Το πρόβλημα

Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: Ακόμα και αν το νέο εργοστάσιο παράγει 2.000 μετρικούς τόνους μόνιμων μαγνητών, όπως προβλέπεται στον αρχικό σχεδιασμό, η παραγωγή θα αντιστοιχεί σε ένα μικρό μόνο μέρος της ποσότητας που οι αναλυτές εκτιμούν ότι χρειάζονται οι ευρωπαίοι κατασκευαστές.

Η Neo σχεδιάζει να φτάσει τελικά τους 5.000 μετρικούς τόνους, αλλά, και πάλι, η παραγωγή δεν θα επαρκεί για να πάψει η εξάρτηση της Ευρώπης από την Κίνα. Η συνολική ζήτηση στην Ευρώπη προβλέπεται να φτάσει περίπου τους 45.000 μετρικούς τόνους μέχρι το 2030, σύμφωνα με στοιχεία της Adamas Intelligence, η οποία παρακολουθεί τον κλάδο. Οι ΗΠΑ έχουν στα σκαριά σχέδια για παραγωγή πολύ μεγαλύτερων ποσοτήτων. Υπάρχουν εταιρείες που σχεδιάζουν την κατασκευή μονάδων στις ΗΠΑ με παραγωγική ικανότητα άνω των 40.000 μετρικών τόνων μέχρι το 2030, σύμφωνα με την Adamas.

Αφότου η Κίνα επέβαλε νέους περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών τον Απρίλιο, η κυβέρνηση Τραμπ αύξησε τις επιδοτήσεις και έλαβε επιπλέον μέτρα για τη στήριξη του κλάδου. Αυτές οι πρωτοβουλίες πυροδότησαν μια κούρσα για την ανάπτυξη της δυνατότητας των ΗΠΑ για εξόρυξη, επεξεργασία και μεταποίηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σπάνιες γαίες είναι επίσης απαραίτητες για την κατασκευή πολλών αμυντικών συστημάτων.

«Οι ΗΠΑ έχουν βγει στην αγορά με πολύ χρήμα, με ένα πολύ επιθετικό και υποστηρικτικό σχέδιο προκειμένου να αποκτήσουν παραγωγική δυνατότητα» λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Neo, Ραχίμ Σάλεμαν.

Το εργοστάσιο της Neo χτίστηκε μέσα σε 500 ημέρες, χρονικό διάστημα που οι αναλυτές θεωρούν πολύ σύντομο για μια νέα μονάδα μαγνητών σπάνιων γαιών στη Δύση. Η υλοποίηση των σχεδίων για σημαντική αύξηση της παραγωγικής ικανότητας των ΗΠΑ αναμένεται να πάρει αρκετά χρόνια και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι όλα αυτά τα έργα θα είναι επιτυχημένα ή ότι θα φτάσουν τα προβλεπόμενα επίπεδα παραγωγής, λένε αναλυτές.

Οι ευρωπαίοι κατασκευαστές εξαρτημάτων αυτοκινήτων επιθυμούσαν ήδη να διαφοροποιήσουν τις πηγές από τις οποίες προμηθεύονταν μόνιμους μαγνήτες ακόμη και πριν από την κίνηση της Κίνας, εξηγεί ο Σάλεμαν, ενώ οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν τον Απρίλιο αύξησαν το ενδιαφέρον πελατών και από άλλους κλάδους.

Ο Σάλεμαν σημειώνει ότι δεν πιστεύει πως η Ευρώπη πρέπει να προμηθεύεται όλους της τους μαγνήτες σπάνιων γαιών από την εντός ευρωπαϊκών συνόρων παραγωγή. Ωστόσο, στην Ευρώπη «έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας έστω και απλώς για να καλύψουμε μέρος μόνο της υφιστάμενης ζήτησης», σχολίασε.

Επί δεκαετίες, η ευρωπαϊκή βιομηχανία ευημερούσε στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου εμπορικού συστήματος που της επέτρεπε να εισάγει φθηνό φυσικό αέριο από τη Ρωσία και σπάνιες γαίες από την Κίνα. Ωστόσο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 και η κίνηση της Κίνας φέτος να περιορίσει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών έδειξαν πόσο εξαρτημένη από αυτές τις χώρες έχει καταστεί η ήπειρος.

Οι στόχοι

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι η ΕΕ εργάζεται πάνω σε ένα σχέδιο για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, το οποίο θα βασιστεί στην εμπειρία από την προηγούμενη προσπάθεια της Ενωσης να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο. Το σχέδιο, που αναμένεται να ανακοινωθεί φέτος, πιθανόν θα περιλαμβάνει αγορές από κοινού, δημιουργία αποθεμάτων και περισσότερα χρήματα για ευρωπαϊκά έργα, ανέφερε.

Η ΕΕ έχει ήδη θέσει στόχους για τη μείωση της εξάρτησής της από τις εισαγωγές και είναι αποφασισμένη να δράσει πιο γρήγορα και πιο στρατηγικά, δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής.

Η ταχεία ανάπτυξη της αμερικανικής βιομηχανίας σπάνιων γαιών θα μπορούσε να βοηθήσει να καλυφθεί εν μέρει το κενό, δήλωσε ο Ράιαν Καστιγιού, γενικός διευθυντής της Adamas Intelligence, που εδρεύει στο Τορόντο. Ωστόσο, η Ευρώπη μπορεί να διστάσει να βασιστεί υπερβολικά στις ΗΠΑ, πρόσθεσε.

«Πιστεύω ότι η Ευρώπη αναγνωρίζει πως, αυτή τη στιγμή, οι ΗΠΑ δεν φοβούνται να ακολουθήσουν συγκρουσιακή πολιτική» λέει ο Καστιγιού.

Χρηματοδότηση

Η αύξηση των αμερικανικών επιδοτήσεων θα μπορούσε να δελεάσει κάποιες ευρωπαϊκές εταιρείες να εγκατασταθούν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Η βρετανική εταιρεία σπάνιων γαιών Pensana, η οποία φτιάχνει ένα ορυχείο στην Ανγκόλα, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι εγκαταλείπει τα σχέδιά της για την κατασκευή εργοστασίου επεξεργασίας στη Βρετανία και στρέφει την προσοχή της στην Αμερική. Η Τράπεζα Εξαγωγών-Εισαγωγών των ΗΠΑ προσέφερε δανειακή χρηματοδότηση ύψους 160 εκατ. δολαρίων για το ορυχείο, δήλωσε ο πρόεδρος της Pensana, Πολ Αθερλι, ενώ η βρετανική επιχορήγηση για το εργοστάσιο επεξεργασίας θα είχε ύψος μόλις 6,6 εκατ. δολάρια περίπου.

«Το επίπεδο στήριξης από τη βρετανική κυβέρνηση ήταν πολύ χαμηλότερο από το απαιτούμενο», δήλωσε ο Αθερλι. «Η αμερικανική κυβέρνηση μας ρώτησε πόσα χρειαζόμαστε».

Η Neo εξασφάλισε χρηματοδότηση περίπου 16,9 εκατ. δολαρίων από την ΕΕ. Η πρόσφατη στήριξη εκ μέρους της κυβέρνησης των ΗΠΑ ξεπερνά κατά πολύ και αυτό το επίπεδο. Τον Ιούλιο η αμερικανική κυβέρνηση δήλωσε ότι θα αποκτήσει μερίδιο 15% στην εταιρεία σπάνιων γαιών MP Materials και θα καθορίσει ελάχιστη τιμή για τα προϊόντα της.

Κατασκευή μαγνητών

Ο Σάλεμαν δήλωσε ότι πιστεύει πως η Neo θα επέλεγε και πάλι την Ευρώπη αν έπαιρνε σήμερα την απόφαση για το εργοστάσιο της Νάρβα, λόγω του ότι η ζήτηση είναι πολύ υψηλότερη στη Γηραιά Ηπειρο από ό,τι στις ΗΠΑ και λόγω του ότι η Neo είχε ήδη μια εγκατάσταση διαχωρισμού σπάνιων γαιών κοντά στη Νάρβα. Αφού εξορυχθούν, οι σπάνιες γαίες πρέπει να διαχωριστούν και να εξευγενιστούν ώστε να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή μαγνητών. Η Ευρώπη διαθέτει κάποιες εγκαταστάσεις επεξεργασίας και ανακύκλωσης σπάνιων γαιών αλλά δεν διαθέτει ενεργά ορυχεία σπάνιων γαιών.

Η Εσθονία αποδέχθηκε με ενθουσιασμό τα σχέδια της Neo. Οι Αρχές της Νάρβα χορήγησαν την οικοδομική άδεια για το εργοστάσιο σε διάστημα τεσσερισήμισι μηνών, στον μικρότερο δυνατό χρόνο βάσει των νόμων της χώρας, όπως σχολίασε η δήμαρχος της πόλης, Κάτρι Ράικ. Η ίδια δήλωσε ότι «ήταν διαρκώς στο τηλέφωνο» πιέζοντας τους συνεργάτες της να έχουν τα έγγραφα έτοιμα το συντομότερο δυνατόν, προκειμένου να βεβαιωθεί ότι ο δήμος θα τηρούσε το αυστηρό χρονοδιάγραμμα.

«Υποστηρίξαμε την ιδέα τους, το σχέδιό τους, όσο πιο εντατικά μπορέσαμε» δήλωσε η Ράικ.

Επιπλέον κόστος

Σε μια κίνηση που αποκαλύπτει την υψηλή συμβολική αξία που έχει το εργοστάσιο της Νάρβα για τους ευρωπαίους αξιωματούχους, η Φον ντερ Λάιεν έφερε μαζί της τον περασμένο Ιούνιο, στη συνάντηση του G7 στον Καναδά, έναν μόνιμο μαγνήτη παραγωγής του εργοστασίου, για να τον δείξει στους άλλους ηγέτες.

Προς το παρόν οι παραγωγοί της ΕΕ βασίζονται στην προθυμία των πελατών να πληρώσουν επιπλέον κόστος για να αποφύγουν να αντιμετωπίσουν τους κινεζικούς περιορισμούς, λέει ο Μπεν Ντέιβις, διευθύνων σύμβουλος του Παγκόσμιου Συνδέσμου Βιομηχανιών Σπάνιων Γαιών, του οποίου η Neo είναι μέλος.

Οπως πρόσθεσε, τα μέλη του συνδέσμου θα χαίρονταν να δουν την ΕΕ να αυξάνει τη στήριξή της στον κλάδο, όπως έχουν κάνει οι ΗΠΑ, προκειμένου να μειωθεί το χάσμα τιμών μεταξύ των κινεζικών και των δυτικών προϊόντων.

Πηγή: The Wall Street Journal