|
«Μελανά
χρώματα» για το δημόσιο
χρέος
Ο Πάμπλο
Ερνάντεθ ντε Κος, πρώην
διοικητής της Κεντρικής
Τράπεζας της Ισπανίας,
περιέγραψε την κατάσταση
με ιδιαίτερα μελανά
χρώματα.
Το πρώτο
ζήτημα αφορά το ίδιο το
δημόσιο χρέος, που σε
πολλές προηγμένες
οικονομίες βρίσκεται στο
υψηλότερο επίπεδο ως
προς το ΑΕΠ μετά τον Β’
Παγκόσμιο Πόλεμο. Καθώς
η οικονομική ανάπτυξη
δεν επιταχύνεται, παρά
τις ελπίδες που
δημιούργησε η τεχνητή
νοημοσύνη, υπάρχουν
βάσιμοι λόγοι να
αναμένουμε περαιτέρω
αύξηση του χρέους.
Οι
αιτίες περιλαμβάνουν
πιθανά οικονομικά σοκ,
όπως χρηματοπιστωτική
κρίση, υψηλότερες
αποδόσεις κρατικών
ομολόγων, αλλά και
άλλους παράγοντες όπως η
γήρανση του πληθυσμού, η
απροθυμία κυβερνήσεων να
υιοθετήσουν πολιτικά
δαπανηρές μέτρα, η
εχθρότητα προς τη
μετανάστευση και οι
αυξανόμενες δαπάνες για
άμυνα.
Χρηματοδότηση του χρέους
και αλλαγές στο
χρηματοπιστωτικό σύστημα
Ιδιαίτερη ανησυχία
προκαλεί ο τρόπος
χρηματοδότησης του
χρέους. Το
χρηματοπιστωτικό σύστημα
έχει αλλάξει, με τις
τράπεζες να μειώνουν τη
συμμετοχή τους και μη
τραπεζικά
χρηματοπιστωτικά
ιδρύματα (NBFI) να
καταλαμβάνουν αυξανόμενο
ρόλο. Από το 2008 έως το
2023, η συμμετοχή των
NBFI στα
χρηματοοικονομικά
περιουσιακά στοιχεία ως
ποσοστό του παγκόσμιου
ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 74
μονάδες, ενώ η συμμετοχή
των τραπεζών μόνο κατά
17.
Ο
Ερνάντεθ ντε Κος εξηγεί
ότι η αυξανόμενη έκδοση
κρατικών ομολόγων, που
καταλήγουν σε NBFI,
δημιουργεί χάσμα μεταξύ
προσφοράς και της
ικανότητας των τραπεζών
να διαμεσολαβούν στην
αγορά ομολόγων.
Ταμεία
και hedge funds
Η ομάδα
των NBFI περιλαμβάνει
συνταξιοδοτικά ταμεία,
ασφαλιστικές εταιρείες
και μοχλευμένα hedge
funds. Οι μακροπρόθεσμοι
επενδυτές έχουν αυξήσει
τη συμμετοχή τους σε
κρατικά ομόλογα από 82%
του παγκόσμιου ΑΕΠ το
2008 σε 135% το 2023. Τα
hedge funds και τα
αμοιβαία κεφάλαια
χρηματαγοράς έχουν
επίσης αυξήσει τη
συμμετοχή τους από 13%
σε 18% του παγκόσμιου
ΑΕΠ. Η εξάρτηση από
συναλλαγματικές
συμφωνίες αυξήθηκε λόγω
της διεθνούς διάστασης
των επενδύσεών τους.
Αν και
οι μετατοπίσεις μειώνουν
την έκθεση των τραπεζών
σε κινδύνους, η αύξηση
του δημόσιου χρέους
καθιστά τα κρατικά
ομόλογα λιγότερο ασφαλή.
Δυνατότητες παρέμβασης
και κίνδυνοι
Η
ικανότητα ανάληψης
κινδύνου των NBFI είναι
περιορισμένη. Το 2022, η
αντιστοίχιση διάρκειας
από τα συνταξιοδοτικά
ταμεία και τις
ασφαλιστικές εταιρείες
προκάλεσε
αποσταθεροποιητικούς
βρόχους ανατροφοδότησης
στη βρετανική αγορά
ομολόγων.
Υπάρχει
επίσης ο κίνδυνος
μαζικών πωλήσεων
κρατικών ομολόγων σε
περίπτωση έξαρσης
εξαγορών, λόγω της
ρευστότητάς τους, ενώ οι
απώλειες σε ξένο νόμισμα
μπορεί να προκαλέσουν
φυγή κεφαλαίων και
κατάρρευση τιμών
ομολόγων. Η μοχλευμένη
δραστηριότητα των hedge
funds μπορεί να
επιδεινώσει οποιοδήποτε
σοκ, ενώ ακόμη και οι
λιγότερο μοχλευμένοι
επενδυτές εκτίθενται σε
κινδύνους
αναχρηματοδότησης σε
δολάρια.
Έλλειψη
διαφάνειας
Ο Πάμπλο
Ερνάντεθ ντε Κος τονίζει
επίσης ότι η
περιορισμένη διαφάνεια
στα δημόσια οικονομικά
αυξάνει τον κίνδυνο μιας
μεγάλης
χρηματοπιστωτικής
κρίσης.
|
