Ο παγκόσμιος θαλάσσιος εμπορικός όγκος, που αντιπροσωπεύει περίπου το 90% του διεθνούς εμπορίου, επηρεάζεται άμεσα από τέτοιες πολιτικές. Παρότι μεγάλο μέρος του ελληνόκτητου στόλου πλέει υπό ξένη σημαία, η Ελλάδα παραμένει κυρίαρχη στη ναυτιλία. Ο υπουργός τόνισε την ανάγκη για λεπτούς χειρισμούς και επεσήμανε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δράσει γρήγορα για να προστατεύσει τα στρατηγικά της πλεονεκτήματα στον κλάδο.

Η ναυτιλιακή ένωση BIMCO προειδοποιεί ότι η νέα πολιτική των ΗΠΑ θα οδηγήσει σε πτώση κατά τουλάχιστον 0,5% στον παγκόσμιο όγκο μεταφερόμενων εμπορευματοκιβωτίων. Ο επικεφαλής ανάλυσης της BIMCO, Niels Rasmussen, δήλωσε ότι ο τομέας των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων θα είναι ο πλέον πληττόμενος.

Η συμπεριφορά των Αμερικανών καταναλωτών θα είναι κρίσιμη. Αν μειωθούν οι δαπάνες σε ταξίδια και υπηρεσίες, ενδέχεται να υπάρξουν επιπτώσεις στην απασχόληση. Ωστόσο, ενδέχεται να αυξηθούν οι αγορές αγαθών, κάτι που ίσως συγκρατήσει τον αντίκτυπο στη ναυτιλία.

Η εφαρμογή των νέων δασμών αναμένεται να επιφέρει στασιμότητα στις εισαγωγές κοντέινερ στις ΗΠΑ, με παράλληλη αύξηση των συνολικών δασμών κατά 15-20%, λόγω της επιβολής επιπλέον 25% σε επιλεγμένα προϊόντα.

ΗΠΑ, Κίνα, Νότια Κορέα, Ιαπωνία και ΕΕ φαίνεται πως βρίσκονται στα πρόθυρα εμπορικού πολέμου, με τις πληγείσες χώρες να ετοιμάζουν αντίμετρα. Η εκτίμηση της BIMCO είναι πως το κόστος για τις αμερικανικές επιχειρήσεις θα είναι μεγαλύτερο απ’ ό,τι για τις ξένες, οδηγώντας σε άνοδο του πληθωρισμού και επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Ένα ακόμα σοβαρό ζήτημα είναι η εξάρτηση των ΗΠΑ από πλοία κινεζικής κατασκευής. Τον Φεβρουάριο του 2025, το 20% των πλοίων που προσέγγισαν αμερικανικά λιμάνια είχαν κατασκευαστεί στην Κίνα, ενώ οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν επαρκή ναυπηγική δυναμικότητα για να τα αντικαταστήσουν. Η Κίνα ναυπηγεί 1.700 πλοία ετησίως, ενώ οι ΗΠΑ μόλις ένα μικρό ποσοστό αυτών. Έτσι, η επιβολή των δασμών απειλεί σοβαρά τις αμερικανικές εξαγωγές, ιδιαίτερα στην ενέργεια.

Το American Petroleum Institute προειδοποιεί ότι οι εξαγωγές αργού πετρελαίου ενδέχεται να μειωθούν κατά 20%, ενώ οι καταναλωτές μπορεί να επιβαρυνθούν με επιπλέον 30 δισ. δολάρια τον χρόνο. Παρόμοιες ανησυχίες εκφράζουν και οι εξαγωγείς αιθανόλης, που φοβούνται απώλεια ανταγωνιστικότητας.

Σύμφωνα με το Reuters, τα νέα τέλη μπορεί να φτάσουν τα 3 εκατ. δολάρια ανά επίσκεψη σε αμερικανικό λιμάνι. Υπάρχει επίσης ενδεχόμενο τα μέτρα να εφαρμοστούν αναδρομικά, πλήττοντας πλοιοκτήτες που επένδυσαν σε κινεζικά ναυπηγεία. Αμερικανικοί φορείς ζητούν να εξαιρεθούν του μέτρου τα ήδη αγορασμένα πλοία.

Αρνητικές συνέπειες για την ελληνική ναυτιλία

Η απόφαση των ΗΠΑ προκαλεί έντονη ανησυχία και στην Ελλάδα, καθώς οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν επενδύσει πάνω από 66 δισ. δολάρια στην Κίνα την τελευταία δεκαετία. Το επιπλέον κόστος – 1,5 εκατ. δολάρια ανά κατάπλου – μπορεί να καταστήσει ασύμφορη τη λειτουργία πολλών ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών, με επιπτώσεις στη μεταφορά εμπορευμάτων και την ανταγωνιστικότητα του κλάδου.

Οι αγορές αντέδρασαν άμεσα με πτώση μετοχών σε ναυτιλιακές εταιρείες. Στην Ιαπωνία, ο δείκτης Nikkei υποχώρησε κατά 2,77%, ενώ εταιρείες όπως η K Line, η NYK και η MOL κατέγραψαν απώλειες από 5,5% έως 8%. Στη Σαγκάη και το Χονγκ Κονγκ, οι απώλειες για τις COSCO και OOCL κυμάνθηκαν κοντά στο 3%-5%.

Στην Ευρώπη, η Costamare – ελληνικών συμφερόντων – υποχώρησε κατά 9,5%, ενώ οι Hapag-Lloyd και MPC Container Ships σημείωσαν πτώσεις 8,87% και 3,62% αντίστοιχα. Πολλές ελληνικές εισηγμένες στον κλάδο των εμπορευματοκιβωτίων ακολούθησαν πτωτική πορεία.

Γεωπολιτικές προεκτάσεις – Το λιμάνι του Παναμά και οι σινο-αμερικανικές σχέσεις

Η σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας εκτείνεται πέραν της ναυτιλίας. Πρόσφατα, η κινεζική CK Hutchison πάγωσε συμφωνία πώλησης δύο παναμαϊκών λιμανιών προς την αμερικανική BlackRock, γεγονός που εντείνει τις ανησυχίες. Η Κίνα ερμηνεύει τη συμφωνία ως προσπάθεια των ΗΠΑ να περιορίσουν την επιρροή της στη Λατινική Αμερική. Σύμφωνα με την εφημερίδα Ta Kung Pao, που πρόσκειται στο Πεκίνο, η συμφωνία θα έπρεπε να ακυρωθεί καθώς ευνοεί τους γεωπολιτικούς στόχους των ΗΠΑ.