|
Η άνοδος
της αμερικανικής
μεταποίησης
Σύμφωνα
με τη Wall Street
Journal, η ισχυρή θέση
των ΗΠΑ στη μεταποίηση
εδραιώθηκε από διάφορους
ιστορικούς παράγοντες.
Στις αρχές του 20ού
αιώνα, οι ΗΠΑ
πρωτοστάτησαν στη μαζική
παραγωγή. Κατά τη
διάρκεια του Β’
Παγκοσμίου Πολέμου, η
παραγωγική τους
ικανότητα αυξήθηκε
δραματικά, ενώ
ταυτόχρονα υπέστησαν
καταστροφή οι
βιομηχανίες των
ανταγωνιστών τους, όπως
τονίζει η οικονομολόγος
Susan Helper του Case
Western Reserve
University.
Μετά τον
πόλεμο, η ενίσχυση της
μεσαίας τάξης στις ΗΠΑ
οδήγησε σε μεγάλη αύξηση
των καταναλωτικών
δαπανών για διαρκή
αγαθά, όπως αυτοκίνητα
και οικιακές συσκευές.
Οι ίδιοι οι Αμερικανοί
αποτέλεσαν την κύρια
αγορά για τα προϊόντα
που παρήγαγαν τα
εργοστάσιά τους.
Η
κατασκευή υψηλής
τεχνολογίας αγαθών της
εποχής — όπως πλυντήρια
και τηλεοράσεις,
βασισμένα σε πολεμικές
καινοτομίες — απαιτούσε
στενή συνεργασία μεταξύ
έρευνας και παραγωγής,
κάτι που ευνοούσε τη
βιομηχανική
δραστηριότητα εντός ΗΠΑ.
Επιπλέον, το υψηλό
μορφωτικό επίπεδο του
εργατικού δυναμικού,
αποτέλεσμα της ευρείας
λυκειακής εκπαίδευσης,
ενίσχυσε αυτήν την
πορεία.
Η
μεταστροφή στην
οικονομία των υπηρεσιών
Μετά τη
δεκαετία του 1950, η
σημασία της μεταποίησης
άρχισε να φθίνει, καθώς
οι Αμερικανοί έγιναν
πλουσιότεροι και άρχισαν
να ξοδεύουν περισσότερο
για υπηρεσίες — όπως
ταξίδια, εστίαση και
υγεία. Οι θέσεις
εργασίας ακολούθησαν
αυτή τη στροφή,
μετακινούμενες προς τους
τομείς των υπηρεσιών:
ξενοδοχεία, τράπεζες,
νομικά και ιατρικά
επαγγέλματα.
Την ίδια
περίοδο, χώρες με χαμηλό
κόστος εργασίας στη
Λατινική Αμερική και την
Ασία άρχισαν να παράγουν
μαζικά προϊόντα,
οδηγώντας τις ΗΠΑ στην
αύξηση των εισαγωγών,
αρχικά σε μη διαρκή και
μετέπειτα και σε ελαφρά
διαρκή αγαθά όπως οι
μικροσυσκευές.
Το σοκ
της Κίνας
Από τη
δεκαετία του 1980 και
έπειτα, οι Αμερικανοί
κατασκευαστές
δυσκολεύονταν να
ανταγωνιστούν τις
φθηνότερες αγορές. Το
πρόβλημα επιδεινώθηκε τη
δεκαετία του 1990,
ιδιαίτερα μετά την
εφαρμογή της NAFTA, που
μείωσε τους δασμούς στα
μεξικανικά προϊόντα.
Η
πραγματική καμπή όμως
ήρθε το 2001, με την
είσοδο της Κίνας στον
Παγκόσμιο Οργανισμό
Εμπορίου. Η Κίνα άνοιξε
στην ξένη επενδυτική
δραστηριότητα και
απέκτησε πρόσβαση στις
διεθνείς αγορές.
Ξαφνικά, οι ΗΠΑ
αντιμετώπισαν τον σφοδρό
ανταγωνισμό μιας
πολυπληθούς και χαμηλού
κόστους οικονομίας.
Το 1999,
οι αμερικανικές εξαγωγές
ξεπερνούσαν τις
κινεζικές δέκα φορές.
Ωστόσο, έως το 2008, η
Κίνα είχε γίνει ο
μεγαλύτερος εξαγωγέας
αγαθών παγκοσμίως,
ξεπερνώντας τις ΗΠΑ.
Καθώς η
Κίνα ανέβαζε τον πήχη
στη μεταποίηση, οι ΗΠΑ
εστίασαν στις εξαγώγιμες
υπηρεσίες, φτάνοντας να
εξάγουν πάνω από 1 τρισ.
δολάρια ετησίως —
περισσότερο από κάθε
άλλη χώρα.
Το
αποτέλεσμα ήταν μια
αναδιάρθρωση του
εργατικού δυναμικού: το
1980 η μεταποίηση
παρείχε το 39% των
υψηλόμισθων θέσεων στις
ΗΠΑ· το 2021 αυτό το
ποσοστό είχε πέσει στο
20%. Αντίθετα, οι τομείς
των χρηματοοικονομικών,
των νομικών και των
επαγγελματικών υπηρεσιών
αύξησαν το μερίδιό τους
από 8% σε 26%.
Είναι
εφικτή η αναβίωση της
μεταποίησης;
Οι
οικονομολόγοι ιστορικά
απορρίπτουν τη
γενικευμένη χρήση δασμών
— και αυτό δεν φαίνεται
να αλλάζει. Επισημαίνουν
ότι οι υψηλότερες τιμές
για καταναλωτές και
επιχειρήσεις θα
περιορίσουν την
κατανάλωση άλλων
προϊόντων και υπηρεσιών,
ακόμη και εκείνων που
παράγονται εγχωρίως.
Έτσι, τα οφέλη από την
αύξηση της εγχώριας
παραγωγής πιθανόν να
αντισταθμιστούν από τη
μείωση της συνολικής
ζήτησης, οδηγώντας σε
απώλεια εισοδημάτων και
θέσεων εργασίας.
Μια
υποθετική αύξηση 30%
στις θέσεις στη
μεταποίηση θα ανέβαζε το
μερίδιο του τομέα στην
ιδιωτική απασχόληση
μόλις στο 12%, σύμφωνα
με εκτιμήσεις.
Οι
περισσότεροι ειδικοί
συμφωνούν ότι οι ΗΠΑ
πρέπει να επενδύσουν
στοχευμένα στην εγχώρια
παραγωγή, αλλά όχι μέσω
γενικευμένων
προστατευτικών μέτρων. Η
παραγωγή υψηλής
τεχνολογίας, όπως οι
ημιαγωγοί, είναι
στρατηγικής σημασίας —
όχι μόνο για τις θέσεις
εργασίας, αλλά και για
την εθνική και
στρατιωτική ασφάλεια.
Όμως το ίδιο δεν ισχύει
για φθηνά καταναλωτικά
είδη.
Όπως
διερωτάται η
οικονομολόγος Susan
Houseman του Ινστιτούτου
W.E. Upjohn: «Θέλουμε
στ’ αλήθεια να
ξαναρχίσουμε να
φτιάχνουμε μόνοι μας
μπλουζάκια; Πόσο
σημαντικό είναι αυτό;»
|
