Οι διευθύνοντες σύμβουλοι επιθυμούν να ελέγξουν την ανθεκτικότητα των επιχειρηματικών τους μοντέλων σε ακραία σενάρια, επιδιώκοντας να διασφαλίσουν τη συνέχεια των δραστηριοτήτων τους σε ένα ενδεχόμενο πολεμικό περιβάλλον.

Ο Κραμπ καταγράφει μια σειρά από πιθανές εστίες διεθνούς έντασης που ενδέχεται να προκαλέσουν παγκόσμια κρίση: το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του Ιράν, οι διακηρύξεις της Κίνας για την Ταϊβάν, οι φιλοδοξίες του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία και ενδεχομένως πέραν αυτής, καθώς και η αμφισβήτηση της παγκόσμιας τάξης από τον Ντόναλντ Τραμπ, η οποία είχε οικοδομηθεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το έτος 2027 θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο, επειδή όλα αυτά τα ζητήματα ενδέχεται να κορυφωθούν ταυτόχρονα. Παράλληλα, οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, η πολιτική πόλωση που πιθανόν θα προκαλέσουν, η καθυστέρηση της Ευρώπης στην ενίσχυση της άμυνάς της και οι οικονομικές συνέπειες από τις υπάρχουσες κρίσεις, διαμορφώνουν ένα επικίνδυνο διεθνές περιβάλλον.

Η Ρωσία και η Κίνα πιθανώς να κινηθούν προτού η Δύση —και κυρίως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη— ολοκληρώσουν την αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεών τους μέχρι το 2030. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Βρετανία και το ΝΑΤΟ έχουν προγραμματίσει μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις το 2027, ενώ ο αμερικανικός στρατός έχει θέσει ως στόχο να είναι σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα την ίδια χρονιά.

Ο Κραμπ εκτιμά πως οι επιχειρήσεις οφείλουν να προετοιμαστούν με τον ίδιο τρόπο. Ήδη, το βρετανικό κράτος έχει συγκροτήσει Εθνική Επιτροπή Ετοιμότητας, που στόχο έχει να βελτιώσει τη συνολική προετοιμασία απέναντι σε σοβαρές κρίσεις: από φυσικές καταστροφές και διακοπές ρεύματος, μέχρι κυβερνοεπιθέσεις ή ακόμα και ένοπλες συγκρούσεις.

Η κυβέρνηση συμβουλεύει τους πολίτες να διαθέτουν αποθέματα τροφίμων και νερού για τουλάχιστον 72 ώρες, καθώς και βασικά είδη πρώτης ανάγκης, όπως φακούς, power banks, ραδιόφωνα, αντισηπτικά και φαρμακείο.

Οι κρίσεις των τελευταίων ετών —η πανδημία, τα στρατιωτικά πραξικοπήματα στην Αφρική, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η αστάθεια στη Μέση Ανατολή— έχουν καταδείξει πόσο ευάλωτη είναι η κανονικότητα.

Παράλληλα, η Βρετανία φέρεται να επανεξετάζει παλαιότερα μυστικά σχέδια άμυνας σε περίπτωση άμεσης επίθεσης από τη Ρωσία, εν μέσω ανησυχιών για την επάρκεια των υφιστάμενων μηχανισμών προετοιμασίας.

Η επιχειρηματική κοινότητα αντιλαμβάνεται πως βρισκόμαστε πλέον σε μια διαρκή κατάσταση κρίσης, που έχει πάψει να είναι η εξαίρεση και τείνει να γίνει ο κανόνας.

Το προηγούμενο της Ουκρανίας δείχνει ότι οι εταιρείες μπορεί να βρεθούν μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις: είτε να περιορίσουν τις δραστηριότητές τους σε εμπόλεμες περιοχές, είτε να αποχωρήσουν πλήρως ή να πουλήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία.

Ο Κραμπ υπενθυμίζει πως είχε προειδοποιήσει μια μεγάλη ενεργειακή εταιρεία πριν την εισβολή της Ρωσίας το 2022, συμβουλεύοντάς την να απομακρύνει το προσωπικό της από την περιοχή. Η απόφαση αυτή τελικά αποδείχθηκε σωτήρια.

Ακόμη και εν μέσω πολέμου, η καθημερινότητα και οι επιχειρήσεις συνεχίζονται —έστω και υπό δύσκολες συνθήκες.

Στην περίπτωση μιας βρετανικής αλυσίδας σούπερ μάρκετ, οι πρώτες ανησυχίες αφορούν το βαθμό εμπλοκής του Ηνωμένου Βασιλείου σε έναν ενδεχόμενο πόλεμο, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε απαγόρευση των εισαγωγών από την Κίνα, πλήττοντας άμεσα τις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Επιπλέον, η ψηφιακή ασφάλεια συνιστά σοβαρή απειλή: πρόσφατη κυβερνοεπίθεση στη Marks & Spencer αποκάλυψε πόσο ευάλωτες είναι οι υποδομές των επιχειρήσεων απέναντι σε επιθέσεις προερχόμενες από χώρες όπως η Ρωσία ή η Κίνα.

Κατά τον Κραμπ, ο κύριος κίνδυνος για έναν λιανέμπορο δεν είναι απαραίτητα η προμήθεια προϊόντων, αλλά η λειτουργία των κρίσιμων συστημάτων πληροφορικής. Αν τα ταμεία δεν λειτουργούν ή δεν μπορεί να εντοπιστεί το απόθεμα, η επιχείρηση καθίσταται ανενεργή.

Σε περίπτωση γενικευμένης πολεμικής εμπλοκής του Ηνωμένου Βασιλείου, αναμένεται σημαντική έλλειψη προσωπικού, καθώς οι έφεδροι θα κληθούν σε ενεργό υπηρεσία. Ενδέχεται επίσης να χρησιμοποιηθεί το «στρατηγικό απόθεμα» βετεράνων.

Σήμερα, υπάρχουν περίπου 32.000 εθελοντές έφεδροι και πολλοί ακόμα τακτικοί. Μια πλήρης επιστράτευση θα είχε επιπτώσεις και σε κρίσιμους τομείς, όπως η υγεία, καθώς μεγάλο μέρος του προσωπικού του NHS προέρχεται από τις ίδιες δεξαμενές.

Οι εμπειρίες από Ιράκ και Αφγανιστάν έχουν δείξει τις συνέπειες της κινητοποίησης προσωπικού σε κοινωνικές και οικονομικές δομές.

Σε μια τέτοια συγκυρία, η έλλειψη αγαθών στα ράφια —όπως είχε συμβεί κατά την πανδημία Covid-19— θα μπορούσε να επαναληφθεί με ακόμη μεγαλύτερη ένταση, λόγω περιορισμών στις εισαγωγές, προβλημάτων παραγωγής και αδυναμιών στα συστήματα πληρωμών και διανομής.

Ο Κραμπ τονίζει ότι τα συστήματα «just in time», στα οποία βασίζονται οι σύγχρονες αλυσίδες εφοδιασμού, δεν έχουν ποτέ δοκιμαστεί σε συνθήκες πολέμου. Φέρνει ως παράδειγμα τα πρόσφατα μπλακάουτ στην Ισπανία και την Πορτογαλία, όπου φορτηγά με τρόφιμα δεν μπορούσαν να ξεκλειδωθούν λόγω απώλειας ηλεκτροδότησης.

Αυτό που επιδιώκει να καταπολεμήσει, λέει ο ίδιος, είναι η ψευδαίσθηση της κανονικότητας. Οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι κάθε κρίση είναι προσωρινή και πως τα πράγματα θα επιστρέψουν σύντομα στην πρότερη κατάσταση.

Αναγνωρίζει πως πολλοί από τους σημερινούς ηγέτες —σε επιχειρήσεις, στρατό και πολιτική— μεγάλωσαν σε περιόδους σχετικής ειρήνης και θεωρούν αδιανόητες τις ριζικές ανατροπές.

Εκτιμά πως οι επιχειρήσεις πρέπει να μάθουν να λαμβάνουν υπόψη ακόμη και τα πιο απίθανα σενάρια, και να αποδέχονται την ανάγκη για προσομοιώσεις και ασκήσεις κρίσεων — ακόμη κι αν αυτές καταλήξουν σε αποτυχία.

Άλλωστε, σύμφωνα με τον Κραμπ, αυτός είναι ο σκοπός των ασκήσεων: να αποτυγχάνεις με ασφάλεια, ώστε να μπορέσεις να προετοιμαστείς καλύτερα για το απροσδόκητο.

Καταλήγοντας, υπογραμμίζει ότι το απρόβλεπτο είναι σήμερα πιο πιθανό από ποτέ.