Τα βάρη στους προμηθευτές

Από το 2023 η κάλυψη του ελλείμματος έχει μεταφερθεί ουσιαστικά στους προμηθευτές, με τον σύνδεσμο που τους εκπροσωπεί (ΕΣΠΕΝ) –μέσω πέντε κατά σειράν επιστολών του προς τους συναρμόδιους υπουργούς και την αρμόδια ρυθμιστική αρχή (ΡΑΑΕΥ)– να ζητεί επιτακτικά λύση, επισημαίνοντας τις αρρυθμίες που προκαλεί στην αγορά αυτή η πρακτική και τις πιέσεις που ασκεί στα τιμολόγια.

Οι Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ) καλύπτουν το πρόσθετο κόστος που απαιτείται για να παρέχεται στους κατοίκους των νησιών το ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται από τις ακριβές μονάδες ντίζελ της ΔΕΗ στις ίδιες τιμές με αυτές των κατοίκων της ηπειρωτικής χώρας, όπως επίσης και το κόστος του επιδοτούμενου ρεύματος για τις ομάδες που εντάσσονται στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο. Το κόστος επιμερίζεται σε όλους τους καταναλωτές μέσω διακριτής χρέωσης στους λογαριασμούς ρεύματος. Τα ποσά εισπράττονται από τον ΔΕΔΔΗΕ και επιστρέφονται μηνιαία στους προμηθευτές ρεύματος, καλύπτοντας μέρος της επιδοτούμενης τιμής που καταβάλλουν για τις ΥΚΩ.

Στην πιο πρόσφατη επιστολή του τον Νοέμβριο φέτος, ο ΕΣΠΕΝ επισημαίνει ότι από τον Απρίλιο του 2023 τα μηνιαία ανταλλάγματα που αποδίδονται στους προμηθευτές για ΥΚΩ καταβάλλονται συστηματικά απομειωμένα κατά μέσον όρο πάνω από 30% και έως 60% σε ορισμένους μήνες, με το συνολικό οφειλόμενο ποσό να προσεγγίζει τα 500 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2025. Στην πράξη, οι προμηθευτές επιδοτούν το έλλειμμα μέσω κεφαλαίου κίνησης, επωμιζόμενοι χρηματοοικονομικό κόστος που εκτιμάται σε περίπου 40 εκατ. ετησίως. Το σχετικό χρηματοοικονομικό κόστος για έλλειμμα της τάξης των 600 εκατ. ευρώ, με ενδεικτικό επιτόκιο δανεισμού 6,5%, σύμφωνα με τον ΕΣΠΕΝ, προσεγγίζει τα 40 εκατ. ευρώ ετησίως ή 3,3 εκατ. ευρώ μηνιαίως, προκαλώντας σημαντικές αρρυθμίες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και αυξητικές τάσεις στα τιμολόγια προμήθειας. Μέχρι το τέλος του έτους, βάσει του ρυθμιστικού πλαισίου, η ΡΑΑΕΥ θα πρέπει να εισηγηθεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέτρα για τον μηδενισμό του ελλείμματος, ώστε ο Ειδικός Λογαριασμός Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας (ΕΛΥΚΩ) να καταστεί βιώσιμος.

Στην αντίστοιχη εισήγησή της πέρυσι η ΡΑΑΕΥ είχε εισηγηθεί διατήρηση των χρεώσεων ΥΚΩ για τους καταναλωτές στα ίδια επίπεδα και κάλυψη του ελλείμματος από τον κρατικό προϋπολογισμό, στο πλαίσιο συζήτησης που προηγήθηκε με τους συναρμόδιους υπουργούς και σχετικής πρόβλεψης στον προϋπολογισμό για το 2025. Φέτος τέτοια πρόβλεψη δεν υπάρχει στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, με τις πληροφορίες ωστόσο να φέρουν τις πολιτικές ηγεσίες ΥΠΕΝ και υπουργείου Οικονομικών να έχουν ανοίξει τη συζήτηση εκ των υστέρων.

Σήμερα οι καταναλωτές επιβαρύνονται για τις ΥΚΩ με χρεώσεις σε ένα εύρος από 5 έως 8,5 λεπτά/ κιλοβατώρα ανάλογα με την τετραμηνία κατανάλωσης σε τρεις κλίμακες. Για καταναλώσεις έως και 1.600 κιλοβατώρες το τετράμηνο η χρέωση είναι 6,9 λεπτά/ κιλοβατώρα και πέφτει στα 5 λεπτά/κιλοβατώρα για καταναλώσεις από 1.601-2.000 κιλοβατώρες και ανεβαίνει στα 8,5 λεπτά για καταναλώσεις πάνω από 2.001 κιλοβατώρες.

Λύσεις που δεν θα επιβαρύνουν τους καταναλωτές αναζητούνται και για το κλείσιμο του ελλείμματος του ΕΛΑΠΕ. Ο Διαχειριστής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΔΑΠΕΕΠ) αναμένει βελτίωση της κατάστασης από την εισροή εσόδων από το πράσινο τέλος περί τα 100 εκατ. ευρώ και προκρίνει την αύξηση του ποσοστού των εσόδων από τις δημοπρασίες των ρύπων CO2 που κατευθύνονται στον ΕΛΑΠΕ. Το εν λόγω ποσοστό με βάση την υφιστάμενη κατανομή εσόδων διαμορφώνεται στο 9,08%.

Η ανακατανομή, σύμφωνα με το σκεπτικό του ΔΑΠΕΕΠ, θα μπορούσε να γίνει ανάμεσα στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και τον ΕΛΑΠΕ, καθώς το πρώτο συνεχίζει να έχει εισροές από τα έσοδα των δημοπρασιών ρύπων χωρίς να υπάρχει η ανάγκη των επιδοτήσεων που εξυπηρετούσε τα προηγούμενα χρόνια.

Μέσω του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ αποζημιώνονται οι παραγωγοί των ΑΠΕ βάσει των εγγυημένων τιμών που έχουν διασφαλίσει μέσω των συμβάσεων που έχουν υπογράψει με τον ΔΑΠΕΕΠ για την ενέργεια που δίνουν στο σύστημα. Ο ΕΛΑΠΕ καλύπτει τη διαφορά μεταξύ της χρηματιστηριακής τιμής της μεγαβατώρας και της εγγυημένης τιμής. Την περίοδο της κρίσης με τις υψηλές τιμές της αγοράς, ο ΕΛΑΠΕ ήταν πλεονασματικός και χρηματοδότησε το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ) και τις επιδοτήσεις λογαριασμών ρεύματος με 1,1 δισ. ευρώ. Οταν οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά υποχωρούν, οι εκροές του ΕΛΑΠΕ για αποζημιώσεις αυξάνονται με αποτέλεσμα να προκαλούνται ελλείμματα. Η βασικότερη εισροή του ΕΛΑΠΕ είναι το ΕΤΜΕΑΡ (τέλος υπέρ ΑΠΕ) που πληρώνουν οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος. Η χρέωση ΕΤΜΕΑΡ για τους οικιακούς καταναλωτές έχει οριστεί με απόφαση της ΡΑΑΕΥ στα 17 ευρώ/mwh, με την αρμόδια Αρχή να πρέπει να πάρει απόφαση έως το τέλος του έτους για την αναπροσαρμογή της ή όχι, κάτι που θα εξαρτηθεί και από τις κυβερνητικές κατευθύνσεις.