Πώς λειτουργεί η Κοινωνική Αντιπαροχή

Το μοντέλο βασίζεται σε συμπράξεις του κράτους με ιδιώτες κατασκευαστές. Ο ιδιώτης χρηματοδοτεί την ανέγερση ή ανακαίνιση κατοικιών σε δημόσιες εκτάσεις που μέχρι σήμερα δεν αξιοποιούνταν. Σε αντάλλαγμα αποκτά δικαιώματα εκμετάλλευσης μέρους των ακινήτων, ενώ τουλάχιστον το 30% αποδίδεται μόνιμα στο Δημόσιο για χρήση ως κοινωνικές κατοικίες. Το κοινωνικό μίσθωμα θα ορίζεται χαμηλότερα από τα επίπεδα της αγοράς, με κριτήρια όπως το εισόδημα του μισθωτή και η αξία της γης στην κάθε περιοχή.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στη συντήρηση: η διαχείριση των κοινωνικών κατοικιών μπορεί να ανατεθεί σε ιδιώτες, με υποχρέωση να διατηρούνται σε καλή κατάσταση και να επαναδιατίθενται σε νέους δικαιούχους.

Δικαιούχοι και διαδικασία επιλογής

Η επιλογή των ωφελουμένων θα γίνεται από τον ΟΠΕΚΑ, με βάση εισοδηματικά, οικογενειακά και κοινωνικά κριτήρια. Στην αξιολόγηση θα λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η ύπαρξη παιδιών, η ηλικία τους, η περιουσιακή κατάσταση των αιτούντων αλλά και ενδεχόμενα ποσοστά αναπηρίας.

Διαφορετικές δυνατότητες για τους ενοικιαστές

Οι κοινωνικές κατοικίες δεν θα βρίσκονται σε απομονωμένα συγκροτήματα, αλλά θα εντάσσονται στον οικιστικό ιστό μαζί με ιδιωτικές κατοικίες, ώστε να αποφευχθεί ο κοινωνικός αποκλεισμός. Επιπλέον, προβλέπεται ότι μετά από δέκα χρόνια μίσθωσης, οι ενοικιαστές θα έχουν δικαίωμα εξαγοράς («rent to own»), ενισχύοντας την προοπτική μόνιμης ιδιοκατοίκησης.

Ενισχυμένα κίνητρα για τους ιδιώτες

Σε σχέση με το προηγούμενο πλαίσιο, ο νέος νόμος προσφέρει μεγαλύτερα κίνητρα στους κατασκευαστές, καθώς δεν περιορίζονται πλέον μόνο στην εκμετάλλευση, αλλά μπορούν να αποκτήσουν και ποσοστό κυριότητας επί των κατοικιών. Παράλληλα, η Κοινωνική Αντιπαροχή επεκτείνεται ώστε να καλύπτει όχι μόνο νέες κατασκευές αλλά και ανακαινίσεις υφιστάμενων κτιρίων, αυξάνοντας έτσι το διαθέσιμο στεγαστικό απόθεμα.

Πρόνοιες για οικογένειες και άτομα με αναπηρία

Ο νέος νόμος δεν περιορίζεται στο στεγαστικό, αλλά ενσωματώνει και διατάξεις με κοινωνικό χαρακτήρα. Αναγνωρίζεται πλέον ισοβίως η τριτεκνική ιδιότητα για γονείς και παιδιά με αναπηρία, θεσμοθετώντας για πρώτη φορά ότι η ιδιότητα αυτή δεν χάνεται με το πέρασμα του χρόνου. Παράλληλα, καθιερώνεται το «Πιστοποιητικό Τριτεκνίας», το οποίο θα εκδίδεται αυτόματα και ηλεκτρονικά μέσω gov.gr, χωρίς πρόσθετη γραφειοκρατία.

Επιπλέον, δημιουργούνται δομές βραχυχρόνιας φιλοξενίας για άτομα με αναπηρία, ώστε να διασφαλίζεται προσωρινή στήριξη όταν η οικογένεια ή ο φροντιστής τους αδυνατεί να παρέχει φροντίδα. Οι δομές αυτές θα προσφέρουν ημερήσια ή ολιγοήμερη φιλοξενία, καθώς και παραμονή έως 30 ημέρες σε περιπτώσεις ανάγκης, ανταποκρινόμενες σε ένα πάγιο αίτημα της αναπηρικής κοινότητας.