Παράλληλα, το 60% των ενεργών επιχειρήσεων στην Ελλάδα δεν απασχολεί κανέναν εργαζόμενο, ενώ οι περισσότερες είναι ατομικές. Από το σύνολο των 932.549 επιχειρήσεων, οι 697.484 είναι ατομικές και οι 574.264 χωρίς προσωπικό. Οι επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος αυτών των αυτοαπασχολούμενων, οι οποίοι φορολογούνται πλέον βάσει τεκμαρτού εισοδήματος.

Η εστίαση και τα καταλύματα αποτελούν τους βασικούς μικροεργοδότες της χώρας, ενώ το εμπόριο παραμένει ο κυριότερος κλάδος για όσους απασχολούν έως τέσσερις εργαζόμενους. Ωστόσο, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις (κάτω των 10 εργαζομένων) αποτελούν πάνω από το 90% των επιχειρήσεων — στην Ελλάδα όμως, αυτές οι επιχειρήσεις είναι ακόμη μικρότερες σε μέγεθος.

Περισσότερες από τις μισές ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται στην Αττική και την Κεντρική Μακεδονία (39% και 16% αντίστοιχα). Η Αττική έχει και το μεγαλύτερο ποσοστό νέων επιχειρήσεων (9,4%), ακολουθούμενη από το Νότιο Αιγαίο (8,6%), ενώ οι Δυτική και Ανατολική Μακεδονία-Θράκη καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά παύσης δραστηριότητας.

Ο οικονομολόγος Δημήτρης Λιάκος σημειώνει ότι η εικόνα αυτή αποκαλύπτει ένα επιχειρηματικό περιβάλλον κατακερματισμένο, με κυριαρχία των ατομικών επιχειρήσεων και χαμηλή συλλογική παραγωγικότητα. Αν και οι μικρές επιχειρήσεις συμβάλλουν στην απασχόληση, δεν μπορούν να διασφαλίσουν μακροχρόνια βιώσιμη ανάπτυξη ή ουσιαστική αύξηση εισοδημάτων.

Ο ίδιος αναγνωρίζει τη σημασία του τουρισμού, αλλά υπογραμμίζει πως η υπερ-εξάρτηση από αυτόν αφήνει την οικονομία ευάλωτη. «Δεν είναι κακό να έχουμε έναν ισχυρό τουρισμό, αλλά πρόβλημα είναι ότι δεν διαθέτουμε άλλους τομείς με ανάλογη δυναμική», επισημαίνει.

Κατά τον κ. Λιάκο, το ζητούμενο είναι η ποιοτική αναβάθμιση του επιχειρηματικού τοπίου, με περισσότερες εταιρείες εξωστρεφείς, καινοτόμες και συνεργατικές, ώστε η οικονομία να περάσει από την «ατομική επιβίωση» στη συλλογική πρόοδο.

Ανάλογη ανάλυση παρουσιάζει και ο οικονομολόγος Βλάσης Μισσός, ο οποίος τονίζει ότι η Ελλάδα διαθέτει λίγες μεγάλες επιχειρήσεις σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η ανάπτυξη νέων και ενεργών επιχειρήσεων επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στον τουρισμό, με αποτέλεσμα η χώρα να παραμένει «εγκλωβισμένη σε ένα υπόδειγμα χαμηλών πτήσεων», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.