Αυτή η ανθεκτικότητα είναι αξιοπρόσεκτη, καθώς έχει περιορίσει τις δύο μεγαλύτερες απειλές για την οικονομία: την ύφεση και την ανεργία. Ωστόσο, οι κίνδυνοι πληθαίνουν, και επειδή οι κυβερνήσεις συχνά αγνοούν αυτή την ανθεκτικότητα, υποτιμούν τις βασικές πηγές της οικονομικής δυναμικής.

Για να εντοπιστούν οι ρωγμές, πρέπει να εξεταστούν οι παράγοντες που στήριξαν αυτήν τη μακρά περίοδο ανάπτυξης. Μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, οι ανεπτυγμένες οικονομίες κατέφυγαν σε δημοσιονομική στήριξη και εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, μειώνοντας το κόστος παρέμβασης. Ταυτόχρονα, οι αναδυόμενες αγορές βελτίωσαν τις πολιτικές τους, αποφεύγοντας κρίσεις χρέους χάρη σε έγκαιρες παρεμβάσεις κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών.

Η ζήτηση σταθεροποιήθηκε, ενώ η προσφορά έγινε πιο ευέλικτη. Κατά την πανδημία, οι αρχικές ελλείψεις σε μάσκες και μικροτσίπ έδειξαν στους πολιτικούς τα όρια των αγορών, αλλά τελικά η παραγωγή προσαρμόστηκε γρήγορα: τα αντισηπτικά παρασκευάζονταν σε τεράστιες ποσότητες και οι παραδόσεις τσιπ εκτοξεύτηκαν το 2021.

Σήμερα, όμως, οι πυλώνες αυτής της ανθεκτικότητας αρχίζουν να φθείρονται. Το κόστος του οικονομικού ακτιβισμού αυξάνεται. Οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων χωρών δαπάνησαν πάνω από 10% του ΑΕΠ για στήριξη στη διάρκεια της πανδημίας και στην Ευρώπη προστέθηκε ακόμη ένα 3% για την ενεργειακή κρίση. Τα επιτόκια των δεκαετών κρατικών ομολόγων έχουν ανέβει γύρω στο 3,7%, από μόλις 1% την περίοδο της πανδημίας.

Παράλληλα, οι πολίτες απαιτούν ολοένα και περισσότερη κρατική προστασία, ενώ τα δημόσια χρέη διογκώνονται. Στις ΗΠΑ, το έλλειμμα παραμένει στο 7% του ΑΕΠ, παρά την ανάπτυξη. Στη Βρετανία, οι περικοπές στα επιδόματα αναπηρίας προκάλεσαν πολιτική κρίση, ενώ στη Γαλλία οι προσπάθειες για συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις συναντούν ισχυρές αντιδράσεις. Κάθε πρόσθετο δημοσιονομικό βάρος περιορίζει τη μελλοντική ικανότητα παρέμβασης.

Επιπλέον, η κρατική προστασία έχει επεκταθεί ακόμη και στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Οι τιμές, που παραδοσιακά λειτουργούν ως σήμα έλλειψης ή υπερπροσφοράς, πλέον εξομαλύνονται τεχνητά για να προστατευθούν οι καταναλωτές και οι θέσεις εργασίας, καθιστώντας τις αλυσίδες εφοδιασμού πιο ευάλωτες.

Η ιστορία δείχνει ότι καμία περίοδος σταθερότητας δεν διαρκεί επ’ άπειρον. Όσο παρατείνεται η ανάπτυξη, τόσο περισσότεροι πολιτικοί, επενδυτές και επιχειρήσεις αναλαμβάνουν υπερβολικά ρίσκα, επισπεύδοντας το τέλος της. Στα μέσα Ιουλίου, ο Trump δήλωσε πως μάλλον δεν θα αποπέμψει τον Powell. Αν όμως αλλάξει γνώμη και πλήξει την ανεξαρτησία της Fed, η ανθεκτικότητα της τελευταίας δεκαετίας θα δοκιμαστεί σκληρά.

Η οικονομία έχει αποδείξει μέχρι στιγμής ότι μπορεί να εκπλήσσει θετικά. Όμως, τα όριά της αρχίζουν να φαίνονται.