Η ραγδαία πτώση των χρηματιστηρίων δεν αντανακλά μόνο ανησυχίες για επερχόμενη ύφεση — μπορεί και να την προκαλέσει. Καθώς οι αποταμιεύσεις μειώνονται και η αξία των χαρτοφυλακίων συρρικνώνεται, οι καταναλωτές περιορίζουν τις δαπάνες τους.

Ενώ μερικές ημέρες αστάθειας στις αγορές μπορεί να έχουν περιορισμένη σημασία, αν αυτή η πτωτική πορεία συνεχιστεί για εβδομάδες ή μήνες, τότε το οικονομικό κόστος αυξάνεται, σύμφωνα με τον Ryan Sweet, επικεφαλής οικονομολόγο της Oxford Economics, στους New York Times.

Οι δασμοί θα επηρεάσουν άμεσα περισσότερο τα νοικοκυριά με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, τα οποία δαπανούν μεγάλο μέρος των χρημάτων τους σε αγαθά όπως τρόφιμα και ρούχα, που υπόκεινται σε δασμούς, και έχουν λιγότερες αποταμιεύσεις για να αντεπεξέλθουν στις αυξήσεις τιμών. Αντίθετα, τα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα, τα οποία κατέχουν σημαντικά μερίδια σε μετοχές και επενδύσεις, θα δουν μεγαλύτερη επίπτωση από την πτώση της αγοράς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των Αμερικανών διαθέτει μετοχές, είτε απευθείας είτε μέσω συνταξιοδοτικών λογαριασμών. Η τάση αυτή ενισχύθηκε τα τελευταία χρόνια, εν μέρει λόγω της έκρηξης των λεγόμενων meme stocks κατά την περίοδο της πανδημίας. Ο αριθμός των νοικοκυριών που προσαρμόζουν τις δαπάνες τους ανάλογα με τις χρηματιστηριακές εξελίξεις έχει τετραπλασιαστεί σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα, καθιστώντας την αμερικανική οικονομία πιο ευάλωτη στις διακυμάνσεις των αγορών.

Αν η μείωση στις καταναλωτικές δαπάνες επεκταθεί, ενδέχεται να προκαλέσει επιπτώσεις σε όλη την οικονομία. Οι επιχειρήσεις, ήδη επιφυλακτικές λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με τους δασμούς και άλλες πολιτικές, μειώνουν τις προσλήψεις και τις επενδύσεις. Αν και δεν έχουν προχωρήσει μαζικά σε απολύσεις, αυτό θα μπορούσε να αλλάξει εάν μειωθούν οι πωλήσεις.

Ο Michael Gapen, επικεφαλής οικονομολόγος για τις ΗΠΑ στη Morgan Stanley, εξηγεί ότι έτσι μεταδίδεται μια ύφεση: πρώτα μειώνεται η ζήτηση από τα υψηλά εισοδηματικά στρώματα και στη συνέχεια οι επιχειρήσεις αντιδρούν με απολύσεις, οι οποίες τελικά επηρεάζουν και τα χαμηλότερα εισοδήματα.

Οι τελευταίες αναταράξεις στις αγορές αποτυπώνουν την αύξηση αυτών των ανησυχιών. Μεγάλες απώλειες έχουν καταγραφεί σε μετοχές τεχνολογίας, αυτοκινητοβιομηχανιών και επιχειρήσεων με παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά και σε εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες σε καταναλωτές με διαθέσιμο εισόδημα, όπως οι αεροπορικές και τα ξενοδοχεία.

Την ίδια στιγμή, η τιμή του πετρελαίου σημειώνει σημαντική πτώση, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι επενδυτές εκτιμούν μείωση της οικονομικής δραστηριότητας σε τομείς όπως τα ταξίδια, η ναυτιλία και οι επενδύσεις σε υποδομές — όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και διεθνώς. Οι οικονομίες άλλων χωρών, που βασίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό στις εξαγωγές, είναι ενδεχομένως πιο εκτεθειμένες.

«Ο υπόλοιπος κόσμος εξαρτάται πολύ περισσότερο από το παγκόσμιο εμπόριο σε σχέση με τις ΗΠΑ. Δεν είναι καλός οιωνός για την παγκόσμια ανάπτυξη. Μια παγκόσμια ύφεση ίσως είναι ακόμα πιο πιθανή από μια αμερικανική», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Gapen.