Ένα μέτρο για το 0,01%

Η πρόταση αφορά περίπου 1.800 νοικοκυριά – δηλαδή μόλις το 0,01% των φορολογουμένων στη Γαλλία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ζουκμάν, οι δισεκατομμυριούχοι καταβάλλουν σήμερα αναλογικά λιγότερους φόρους από τον μέσο πολίτη, συχνά κάτω από 0,3% της περιουσίας τους. Ο ίδιος θεωρεί ότι ένας ελάχιστος φόρος θα αποκαταστήσει τη φορολογική ισορροπία και θα προσφέρει σημαντικά έσοδα σε μια περίοδο που η κυβέρνηση επιδιώκει να περιορίσει το έλλειμμα μέσα από μέτρα λιτότητας.

Πολιτική και κοινωνική διαμάχη

Η πρόταση Ζουκμάν έχει φέρει τα πάνω κάτω στο πολιτικό σκηνικό. Οι Σοσιαλιστές και κόμματα της Αριστεράς τη στηρίζουν ως εργαλείο μείωσης των ανισοτήτων, ενώ ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν –ο οποίος το 2017 κατήργησε παρόμοιο φόρο– καθώς και οι επιχειρηματικοί κύκλοι την απορρίπτουν, χαρακτηρίζοντάς την «αντιαναπτυξιακή». Η Μαρίν Λεπέν την κατηγορεί για «κομμουνιστική λογική», ενώ φιλελεύθεροι οικονομολόγοι, όπως ο Φιλίπ Αγκιόν, προειδοποιούν ότι μπορεί να οδηγήσει σε φυγή κεφαλαίων. Ο πρώην πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού εκτιμά ότι θα αποθαρρύνει τις επενδύσεις.

Στον αντίποδα, διεθνείς προσωπικότητες της οικονομικής επιστήμης, όπως οι νομπελίστες Πολ Κρούγκμαν και Τζόζεφ Στίγκλιτς, βλέπουν θετικά την πρόταση, θεωρώντας τη φορολόγηση του πλούτου ως μέσο χρηματοδότησης κοινωνικών πολιτικών. Ο Πασκάλ Σεντ-Αμάν, πρώην επικεφαλής των φορολογικών μεταρρυθμίσεων στον ΟΟΣΑ, τόνισε ότι η αξία της ιδέας δεν είναι μόνο ο ίδιος ο φόρος, αλλά το γεγονός ότι αναγνωρίζει το πρόβλημα και αμφισβητεί την αδράνεια.

Οι αντιδράσεις των δισεκατομμυριούχων

Ο μεγιστάνας Μπερνάρ Αρνό (LVMH), πέμπτος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο το 2025, υποστηρίζει ότι ο «φόρος Ζουκμάν» είναι επίθεση στην οικονομία και κατηγορεί τον εισηγητή του ως ιδεολόγο. Πολλοί εύποροι Γάλλοι απειλούν με μετεγκατάσταση σε χώρες όπως η Ελβετία και το Μονακό. Ωστόσο, ο Ζουκμάν απαντά ότι η πιθανότητα μαζικής φυγής είναι ουτοπία: «Αν οι 500 πλουσιότεροι αυξάνουν την περιουσία τους κατά 10% τον χρόνο, με έναν φόρο 2% θα συνεχίσουν να την αυξάνουν κατά 8%. Δύσκολα θα εγκαταλείψουν τη χώρα, τις επιχειρήσεις και τα δίκτυά τους για μια τέτοια διαφορά».

Ο νέος «ροκ σταρ» της οικονομικής σκηνής

Με τη συζήτηση να μαίνεται και την πολιτική έκβαση αβέβαιη, ένα είναι βέβαιο: ο Γκαμπριέλ Ζουκμάν έχει καταφέρει να γίνει το νέο «πρόσωπο-σύμβολο» της οικονομικής σκέψης στη Γαλλία. Το περιοδικό Le Nouvel Observateur τον βάφτισε «Ζορό της φορολογίας», ενώ σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις το 60% των Γάλλων εμφανίζεται υπέρ ενός φόρου στους υπερπλούσιους. Δέκα χρόνια μετά το «Κεφάλαιο στον 21ο Αιώνα» του Πικετί, φαίνεται πως ένας νέος «ροκ σταρ» οικονομολόγος αναδύεται στη Γαλλία – και φέρει το όνομα Ζουκμάν.