Οι υψηλότερες τιμές χονδρικής στην Ευρώπη

Αποκαλυπτικά στοιχεία που φέρνει στο φως το Capital.gr δείχνουν ότι η Κύπρος διαθέτει τη μεγαλύτερη τιμή χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη — σχεδόν διπλάσια από την ελληνική — με αποτέλεσμα το ρεύμα να κοστίζει ακριβότερα για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Το 2023, η μέση τιμή χονδρικής στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 119,11 ευρώ/MWh, ενώ στην Κύπρο στα 231,94 ευρώ/MWh. Το 2024, οι αντίστοιχες τιμές ήταν 100,88 ευρώ/MWh και 212,58 ευρώ/MWh, ενώ το 2025 προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 101,57 ευρώ/MWh και 202,38 ευρώ/MWh αντίστοιχα.

Για σύγκριση, η δεύτερη ακριβότερη αγορά της Ευρώπης, η Αλβανία, παρουσιάζει τιμή 117,68 ευρώ/MWh, ενώ η Μάλτα μόλις 117,44 ευρώ/MWh.

Η επιβάρυνση στη λιανική

Τα δεδομένα της Eurostat για το 2023-2024 αποτυπώνουν μεγάλες αποκλίσεις και στη λιανική. Η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας για τα κυπριακά νοικοκυριά κυμάνθηκε από 0,32 έως 0,38 ευρώ/KWh, όταν στην Ελλάδα δεν ξεπέρασε τα 0,25 ευρώ/KWh.

Αυτό σημαίνει ότι οι Κύπριοι καταναλωτές πληρώνουν περίπου 60% ακριβότερα το ρεύμα σε σχέση με τους Έλληνες, όχι λόγω φορολογίας ή επιδοτήσεων, αλλά εξαιτίας της ενεργειακής απομόνωσης του νησιού και του παρωχημένου μοντέλου παραγωγής που εξακολουθεί να στηρίζεται κατά 75,5% στο πετρέλαιο. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας συμμετέχουν μόλις κατά 24,5% στο ενεργειακό μείγμα, λειτουργώντας σε ένα περιβάλλον χαμηλού ανταγωνισμού και εγγυημένων αποδόσεων.

Ποιοι κερδίζουν από το σημερινό καθεστώς

Η Κύπρος αποτελεί το μοναδικό κράτος-μέλος της Ε.Ε. χωρίς ηλεκτρική διασύνδεση με άλλη χώρα, γεγονός που της επιβάλλει να παράγει το σύνολο της ενέργειας στο εσωτερικό της. Αυτή η απομόνωση έχει διαμορφώσει ένα κλειστό κύκλωμα συμφερόντων που αντιστέκεται σε κάθε αλλαγή.

Οι εισαγωγείς πετρελαίου, που προμηθεύουν τις ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες της ΑΗΚ, αποτελούν τον πρώτο και μεγαλύτερο ωφελημένο. Οι προμήθειες καυσίμων (μαζούτ και ντίζελ) εξαρτώνται από τις διεθνείς τιμές πετρελαίου και ενσωματώνουν υψηλά κόστη μεταφοράς, αποθήκευσης και ρύπων. Για κάθε αύξηση 10 δολαρίων στο βαρέλι, το κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού στην Κύπρο ανεβαίνει κατά περισσότερα από 25 εκατ. ευρώ ετησίως.

Εξίσου ωφελημένοι είναι και οι παραγωγοί Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, που παρά τη συμβολή τους στην πράσινη μετάβαση, λειτουργούν σε ένα περιβάλλον με υπερβολικά υψηλές αποδόσεις. Οι τιμές αποζημίωσης των φωτοβολταϊκών και αιολικών μονάδων συνδέονται με τις εξαιρετικά αυξημένες τιμές χονδρικής — στα 200-250 ευρώ/MWh έναντι 90 ευρώ/MWh στην Ελλάδα — εξασφαλίζοντας υπερκέρδη που θα εξαφανίζονταν αν το νησί συνδεόταν με φθηνότερη ενέργεια από την ηπειρωτική Ευρώπη.

Το έργο που μπορεί να ανατρέψει το σκηνικό: Great Sea Interconnector

Το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου, γνωστό ως Great Sea Interconnector, θεωρείται το κομβικό βήμα που μπορεί να αλλάξει ριζικά την ενεργειακή πραγματικότητα της Κύπρου.

Η μελέτη κόστους-οφέλους του έργου δείχνει:

Μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας κατά 25%-30%.

Καθαρό κοινωνικό όφελος περίπου 6 δισ. ευρώ.

Βάσει του Διακυβερνητικού Συμφωνητικού (Σεπτέμβριος 2024), οι οικονομικές υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας ανέρχονται σε 25 εκατ. ευρώ ετησίως για την περίοδο 2025-2029. Η επιβάρυνση αυτή αντιστοιχεί σε μόλις 6-7 λεπτά την ημέρα ανά καταναλωτή και θα καλυφθεί εξ ολοκλήρου από το Ταμείο Ρύπων, χωρίς να υπάρξει πρόσθετο κόστος για τους πολίτες.

Η διασύνδεση θα επιτρέψει στην Κύπρο να:

Εισάγει φθηνότερη ενέργεια από την Ελλάδα και την ευρωπαϊκή αγορά.

Ενσωματώσει περισσότερες ΑΠΕ με ασφάλεια συστήματος.

Μειώσει τις εκπομπές CO₂.

Ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και τη σταθερότητα τιμών.

Οι “χαμένοι” της διασύνδεσης

Η ολοκλήρωση του έργου θα σημάνει το τέλος για όσους ευνοούνται από τη σημερινή ενεργειακή απομόνωση. Οι εισαγωγείς πετρελαίου θα δουν τον κύκλο εργασιών τους να μειώνεται δραστικά, ενώ οι παραγωγοί ΑΠΕ θα αναγκαστούν να λειτουργήσουν με ανταγωνιστικές τιμές, χωρίς την προστασία των τοπικών υπερτιμολογήσεων.

Το Great Sea Interconnector αποτελεί έτσι όχι μόνο έργο υποδομής, αλλά και ορόσημο οικονομικού εξορθολογισμού και απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας στην Κύπρο — ένα βήμα που θα καθορίσει το μέλλον της ενεργειακής πολιτικής και της ανταγωνιστικότητας του νησιού.