Η κατάσταση πήρε ακόμη πιο δραματική τροπή με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτό ώθησε τις τιμές των τροφίμων και των λιπασμάτων ακόμα υψηλότερα—πλήττοντας τους εισαγωγείς και ώθησε πολλές χώρες να επιβάλουν περιορισμούς στις εξαγωγές.

Το αποτέλεσμα είναι ένα άνευ προηγουμένου 345 εκατομμύρια άνθρωποι των οποίων οι ζωές και τα μέσα διαβίωσης βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο από την οξεία επισιτιστική ανασφάλεια. Και σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από 828 εκατομμύρια άνθρωποι πέφτουν για ύπνο πεινασμένοι κάθε βράδυ, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα.

Ο αντίκτυπος του τροφικού σοκ γίνεται αισθητός παντού. Η ταλαιπωρία είναι χειρότερη σε 48 χώρες, πολλές από τις οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές από την Ουκρανία και τη Ρωσία—κυρίως χώρες χαμηλού εισοδήματος. Από αυτούς, περίπου οι μισοί είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι λόγω σοβαρών οικονομικών προκλήσεων και αδύναμων θεσμών.

Παράλληλα με τα ανθρώπινα διόδια, κλιμακώνεται και το οικονομικό κόστος. Ένα νέο έγγραφο από το προσωπικό του ΔΝΤ εκτιμά ότι ο αντίκτυπος του υψηλότερου κόστους εισαγωγής τροφίμων και λιπασμάτων για τους εκτεθειμένους σε επισιτιστική ανασφάλεια θα προσθέσει 9 δισεκατομμύρια δολάρια στις πιέσεις του ισοζυγίου πληρωμών τους —το 2022 και το 2023. Αυτό θα διαβρώσει τα διεθνή αποθέματα των χωρών και την ικανότητά τους να πληρώσει για εισαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων.

Σε πολλά μέρη, παρόλο που οι τιμές των τροφίμων έχουν υποχωρήσει κάπως από τις πρόσφατες κορυφές, οι υψηλές τιμές των τροφίμων -και της ενέργειας- έχουν τροφοδοτήσει μια κρίση κόστους ζωής που είναι πιθανό να αυξήσει τη φτώχεια και να βλάψει την ανάπτυξη, τροφοδοτώντας ενδεχομένως την πολιτική αστάθεια.

Ως αποτέλεσμα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε πολλές χώρες έχουν εισαγάγει φορολογικά μέτρα για την προστασία των ανθρώπων από την τρέχουσα επισιτιστική κρίση. Μόνο για φέτος, υπολογίζουμε ότι οι χώρες με υψηλή έκθεση χρειάζονται έως και 7 δισεκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσουν τα φτωχότερα νοικοκυριά να αντεπεξέλθουν.

Ταχεία ανταπόκριση

Απαιτείται ισχυρή και ταχεία δράση πολιτικής σε τέσσερις τομείς για να μετριαστεί η παγκόσμια επισιτιστική κρίση και να αποτραπεί ο ανθρώπινος πόνος.

Πρώτον, να υποστηρίξετε γρήγορα και επαρκώς τα άτομα που είναι ευάλωτα στην επισιτιστική ανασφάλεια μέσω της ανθρωπιστικής βοήθειας από το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα και άλλους οργανισμούς, παράλληλα με αποτελεσματικά εγχώρια δημοσιονομικά μέτρα. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην καταπολέμηση του πληθωρισμού και στην προστασία των πιο ευάλωτων για να ανακουφίσουν το βάρος της κρίσης του κόστους ζωής. Η βραχυπρόθεσμη κοινωνική βοήθεια θα πρέπει να επικεντρωθεί στην παροχή επείγουσας επισιτιστικής βοήθειας ή σε μετρητά στους φτωχούς, όπως αυτές που ανακοινώθηκαν πρόσφατα από το Τζιμπουτί, την Ονδούρα και τη Σιέρα Λεόνε. Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, οι δεύτερες επιδοτήσεις και τα φορολογικά μέτρα μπορούν να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση.

Δεύτερον, διατήρηση ανοιχτού εμπορίου , μεταξύ άλλων εντός των περιφερειών, για να επιτραπεί η ροή τροφίμων από τις πλεονάζουσες περιοχές σε εκείνες που έχουν ανάγκη. Θα πρέπει να βασιστούμε στην πρόοδο που σημειώθηκε στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας και στη 12η Υπουργική Διάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, καταργώντας επειγόντως τις απαγορεύσεις εξαγωγών που επιβλήθηκαν από μεγάλους παραγωγούς τροφίμων. Τα προστατευτικά μέτρα χρησιμεύουν μόνο για να επιδεινώσουν την επισιτιστική κρίση, αντιπροσωπεύοντας έως και το 9 τοις εκατό της αύξησης των παγκόσμιων τιμών σιταριού, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα .

Τρίτον, αύξηση της παραγωγής τροφίμων και βελτίωση της διανομής , μεταξύ άλλων μέσω της εξασφάλισης επαρκούς πρόσβασης στα λιπάσματα και της διαφοροποίησης των καλλιεργειών. Η αύξηση της χρηματοδότησης του εμπορίου και η ενίσχυση των αλυσίδων εφοδιασμού είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση του τρέχοντος σοκ στις τιμές των τροφίμων. Η Παγκόσμια Τράπεζα και άλλες πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες διαδραματίζουν βασικό ρόλο καθώς αυξάνουν τη χρηματοδότηση του εμπορίου για γεωργικά προϊόντα και άλλα προϊόντα διατροφής και την υποστήριξή τους στις χώρες για κρίσιμες αναβαθμίσεις εφοδιαστικής και υποδομής.

Τέταρτον, η επένδυση σε γεωργία ανθεκτική στο κλίμα θα είναι ζωτικής σημασίας για την αύξηση των μελλοντικών εσοδειών. Τα πιο έντονα και πιο απρόβλεπτα κλιματικά φαινόμενα αυξάνουν την επισιτιστική ανασφάλεια. Οι χώρες χαμηλού εισοδήματος, ιδιαίτερα στην υποσαχάρια Αφρική , είναι από τις λιγότερο προετοιμασμένες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι λύσεις θα πρέπει να προσαρμόζονται στις συνθήκες της χώρας, με έμφαση σε μέτρα χαμηλού κόστους και υψηλών επιπτώσεων, όπως η επένδυση σε νέες ποικιλίες καλλιεργειών, η βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων και η διάδοση πληροφοριών. Για παράδειγμα, η Αιθιοπία, η Κένυα και η Ρουάντα αξιοποιούν την κινητή τεχνολογία για να παρέχουν στους αγρότες προβλέψεις βροχοπτώσεων για να βελτιστοποιήσουν τη φύτευση των καλλιεργειών και την αγορά ασφάλισης των καλλιεργειών.

Αποφασιστική δράση

Η διεθνής κοινότητα πρέπει επίσης να λάβει αποφασιστικά μέτρα για να διασφαλίσει ότι υπάρχει η απαραίτητη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της άμεσης κρίσης και για την ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα.

Ιδρύματα που ειδικεύονται στην επισιτιστική ασφάλεια, όπως το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Επισιτισμού και ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών , πρέπει να χρηματοδοτηθούν επαρκώς επειδή διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο με την τοπική τους παρουσία σε πολλά έθνη και αταλάντευτη εστίαση στο ανθρώπινο κόστος οξεία επισιτιστική ανασφάλεια.

Απαιτούνται επειγόντως περισσότερες επιχορηγήσεις και χρηματοδοτήσεις με ευνοϊκούς όρους από δωρητές και διεθνείς οργανισμούς για τη στήριξη της βοήθειας σε μετρητά και σε είδος για άτομα που υποφέρουν πιο έντονα από επισιτιστική ανασφάλεια. Σε ορισμένες χώρες, θα χρειαστεί επίσης ελάφρυνση του χρέους.

Ως πρόσθετη γραμμή άμυνας, η χρηματοδότηση του ΔΝΤ υποστηρίζει τις χώρες στην κάλυψη των αναγκών εξωτερικής χρηματοδότησης που σχετίζονται με το παγκόσμιο επισιτιστικό σοκ. Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, νέα οικονομικά προγράμματα που υποστηρίζονται από το Ταμείο στο Μπενίν , το Κάβο Βέρντε , τη Γεωργία , τη Μοζαμβίκη , την Τανζανία και τη Ζάμπια , περιλάμβαναν πολιτικές για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της επισιτιστικής κρίσης. Πρόσθετη χρηματοδότηση για υφιστάμενα προγράμματα στην Ιορδανία , τη Μολδαβία , το Πακιστάν και τη Σενεγάλη παρείχε υποστήριξη για πρόσθετα μέτρα για την ενίσχυση των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας και την αντιμετώπιση της επισιτιστικής ανασφάλειας.

Ένα νέο παράθυρο διατροφικών σοκ στο πλαίσιο της έκτακτης χρηματοδότησης του ΔΝΤ αναμένεται να εγκριθεί αυτή την εβδομάδα από το Εκτελεστικό μας Συμβούλιο. Το προτεινόμενο παράθυρο θα παρέχει αυξημένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης για ένα έτος για τις χώρες που είναι πιο ευάλωτες. Όπου οι επιχορηγήσεις και η ευνοϊκή χρηματοδότηση από τους εταίρους δεν επαρκούν ή δεν είναι δυνατό ένα πρόγραμμα που υποστηρίζεται από το Ταμείο, θα προσφέρει ένα νέο κανάλι στήριξης του ΔΝΤ.

Αυτή η παγκόσμια επισιτιστική κρίση έχει εντυπωσιακό ανθρωπιστικό αντίκτυπο και μεγάλο οικονομικό κόστος. Απαιτεί μια ολοκληρωμένη και καλά συντονισμένη προσέγγιση για τη διασφάλιση της συμπληρωματικότητας και της μέγιστης αποτελεσματικότητας στη χρήση των πόρων. Μαζί με την Παγκόσμια Τράπεζα και τους παγκόσμιους εταίρους μας, εκδώσαμε πρόσφατα μια δεύτερη κοινή δήλωση ζητώντας δράση για την παγκόσμια επισιτιστική ανασφάλεια.

Πρέπει όλοι να δράσουμε τώρα για να απαλύνουμε τον πόνο όσων βιώνουν την πείνα, υποστηρίζοντας τις χώρες που αναλαμβάνουν ισχυρή πολιτική δράση με τη χρηματοδότηση που χρειάζονται.

Πηγή: IMF Blog