«Πραγματικά εισπράττουμε τρισεκατομμύρια δολάρια, αν το σκεφτείτε», δήλωσε ο Τραμπ την Τρίτη στο Οβάλ Γραφείο. «Αυτά είναι χρήματα που εισρέουν στη χώρα μας από την κατασκευή εργοστασίων αυτοκινήτων, από την κατασκευή μονάδων τεχνητής νοημοσύνης. Θέλουμε απλώς να συνεχίσουμε ακριβώς αυτό που κάνουμε, γιατί κάτι τέτοιο δεν έχει ξανασυμβεί στην ιστορία του κόσμου».

Αν και η αύξηση των εσόδων και των επενδύσεων ωφελεί σίγουρα την αμερικανική οικονομία, ο Τραμπ και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα αντιμετωπίζουν μια αναδυόμενη πολιτική κρίση εξαιτίας της προσιτότητας, όχι της οικονομικής ανάπτυξης. Η οικονομία στην πραγματικότητα κινείται αρκετά καλά – ίσως προς έκπληξη εκατομμυρίων Αμερικανών που της δίνουν χαμηλή βαθμολογία λόγω του υψηλού κόστους ζωής.

Η αύξηση των εσόδων και των επιχειρήσεων μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της προσιτότητας. Αλλά το να συνδεθούν αυτά τα σημεία είναι δύσκολο, και το μήνυμα του Τραμπ «στην πραγματικότητα είμαστε πλούσιοι» δεν φαίνεται να πείθει τους καταναλωτές που έχουν αγανακτήσει.

Σε αυτή την «οικονομία του ψύχους» (“windchill economy”), όπου η οικονομική κατάσταση των Αμερικανών φαίνεται χειρότερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα, ο Τραμπ ολοένα και περισσότερο μιλά πέρα από τους δοκιμαζόμενους πολίτες, αντί να μιλά τη γλώσσα τους.

Τι λέει ο Τραμπ

Ο Τραμπ αρέσκεται να επαναλαμβάνει δύο βασικούς ισχυρισμούς για την οικονομική πολιτική του:

• Οι δασμοί και άλλες πρωτοβουλίες φέρνουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε νέα έσοδα.
• Οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν δεσμευθεί για τρισεκατομμύρια δολάρια νέων επενδύσεων στις ΗΠΑ.

«Αφήστε με να σας μιλήσω για την πραγματική οικονομία», είπε ο Τραμπ στο Politico την Τρίτη, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την προσιτότητα. «Έχουμε 18 τρισεκατομμύρια που έρχονται στη χώρα μας. Ο Μπάιντεν είχε λιγότερο από 1 τρισεκατομμύριο σε τέσσερα χρόνια».

Τα μαθηματικά του Τραμπ είναι υπερβολικά, αλλά τα έσοδα από δασμούς έχουν πράγματι αυξηθεί κατά πάνω από 200 δισ. δολάρια κατά τη διάρκεια της θητείας του σε σύγκριση με του Μπάιντεν. Και δεκάδες εταιρείες και χώρες έχουν δεσμευθεί για βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επενδύσεις με την παρότρυνση του Τραμπ, με υποσχέσεις που μετρώνται σε τρισεκατομμύρια δολάρια.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε επίσης μια βίζα «Gold Card» αξίας 1 εκατ. δολαρίων, η οποία τέθηκε σε ισχύ αυτή την εβδομάδα, για την οποία έχει δηλώσει ότι θα φέρει δισεκατομμύρια στη χώρα. Ο υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λάτνικ, έχει πει ότι οι νέες βίζες θα αποφέρουν έως και 1 τρισ. δολάρια στο αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών.

Και ο Τραμπ έχει δαπανήσει δισεκατομμύρια δολάρια από τους φορολογούμενους για να επενδύσει κρατικά κεφάλαια σε επιχειρήσεις που η κυβέρνησή του θεωρεί κρίσιμες για την εθνική ασφάλεια. Λόγω των ανόδων στο χρηματιστήριο, ο Τραμπ είπε ότι αυτές οι επενδύσεις ήδη ενισχύουν την αξία των αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων κατά εκατομμύρια δολάρια.

«Η τιμή εκτοξεύθηκε στα ύψη», είπε την Τρίτη για το 10% που κατέχει η κυβέρνησή του στην Intel (INTC). «Έκανα 40 εκατομμύρια δολάρια. Κανείς δεν μιλά γι’ αυτό».

Πώς λέει ο Τραμπ ότι μπορεί να λειτουργήσει το σχέδιό του

Η θεωρία της κυβέρνησης Τραμπ είναι ότι τα πραγματικά και αναμενόμενα αυξημένα έσοδα μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις συχνά προτεινόμενες επιταγές στήριξης των 2.000 δολαρίων και τη δαπανηρή φορολογική μείωση που εγκρίθηκε νωρίτερα φέτος. Ο Τραμπ έχει ισχυριστεί επίσης ότι τα έσοδα από δασμούς μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τους φόρους εισοδήματος των Αμερικανών.

Τελικά, σύμφωνα με την κυβέρνηση, οι δασμοί μπορούν να χρηματοδοτήσουν ακόμη και το τεράστιο δημόσιο χρέος της χώρας.

Πέρυσι, η Αμερική πλήρωσε 1,2 τρισ. δολάρια για την εξυπηρέτηση του χρέους της – το οποίο, περίπου στα 38 τρισ. δολάρια, υπερβαίνει το σύνολο της οικονομικής παραγωγής της χώρας. Η αύξηση των φορολογικών εσόδων ώστε να μειωθεί το χρέος σημαίνει ότι θα χρειαστούμε λιγότερα χρήματα για τόκους και εξυπηρέτηση, γεγονός που θα μπορούσε, με τη σειρά του, να απελευθερώσει χρήματα για προγράμματα και παροχές που στηρίζουν την προσιτότητα.

Για παράδειγμα, ο Τραμπ την Τρίτη είπε ότι τα έσοδα από δασμούς χρηματοδότησαν το πακέτο διάσωσης των 12 δισ. δολαρίων που η κυβέρνησή του παρείχε πρόσφατα σε αγρότες.

«Έχουμε εισπράξει τόσα πολλά χρήματα από τους δασμούς που είναι πραγματική απόλαυση», είπε ο Τραμπ. «Χωρίς αυτά, δεν θα μπορούσαμε να σας βοηθήσουμε. Τώρα είμαστε η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο».

Ξεχωριστά, ο Τραμπ αναφέρει συχνά ότι οι επιχειρηματικές επενδύσεις θα μπορούσαν να φέρουν θέσεις εργασίας στη μεταποίηση και στην τεχνητή νοημοσύνη στις ΗΠΑ. Και οι δασμοί θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις να επιστρέψουν εργοστάσια και εργαζόμενους που είχαν μεταφέρει στο εξωτερικό.

«Οι αυτοκινητοβιομηχανίες επιστρέφουν, αφού μας εγκατέλειψαν χρόνια πριν. Η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται με ρυθμούς που δεν έχουμε ξαναδεί. Εργοστάσια ανοίγουν σε όλη τη χώρα», είπε ο Τραμπ στο Politico. «Τελικά, ξέρετε σε τι καταλήγει; Στις δουλειές. Θα έχετε δουλειές όπως δεν έχετε ξαναδεί στις Ηνωμένες Πολιτείες».

Το πρόβλημα με το επιχείρημα του Τραμπ

Τα προβλήματα με τη θεωρία του Τραμπ είναι απλά: τα μαθηματικά δεν βγαίνουν και τυχόν οφέλη που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον δεν θα βοηθήσουν τους Αμερικανούς που δυσκολεύονται με το κόστος ζωής τώρα.

Η κυβέρνηση Τραμπ έφερε περίπου 200 δισ. δολάρια σε νέα έσοδα από δασμούς φέτος. Δεν είναι μικρό ποσό, αλλά σε μια οικονομία 30 τρισ. δολαρίων είναι σταγόνα στον ωκεανό. Δεν αρκεί για να καλύψει επιταγές 2.000 δολαρίων σε κάθε αμερικανικό νοικοκυριό, ούτε για να καταργήσει τους φόρους εισοδήματος. Σίγουρα δεν επαρκεί για να αποπληρωθεί το χρέος των 38 τρισ. δολαρίων.

Οι δεσμεύσεις για επενδύσεις, αν και θετικές, παραμένουν δεσμεύσεις, χωρίς μηχανισμό επιβολής. Οι εταιρείες είναι διαβόητες για το ότι εμφανίζονται σε πανηγυρικές τελετές δίπλα σε προέδρους και στη συνέχεια υπαναχωρούν – όπως έκανε η Foxconn λίγο μετά την πολυδιαφημισμένη ανακοίνωση για το εργοστάσιο στο Ουισκόνσιν κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. Και μεγάλο μέρος των λογιστικών αυτών ποσών αφορά ήδη προγραμματισμένες επενδύσεις.

Ακόμη κι αν όλες οι υποσχέσεις γίνονταν πραγματικά έργα, τα εργοστάσια ήδη δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους ή πρόθυμους εργαζομένους. Δεν είναι σαφές ότι τα νέα εργοστάσια θα αποκαταστήσουν ουσιαστικά τις χαμένες θέσεις στη μεταποίηση, που χάθηκαν σε μεγάλο βαθμό λόγω της αυτοματοποίησης τις τελευταίες δεκαετίες.

Παράλληλα, οι δασμοί επιδεινώνουν την προσιτότητα, αντί να τη βελτιώνουν. Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ, δήλωσε την Τετάρτη ότι οι δασμοί του Τραμπ ευθύνονται αποκλειστικά για την ταχύτερη άνοδο των τιμών φέτος σε σχέση με τον μακροπρόθεσμο στόχο πληθωρισμού 2% της Fed.

Η οικονομία του “windchill”

Το βασικό πρόβλημα της πολιτικής επικοινωνίας σε αυτή την οικονομία πηγάζει από την «οικονομία του ψύχους», όπου τα πάντα φαίνονται εξαιρετικά στα χαρτιά, αλλά οι πραγματικές εμπειρίες εκατομμυρίων Αμερικανών που παλεύουν οικονομικά λένε το αντίθετο.

Ο Τραμπ μπορεί σωστά και αληθινά να μιλά για ισχυρή συνολική οικονομική ανάπτυξη και κατανάλωση – αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα για τους ανθρώπους αν νιώθουν ότι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα.

Όμως ο Τραμπ κάνει το έργο του ακόμη δυσκολότερο, επιμένοντας σε πολιτικές που δεν θα κάνουν άμεσα και ουσιαστικά τη διαφορά στις τσέπες των Αμερικανών, ενώ απορρίπτει τον παράγοντα του “windchill” ως «απάτη» ή «σκέτη εξαπάτηση».

Ο Τραμπ μιλά σαν διευθύνων σύμβουλος, όπου η αύξηση των εσόδων αποτελεί πηγή κερδοφορίας και σταθερότητας. Αυτό είναι σαφώς σημαντικό και για την αμερικανική οικονομία. Αλλά η οικονομία δεν είναι επιχείρηση. Η οικονομία είναι άνθρωποι – και πολλοί από αυτούς υποφέρουν.

Πηγή: CNN