Προσέλκυση μεγάλων επενδυτών και αναβίωση του σχήματος «3+1»

Οι δύο πλευρές, με τη συμμετοχή των υπουργών Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και Γιώργου Παπαναστασίου, συμφώνησαν με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Νταν Γιόργκενσεν στις Βρυξέλλες ότι το έργο χρειάζεται άμεση επικαιροποίηση της τεχνοοικονομικής μελέτης. Η διαδικασία αυτή αποσκοπεί στην προσέλκυση μεγάλων διεθνών παικτών, ικανών να ενισχύσουν τη χρηματοδοτική του βάση και να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα της επένδυσης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η United States International Development Finance Corporation (DFC) φέρεται να παραμένει στο τραπέζι ως πιθανός επενδυτικός εταίρος, δεδομένης της υπάρχουσας μη δεσμευτικής συμφωνίας συνεργασίας με τον ΑΔΜΗΕ. Η αναβίωση της ενεργειακής συμμαχίας «3+1» (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, ΗΠΑ) δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για την επανενεργοποίηση του αμερικανικού ενδιαφέροντος, ενισχύοντας ταυτόχρονα το γεωπολιτικό αποτύπωμα του έργου στην Ανατολική Μεσόγειο.

Παράλληλα, το γαλλικό επενδυτικό fund Meridiam διατηρεί αμείωτο ενδιαφέρον για συμμετοχή στο έργο με ποσοστό 49,9%, έχοντας ήδη υπογράψει σχετική συμφωνία με τον ΑΔΜΗΕ. Η παρουσία τόσο ευρωπαϊκών όσο και αμερικανικών κεφαλαίων θεωρείται κρίσιμη, καθώς θα προσδώσει αξιοπιστία και χρηματοδοτική σταθερότητα στο εγχείρημα.

Οι δύο εκδοχές για την επόμενη μέρα

Πληροφορίες συγκλίνουν σε δύο πιθανά σενάρια για την πορεία του Great Sea Interconnector.

Στο πρώτο σενάριο, η επανεκκίνηση του έργου θα προχωρήσει συνολικά, καλύπτοντας τόσο το σκέλος Ελλάδα – Κύπρος όσο και το Κύπρος – Ισραήλ, με τη συμμετοχή νέων διεθνών επενδυτών. Ορισμένες πηγές δεν αποκλείουν η υλοποίηση να ξεκινήσει από το τμήμα Ισραήλ – Κύπρος, προκειμένου να αντιμετωπιστούν γεωπολιτικές ευαισθησίες και να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες εγγυήσεις ασφαλείας που ζητά η Λευκωσία.

Στο δεύτερο σενάριο, η επικαιροποίηση των τεχνικών και οικονομικών στοιχείων ενδέχεται να παρατείνει το “πάγωμα” του έργου, καθώς η ολοκλήρωση της νέας μελέτης θα απαιτήσει χρόνο και πρόσθετη χρηματοδότηση. Σε αυτή την περίπτωση, η είσοδος επενδυτών σε ένα έργο με τόσο υψηλό ρίσκο θεωρείται δυσχερής, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες καθυστερήσεις και να προκαλέσει εντάσεις μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας. Μάλιστα, η γαλλική Nexans, που έχει ήδη κατασκευάσει τμήμα του καλωδίου, ενδέχεται να διεκδικήσει αποζημιώσεις από τον ΑΔΜΗΕ εάν το έργο παραπεμφθεί εκ νέου στις ελληνικές καλένδες.

Οι εκκρεμότητες και τα επόμενα βήματα

Παρά τα θετικά μηνύματα, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές εκκρεμότητες. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) ζητά το έργο –ύψους 1,9 δισ. ευρώ– να χρηματοδοτηθεί κυρίως από ίδιους πόρους του ΑΔΜΗΕ και κοινοτικά κονδύλια, ενώ παραμένουν ανοιχτά ζητήματα που αφορούν την αναγνώριση των επενδυτικών και λειτουργικών δαπανών.

Η μεταβίβαση της σύμβασης παραχώρησης από τον ΑΔΜΗΕ στον Great Sea Interconnector αναμένεται να επιλυθεί σύντομα, ωστόσο χωρίς τη σαφή αναγνώριση των λειτουργικών εξόδων δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί πλήρως ο λογαριασμός χρήσης της διασύνδεσης για το 2025.

Προοπτικές και γεωπολιτική σημασία

Παρά τα εμπόδια, οι τελευταίες εξελίξεις δημιουργούν θετικό κλίμα γύρω από την προοπτική του έργου. Η μεταβίβαση των αδειών από τον Euroasia Interconnector στον ΑΔΜΗΕ, η ενίσχυση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και η πολιτική βούληση Αθήνας και Λευκωσίας δίνουν νέα ώθηση σε ένα έργο που θα μπορούσε να μεταμορφώσει ενεργειακά την Ανατολική Μεσόγειο.

Το Great Sea Interconnector δεν αποτελεί απλώς μια ενεργειακή υποδομή, αλλά ένα στρατηγικό εγχείρημα με οικονομική, τεχνολογική και γεωπολιτική βαρύτητα, ικανό να αναβαθμίσει τη θέση Ελλάδας και Κύπρου στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν το καλώδιο θα βγει οριστικά «εκτός πρίζας» ή αν θα μετατραπεί σε σύμβολο ενεργειακής ολοκλήρωσης και συνεργασίας στην περιοχή.