Τον Απρίλιο, το Πεκίνο επέβαλε νέα απαίτηση αδειοδότησης για την εξαγωγή αυτών των υλικών, καθυστερώντας ουσιαστικά τη ροή τους προς το εξωτερικό — συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Το θέμα αποτελεί κεντρικό ζήτημα στις συνομιλίες ΗΠΑ–Κίνας που διεξάγονται αυτήν την εβδομάδα στο Λονδίνο, στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων για νέα εμπορική συμφωνία.

Σύμφωνα με τη Γκρέισελιν Μπασκαράν, επικεφαλής του Προγράμματος Ασφάλειας Κρίσιμων Ορυκτών στο Center for Strategic and International Studies, οι αμερικανικές επιχειρήσεις διαθέτουν αποθέματα σπάνιων γαιών για μόλις δύο με τρεις μήνες. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία σύντομα, «η βιομηχανία απλώς δεν θα μπορεί να συνεχίσει την παραγωγή», προειδοποίησε μιλώντας στο CNN.

Ακόμα και σε περίπτωση συμφωνίας, δεν είναι σίγουρο ότι οι εξαγωγές θα επανέλθουν στο απαιτούμενο επίπεδο με επαρκώς γρήγορο ρυθμό. Όπως τόνισε η ίδια, και στο παρελθόν, παρά τις ενδείξεις εξομάλυνσης, οι καθυστερήσεις παρέμειναν σημαντικές και οι εφοδιαστικές αλυσίδες συνέχισαν να παρουσιάζουν δυσλειτουργίες.

Ένας ειδικός της αυτοκινητοβιομηχανίας, ο οποίος μίλησε ανώνυμα, ανέφερε πως ολόκληρος ο κλάδος προετοιμάζεται πλέον για εκτεταμένες διακοπές στην παραγωγή λόγω της επερχόμενης έλλειψης. Η περιγραφή της κατάστασης ως «κρίσης μικροτσίπ επί στεροειδών» ακούγεται όλο και συχνότερα στους κόλπους της βιομηχανίας.

Η έλλειψη μικροτσίπ το 2021 είχε οδηγήσει σε μαζικές διακοπές παραγωγής και σε εκρηκτική άνοδο των τιμών αυτοκινήτων. Σήμερα, η ίδια απειλή εμφανίζεται με επίκεντρο τις σπάνιες γαίες — στοιχεία που δεν περιορίζονται μόνο στην κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων. «Οι άνθρωποι νομίζουν ότι το πρόβλημα αφορά μόνο τα EVs, αλλά η αλήθεια είναι πως οι σπάνιες γαίες υπάρχουν σχεδόν σε κάθε εξάρτημα», ανέφερε ο ειδικός. «Από τους κινητήρες των υαλοκαθαριστήρων έως τους αισθητήρες στις ζώνες ασφαλείας».

Ενδεικτικά, η Ford διέκοψε για μία εβδομάδα την παραγωγή του μοντέλου Explorer στο εργοστάσιό της στο Σικάγο, σύμφωνα με την Μπασκαράν — χωρίς η εταιρεία να επιβεβαιώσει εάν αυτό σχετίζεται με έλλειψη σπάνιων γαιών.

Το Reuters μετέδωσε ότι προμηθευτές εταιρειών όπως οι General Motors, Ford και Stellantis έχουν λάβει προσωρινές εξαγωγικές άδειες διάρκειας έως έξι μηνών για τις σπάνιες γαίες. Ωστόσο, δεν υπάρχουν επίσημα σχόλια για τη διαθεσιμότητα αυτών των ορυκτών.

Η ονομασία «σπάνιες γαίες» μπορεί να είναι παραπλανητική, καθώς τα στοιχεία αυτά υπάρχουν διάσπαρτα στον γήινο φλοιό. Παρόλα αυτά, η εξόρυξη και —κυρίως— η επεξεργασία τους είναι τεχνικά πολύπλοκη και οικονομικά απαιτητική. Η Κίνα διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό και τεχνογνωσία για την επεξεργασία των περισσότερων από αυτά και ελέγχει το 92% της παγκόσμιας παραγωγής σε αυτό το στάδιο.

Άλλες χώρες, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ, επιχειρούν να δημιουργήσουν δικές τους υποδομές επεξεργασίας, αλλά κάτι τέτοιο απαιτεί χρόνο — πολλούς μήνες ή και χρόνια. Η Μπασκαράν έκλεισε με αυτοκριτική διάθεση: «Αυτό ήταν κάτι που θα έπρεπε να έχουμε προετοιμάσει εδώ και 15 χρόνια. Ήταν απολύτως προβλέψιμο».

Πηγή: CNN