Το μερίδιο της Ρωσίας στις συνολικές εισαγωγές φυσικού αερίου της ΕΕ μειώθηκε πέρυσι περίπου στο 19%, έναντι άνω του 40% πριν από τον πόλεμο. Για να περιορίσει περαιτέρω αυτή την εξάρτηση, η Ένωση σκοπεύει να προτείνει τον Ιούνιο την απαγόρευση νέων συμφωνιών προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου, καθώς και των υφιστάμενων spot συμβολαίων. Τα μέτρα αυτά, τα οποία καλύπτουν περίπου το ένα τρίτο των ρωσικών εισαγωγών, αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή έως το τέλος του 2025.

Δεσμευτικά συμβόλαια και ρήτρες

Όπως συμβαίνει και με τις ροές φυσικού αερίου μέσω αγωγών, το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών ρωσικού LNG βασίζεται σε μακροπρόθεσμες συμφωνίες που περιλαμβάνουν υποχρεωτικές ρήτρες «take-or-pay», γεγονός που δυσχεραίνει την ακύρωσή τους. Σύμφωνα με τις προτάσεις που θα παρουσιαστούν την Τρίτη στο Στρασβούργο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει εντός του επόμενου μήνα να προτείνει την πλήρη απαγόρευση όλων των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου — τόσο μέσω αγωγών όσο και σε μορφή LNG — ακόμη και αυτών που εμπίπτουν σε μακροχρόνιες συμβάσεις. Η εν λόγω απαγόρευση αναμένεται να εφαρμοστεί έως τα τέλη του 2027.

Η υλοποίηση του χρονοδιαγράμματος εξαρτάται από την ικανότητα της ΕΕ να εξασφαλίσει εναλλακτικές πηγές προμήθειας LNG από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ, τον Καναδά και την αφρικανική ήπειρο, σύμφωνα με πηγές με γνώση του ζητήματος. Η αύξηση των αμερικανικών εξαγωγών εξετάζεται στο πλαίσιο εμπορικών διαβουλεύσεων με την κυβέρνηση Τραμπ, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg της περασμένης εβδομάδας.

Εκτιμάται ότι η σταδιακή κατάργηση του ρωσικού αερίου θα έχει περιορισμένη επίδραση στις τιμές και στην ενεργειακή επάρκεια, καθώς προβλέπεται σημαντική ενίσχυση της παγκόσμιας παραγωγής LNG τα επόμενα χρόνια. Τα σχέδια βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία και ενδέχεται να υποστούν τροποποιήσεις πριν από την επίσημη παρουσίαση την Τρίτη.

Πιέσεις στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας

Ωστόσο, εκπρόσωποι της ενεργειακής αγοράς προειδοποιούν ότι, με δεδομένα τα χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη, οι προτάσεις της Κομισιόν θα μπορούσαν να εντείνουν τις πιέσεις στις τιμές, οδηγώντας σε σημαντική άνοδο στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.

Παράλληλα, προβλέπεται περιορισμός στις εισαγωγές ρωσικών πυρηνικών καυσίμων, κυρίως εμπλουτισμένου ουρανίου, τα οποία εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης όπου οι πυρηνικές υποδομές βασίζονται σε ρωσική τεχνολογία.

Αντιδράσεις κρατών-μελών

Μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η ΕΕ έχει επιβάλει πολλαπλές κυρώσεις στις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας, περιλαμβανομένων του άνθρακα και του πετρελαίου.
Ωστόσο, ορισμένα κράτη-μέλη, όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, αντιδρούν έντονα, εκφράζοντας φόβους για ενεργειακή κρίση σε περίπτωση αποκλεισμού του ρωσικού φυσικού αερίου από την ευρωπαϊκή αγορά.

Πηγή: Bloomberg