Η αποδυνάμωση του καθεστώτος «ασφαλούς καταφυγίου» που παραδοσιακά απολάμβαναν οι ισχυρές οικονομίες – όπως οι ΗΠΑ – αντικατοπτρίζει τη διάβρωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και την άνοδο του λαϊκισμού. Στη Γαλλία, οι κυβερνήσεις αποτυγχάνουν να περιορίσουν τα ελλείμματα, ενώ στις ΗΠΑ το δημοσιονομικό έλλειμμα εκτιμάται ότι θα παραμείνει πάνω από 6% σε όλη τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ.

Όπως επισημαίνει η Πιλάρ Γκόμεζ-Μπράβο της MFS International, που διαχειρίζεται 660 δισ. δολάρια, «οι επενδυτές στρέφονται σε εταιρικούς ισολογισμούς, οι οποίοι πλέον βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση από εκείνους πολλών κρατών».

Για δεκαετίες, τα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελούσαν τη βάση κάθε επενδυτικού χαρτοφυλακίου. Όμως η δυναμική έχει αλλάξει: μετά το 2020, η έκδοση κρατικού χρέους αυξάνεται πολύ ταχύτερα από την εταιρική, καθώς οι κυβερνήσεις χρηματοδοτούν δαπανηρά μέτρα στήριξης και επενδύσεις.

Η τάση αυτή αποτυπώνεται και στις αξιολογήσεις: ΗΠΑ και Γαλλία έχουν δεχθεί υποβαθμίσεις, ενώ οι εταιρείες της Βόρειας Αμερικής και της Δυτικής Ευρώπης καταγράφουν τον ταχύτερο ρυθμό αναβαθμίσεων της τελευταίας δεκαετίας. Το IIF προειδοποιεί ότι η «έκρηξη» του δημόσιου χρέους περιορίζει τη δυνατότητα λήψης σκληρών πολιτικών αποφάσεων. Η CBO εκτιμά ότι οι νέες φοροελαφρύνσεις του Τραμπ θα αυξήσουν τα αμερικανικά ελλείμματα κατά 3,4 τρισ. δολάρια σε δέκα χρόνια, ενώ η Γαλλία και η Γερμανία συνεχίζουν να κινούνται με υψηλά ελλείμματα λόγω αυξημένων δαπανών.

«Οι κυβερνήσεις λειτουργούν με βάση τις εκλογές, όχι τη δημοσιονομική ισορροπία», σημειώνει ο Χανς Μίκελσεν της TD Securities, προσθέτοντας ότι «οι εταιρείες επικεντρώνονται στα κέρδη και στη βιωσιμότητα».

Οι επιχειρήσεις εμφανίζουν βελτιωμένους δείκτες φερεγγυότητας: το καθαρό χρέος προς EBITDA έχει υποχωρήσει στα χαμηλότερα επίπεδα από την κρίση του 2008, φτάνοντας στο 1,74 για τις εταιρείες του MSCI ACWI Index, έναντι 2,53 πριν από δέκα χρόνια. Αντίθετα, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ στις μεγάλες οικονομίες αυξάνεται συνεχώς, με το ΔΝΤ να προβλέπει ότι θα αγγίξει το 137% έως το 2030.

Η Microsoft, με αποτίμηση σχεδόν 4 τρισ. δολαρίων και αξιολόγηση AAA, έχει καθαρό χρέος ίσο με μόλις το 10% των ετήσιων κερδών της, ενώ στη Γαλλία η Orange δανείζεται φθηνότερα από το ίδιο το Δημόσιο.

Σύμφωνα με την Bank of America, η αντίληψη ότι οι εταιρείες είναι πλέον «ασφαλέστερες» από τα κράτη έχει παγιωθεί, σηματοδοτώντας – όπως χαρακτηριστικά αναφέρει – τη στιγμή που «οι αγορές πέρασαν τον Ρουβίκωνα».

Τα spreads μεταξύ εταιρικών και κρατικών ομολόγων επενδυτικής βαθμίδας έχουν υποχωρήσει στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2007, ενώ η ζήτηση για εταιρικό χρέος ξεπερνά κατά πολύ την προσφορά: η Meta συγκέντρωσε 125 δισ. δολάρια προσφορών για έκδοση 30 δισ., ενώ η Alphabet προσέλκυσε 90 δισ. για πώληση 25 δισ.

Παρότι τα εταιρικά ομόλογα έχουν μικρότερη ρευστότητα σε σχέση με τα κρατικά, η εμπιστοσύνη των επενδυτών μετατοπίζεται σαφώς προς τον ιδιωτικό τομέα. Η «ασφάλεια» των κρατών αμφισβητείται ολοένα και περισσότερο, καθώς η ανοχή των αγορών απέναντι στη δημοσιονομική χαλαρότητα φαίνεται να εξαντλείται.

Όπως επισημαίνει ο Ματιέ Σαβαρί της BCA Research, «η πεποίθηση ότι οι μεγάλες χώρες μπορούν να δαπανούν απεριόριστα έχει καλλιεργήσει ψευδή αίσθηση ασφάλειας».

Οι επενδυτές πλέον αξιολογούν τα κράτη με αυξανόμενη επιφύλαξη και στρέφονται προς τις επιχειρήσεις που εμφανίζουν υγιείς ισολογισμούς και συνεπή δημοσιονομική πειθαρχία – μια διαρθρωτική μεταστροφή που ενδέχεται να διαμορφώσει τη νέα εποχή της παγκόσμιας αγοράς ομολόγων.

Πηγή: Bloomberg