Το «σοκ» της Ημέρας Απελευθέρωσης

Η 15η Απριλίου, γνωστή και ως «Ημέρα Απελευθέρωσης» (Liberation Day), σηματοδότησε το μεγαλύτερο άλμα στους αμερικανικούς δασμούς τις τελευταίες δεκαετίες. Το πρώτο διάστημα κυριάρχησε ο φόβος και η πολιτική αναταραχή, με αλλεπάλληλες αγωγές, αλλαγές κανονισμών και καθυστερήσεις στην εφαρμογή. Παρ’ όλα αυτά, οι εταιρείες προσαρμόστηκαν γρήγορα, αναδιαρθρώνοντας τις εφοδιαστικές αλυσίδες, ενισχύοντας την καινοτομία και αξιοποιώντας την τεχνολογία για να περιορίσουν το αυξημένο κόστος.

Σύμφωνα με τη JP Morgan, οι ΗΠΑ εισέπραξαν περίπου 88 δισ. δολάρια από δασμούς μέχρι τον Αύγουστο —το 60% του συνόλου που αναμένεται για το 2025— ποσό μικρότερο από τις αρχικές εκτιμήσεις λόγω εξαιρέσεων και καθυστερήσεων.

Πολιτικές εντάσεις και προσωρινό shutdown

Η ένταση στις ΗΠΑ δεν περιορίστηκε στην οικονομία. Η αναστολή πληρωμών του ομοσπονδιακού κράτους (shutdown) προκάλεσε καθυστερήσεις σε τουλάχιστον επτά κομβικές οικονομικές ανακοινώσεις, δημιουργώντας αβεβαιότητα στη Fed και στους επενδυτές. Κάθε εβδομάδα διακοπής αφαιρεί 0,1–0,2 μονάδες από το ΑΕΠ του τριμήνου, αν και οι επιπτώσεις αντιστρέφονται μόλις αποκατασταθεί η χρηματοδότηση.

Οι φόβοι για ύφεση δεν επαληθεύτηκαν

Παρά τις ανησυχίες ότι οι δασμοί θα προκαλούσαν επιβράδυνση, η οικονομία των ΗΠΑ διατήρησε τη δυναμική της. Ο πληθωρισμός παρέμεινε ελεγχόμενος, τα περιθώρια κέρδους του S&P 500 διατηρήθηκαν στο 12,3%, και το τρίτο τρίμηνο του 2025 προμηνύεται ως το ένατο συνεχόμενο με αύξηση κερδών — επίδοση που είχε να παρατηρηθεί από το 2018.

Η JP Morgan τονίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη και η αυτοματοποίηση λειτούργησαν ως «μαξιλάρι προσαρμογής», βοηθώντας τις εταιρείες να διατηρήσουν την παραγωγικότητά τους και να αποφύγουν μαζικές απολύσεις. Η τεχνολογία αντιπροσωπεύει πλέον σχεδόν το 50% της κεφαλαιοποίησης του S&P 500.

Επιχειρηματική προσαρμοστικότητα και reshoring

Η αβεβαιότητα επιβράδυνε τις νέες προσλήψεις — με τα σχέδια για δημιουργία θέσεων εργασίας να αγγίζουν το χαμηλότερο επίπεδο από το 2009 — ωστόσο οι επιχειρήσεις αξιοποίησαν τη δυνατότητά τους να προσαρμοστούν. Περίπου 60% των αμερικανικών εταιρειών εξετάζει την επαναφορά παραγωγής εντός ΗΠΑ (reshoring), με κολοσσούς όπως η Apple, η Nvidia, η Ford και η General Motors να έχουν ήδη ανακοινώσει επενδυτικά σχέδια.

Ράλι άνευ προηγουμένου

Από το χαμηλό των αγορών έξι μήνες πριν, το παγκόσμιο χαρτοφυλάκιο μετοχών και ομολόγων (60/40) έχει ενισχυθεί πάνω από 20%, ενώ ο S&P 500 έχει αναρριχηθεί περισσότερο από 35% — μια από τις ισχυρότερες εξαμηνιαίες ανόδους από τη δεκαετία του 1950. Η μεταβλητότητα έχει υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά, με τον δείκτη VIX να καταγράφει τιμές ρεκόρ.

Η JP Morgan συμπεραίνει ότι παρά την πολιτική αστάθεια και το εμπορικό χάος, οι αγορές επέδειξαν εξαιρετική ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα — μετατρέποντας μια πιθανή κρίση σε ευκαιρία ιστορικής κερδοφορίας.