Παρότι ορισμένα τιμολόγια έχουν προσωρινά ανασταλεί, η αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας έχει οξυνθεί, εντείνοντας την αβεβαιότητα γύρω από την εμπορική πολιτική. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι προοπτικές για την Ασία και τον Ειρηνικό έχουν επιδεινωθεί. Σύμφωνα με τις βασικές μας προβλέψεις, η ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 3,9% φέτος από 4,6% πέρυσι. Η αναθεώρηση κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες είναι η μεγαλύτερη από την εποχή της πανδημίας και αποτυπώνει τη μείωση της παγκόσμιας ζήτησης, τη συρρίκνωση του εμπορίου, τις αυστηρότερες χρηματοοικονομικές συνθήκες και τη διογκούμενη αβεβαιότητα. Για το 2026, προβλέπουμε ανάπτυξη 4%, επίσης κατώτερη των προηγούμενων εκτιμήσεων.

Η επιβράδυνση είναι εκτεταμένη. Στις προηγμένες οικονομίες της περιοχής, η ανάπτυξη αναμένεται να διαμορφωθεί στο 1,2% φέτος, μείωση κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Ιανουάριο. Εξαίρεση αποτελεί η Ιαπωνία, όπου προβλέπεται αύξηση στο 0,6% από 0,1% πέρυσι, εν μέρει λόγω αναμενόμενης αύξησης των πραγματικών μισθών που θα ενισχύσει την κατανάλωση. Χωρίς τις εξωτερικές πιέσεις, η άνοδος θα ήταν εντονότερη.

Στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες της περιοχής, η φετινή ανάπτυξη προβλέπεται στο 4,5%, επίσης αναθεωρημένη προς τα κάτω κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες. Στην Κίνα, η δημοσιονομική επέκταση στον προϋπολογισμό του 2025 αναμένεται να αντισταθμίσει εν μέρει τις επιπτώσεις των αυξημένων δασμών. Παρ’ όλα αυτά, η ανάπτυξη προβλέπεται να περιοριστεί στο 4% για φέτος και το επόμενο έτος.

Στην Ινδία, η οποία είναι λιγότερο εξαρτημένη από το διεθνές εμπόριο, η ανάπτυξη αναμένεται να υποχωρήσει συγκρατημένα στο 6,2% και 6,3% για το 2025 και το 2026 αντίστοιχα. Οι χώρες του ASEAN υφίστανται εντονότερη επιβράδυνση, με προβλεπόμενη ανάπτυξη 4,1% το 2025, λόγω εξωτερικών κραδασμών και εξασθένισης της εσωτερικής ζήτησης σε ορισμένες οικονομίες.

Οι δασμοί θα πλήξουν την παγκόσμια οικονομία και θα υπονομεύσουν την αναπτυξιακή δυναμική της Ασίας μετά την πανδημία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι εξαγωγές αποτελούσαν βασικό μοχλό ανάπτυξης σε πολλές αναδυόμενες οικονομίες, εν μέσω υποτονικής εσωτερικής ζήτησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η υπερβολική αύξηση του δανεισμού επιβάρυνε την κατανάλωση και αύξησε το κόστος εξυπηρέτησης χρέους.

Οι ασιατικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες προηγμένες οικονομίες έχουν παραμείνει ισχυρές λόγω της ζήτησης για προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, με σημαντική ώθηση από την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό έχει αυξήσει σημαντικά την αξία των εξαγωγών, αλλά έχει καταστήσει πολλές ασιατικές οικονομίες πιο ευάλωτες στις διακυμάνσεις της ζήτησης από τις ΗΠΑ και στην άνοδο του προστατευτισμού.

Αναπροσαρμογή και Περιφερειακή Ενσωμάτωση

Οι κίνδυνοι για τις παγκόσμιες και περιφερειακές προοπτικές είναι κυρίως καθοδικοί, περιλαμβάνοντας την ενίσχυση των εμπορικών εντάσεων, τις αυστηρότερες χρηματοοικονομικές συνθήκες και την αυξανόμενη αβεβαιότητα. Ωστόσο, νέες ευκαιρίες μέσω διαφοροποίησης εξαγωγών και εμπορικών συμφωνιών, καθώς και ανανεωμένη δυναμική διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανάπτυξη.

Η Ασία αντιμετωπίζει επίσης διαρθρωτικές προκλήσεις, όπως η αυξανόμενη τρωτότητα του εξαγωγικού μοντέλου, η γήρανση και μείωση του πληθυσμού σε ορισμένες χώρες και η πτώση της παραγωγικότητας.

Οι νέες εμπορικές πιέσεις καθιστούν αναγκαία μια πιο ισορροπημένη αναπτυξιακή στρατηγική, με ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης—ιδίως της ιδιωτικής κατανάλωσης—σε ορισμένες χώρες, καθώς και διαφοροποίηση των εξαγωγών και εμβάθυνση των περιφερειακών δεσμών.

Η ενίσχυση της εσωτερικής κατανάλωσης απαιτεί διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Πιο αποτελεσματικά κοινωνικά δίχτυα προστασίας θα μπορούσαν να μειώσουν την ανάγκη για προληπτική αποταμίευση και να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη, ειδικά στην Κίνα, όπου τα σχέδια για ενίσχυση της κατανάλωσης είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Σε χώρες με υψηλό ιδιωτικό χρέος, συντονισμένα μέτρα αναδιάρθρωσης, βελτίωση της χρηματοοικονομικής παιδείας και περιορισμός του υπερβολικού δανεισμού θα βοηθούσαν την κατανάλωση.

Για την ενίσχυση των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα απαιτούνται μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και επενδύσεις στην υγεία και την εκπαίδευση για την ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου.

Η περαιτέρω διαφοροποίηση των εξαγωγικών αγορών και η εμβάθυνση της περιφερειακής ολοκλήρωσης μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία από εξωτερικούς κραδασμούς. Για παράδειγμα, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για μεγαλύτερο ενδοπεριφερειακό εμπόριο στην ASEAN μέσω καλύτερης συνεργασίας στο εμπόριο και στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Παράλληλα, η Πρωτοβουλία Περιφερειακής Ολοκληρωμένης Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης (RCEP) μπορεί να ενισχύσει τη συνεργασία όχι μόνο στο εμπόριο αγαθών, αλλά και στις υπηρεσίες, την ψηφιακή οικονομία και την κανονιστική σύγκλιση.

Η επιτυχία σε αυτούς τους τομείς εξαρτάται πλέον και από τις ψηφιακές δυνατότητες, στις οποίες η Ασία σημειώνει σημαντική πρόοδο. Η Σιγκαπούρη συγκαταλέγεται στις πλέον ανταγωνιστικές ψηφιακές οικονομίες, ενώ η Νότια Κορέα και η Ινδία πρωτοπορούν στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες.

Πολιτικές Ισορροπίας και Μακροπρόθεσμη Ανθεκτικότητα

Μέσα στο σημερινό κλίμα αβεβαιότητας, οι πολιτικές πρέπει να είναι ευέλικτες και προσαρμοσμένες στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε χώρας. Στο πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής, υπάρχει μια κρίσιμη εξισορρόπηση: η ανάγκη αποκατάστασης των δημοσιονομικών αποθεμάτων μετά την πανδημία έναντι της ανάγκης άμεσης στήριξης της οικονομίας από εξωτερικούς κραδασμούς. Αυτό πρέπει να υποστηρίζεται από χαλαρότερη νομισματική πολιτική, όπου ο πληθωρισμός το επιτρέπει, και από ευελιξία στις συναλλαγματικές ισοτιμίες ως απορροφητικό μηχανισμό.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει στοχευμένη και χρονικά περιορισμένη στήριξη σε ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ειδικά στους κλάδους που πλήττονται από τις εξαγωγικές πιέσεις, και επιλεκτική δημόσια επένδυση για τη στήριξη της ζήτησης. Παράλληλα, απαιτούνται αξιόπιστες στρατηγικές δημοσιονομικής εξυγίανσης εντός πενταετούς ορίζοντα, με έμφαση στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δαπανών και στη μεταρρύθμιση της φορολογίας.

Η Ινδία έχει ήδη υιοθετήσει πολιτικές για συγκράτηση του χρέους και αύξηση των εσόδων μέσω ενίσχυσης της φορολογικής διοίκησης, με διατήρηση των κοινωνικών δαπανών. Αντίστοιχα, η Μογγολία ενίσχυσε τους δημοσιονομικούς κανόνες, η Κορέα προτείνει την εισαγωγή δημοσιονομικού κανόνα, και η Σρι Λάνκα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο σε φορολογικές μεταρρυθμίσεις, με αύξηση εσόδων και μείωση του ελλείμματος από το 2022.

Αυτές οι πρωτοβουλίες αποτελούν παραδείγματα για το πώς οι ασιατικές οικονομίες μπορούν να συνδυάσουν την άμεση στήριξη με τη μακροπρόθεσμη δημοσιονομική σταθερότητα.

Μακροπρόθεσμα, η ανθεκτικότητα θα εξαρτηθεί από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η επιβράδυνση της παραγωγικότητας στην Ασία, ιδιαίτερα στις αναδυόμενες οικονομίες, μπορεί να ανατραπεί με την υιοθέτηση τεχνολογιών αιχμής όπως η τεχνητή νοημοσύνη, υπό την προϋπόθεση επενδύσεων στις δεξιότητες, στις υποδομές και στο ρυθμιστικό πλαίσιο.

Η ενίσχυση της δημοσιονομικής διαφάνειας, η εμβάθυνση των κεφαλαιαγορών, η χρηματοοικονομική ένταξη και η βελτίωση της διακυβέρνησης είναι επίσης κρίσιμες. Για τις νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού, η ανθεκτικότητα έναντι φυσικών καταστροφών και της κλιματικής αλλαγής είναι υψίστης σημασίας, και η πρόσβαση σε χρηματοδότηση για το κλίμα είναι καίριας σημασίας.

Στρατηγική Καμπή

Το εξαγωγικό μοντέλο της Ασίας έφερε πρωτοφανή ευημερία. Όμως, το διεθνές περιβάλλον έχει αλλάξει. Το εμπόριο είναι πιο αβέβαιο, οι δημοσιονομικοί πόροι είναι περιορισμένοι και η εσωτερική ζήτηση καθίσταται ζωτικής σημασίας.

Απαιτούνται αποφασιστικές ενέργειες. Αυτό συνεπάγεται προσεκτική χρήση της δημοσιονομικής πολιτικής για στήριξη της ανάπτυξης στο παρόν, παράλληλα με σαφή δέσμευση για μείωση των ελλειμμάτων σε βάθος πενταετίας. Περιλαμβάνει, επίσης, την απελευθέρωση του δυναμικού των εγχώριων αγορών μέσω μεταρρυθμίσεων και την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας για συλλογική ανθεκτικότητα.

Οι προκλήσεις είναι σοβαρές. Το ίδιο όμως και οι ευκαιρίες. Με έξυπνες πολιτικές επιλογές, η Ασία μπορεί να καθορίσει το επόμενο κεφάλαιο της αναπτυξιακής της πορείας—όχι μόνο ως το εργοστάσιο του κόσμου, αλλά ως μια δυναμική, ανθεκτική και ολοκληρωμένη οικονομική δύναμη.

Πηγή: IMF Blog