Το «αγκάθι» των νησιών εκτός διασύνδεσης

Οι ΥΚΩ αποτελούν ειδική χρέωση στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και χρηματοδοτούν μεταξύ άλλων την ηλεκτροδότηση των νησιών που δεν είναι συνδεδεμένα με το ηπειρωτικό δίκτυο. Εκεί η παραγωγή γίνεται με μονάδες πετρελαίου, μια εξαιρετικά δαπανηρή λύση. Έτσι, το πρόσθετο κόστος καλύπτεται ώστε οι κάτοικοι να μην πληρώνουν ακριβότερα τιμολόγια.

Οι χρεώσεις σήμερα κυμαίνονται από 5 έως 8,5 λεπτά ανά κιλοβατώρα, ανάλογα με την κατανάλωση. Παρόλα αυτά, δεν αρκούν για να ισοσκελίσουν το πραγματικό κόστος. Η Κρήτη, αν και μερικώς διασυνδεδεμένη, εξακολουθεί να εξαρτάται από πετρελαϊκές μονάδες. Η ολοκλήρωση της μεγάλης διασύνδεσης αναμένεται στις αρχές του 2026, γεγονός που θα μειώσει τις δαπάνες, χωρίς όμως να εξαφανίσει το έλλειμμα.

Εκτιμάται ότι η πλήρης σύνδεση της Κρήτης θα μπορούσε να εξοικονομήσει περί τα 550 εκατ. ευρώ ετησίως. Όμως, με βάση τα σημερινά δεδομένα, η αποκλιμάκωση θα καθυστερήσει, επιβαρύνοντας περισσότερο τον λογαριασμό.

Οι επιλογές της κυβέρνησης

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή γενικό διευθυντή του ΕΣΠΕΝ, Κώστα Παπαμιχαήλ, δύο λύσεις υπάρχουν: είτε αύξηση της χρέωσης ΥΚΩ στους λογαριασμούς, είτε χρηματοδότηση του ελλείμματος από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ήδη στις αρχές του 2025 το έλλειμμα άγγιξε τα 600 εκατ. ευρώ και καλύφθηκαν περίπου 400 εκατ. μέσω κρατικής ενίσχυσης, αλλά σήμερα έχει ξαναφτάσει τα 400 εκατ. ευρώ.

Λάθη και παραλείψεις

Στην επιδείνωση του προβλήματος συνέβαλε και η απόφαση να χρηματοδοτηθεί το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης με 460 εκατ. ευρώ από τον ΕΛΥΚΩ το διάστημα Αυγούστου 2022 – Απριλίου 2023. Παράλληλα, οι προμηθευτές ενέργειας ουσιαστικά «δάνειζαν» τον λογαριασμό για τρία χρόνια, χωρίς καμία αποζημίωση.

Όπως τονίζει ο κ. Παπαμιχαήλ, ενώ οι ίδιοι επιβαρύνονται με τόκους αν καθυστερήσουν πληρωμές έστω και για λίγες μέρες, στην περίπτωση του ΕΛΥΚΩ δεν υπάρχει αντίστοιχη μέριμνα. Έτσι, ζητούν πλέον ρητά αποζημίωση για τα κεφάλαια που δεσμεύουν.

Η παρέμβαση του ΕΣΠΕΝ

Σε πρόσφατη επιστολή του, ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου, Μίλτος Ασλάνογλου, επισημαίνει ότι οι πάροχοι καλούνται να χρηματοδοτούν το έλλειμμα με κεφάλαια κίνησης που δανείζονται με επιτόκιο 6,5%. Αυτό συνεπάγεται κόστος 26 εκατ. ευρώ ετησίως – περίπου 2,2 εκατ. τον μήνα – το οποίο μετακυλίεται τελικά στις τιμές ρεύματος.

Ο ίδιος αναφέρει ως βασικούς παράγοντες του σημερινού ελλείμματος τις αποφάσεις για χρηματοδότηση του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, αλλά και τη νομοθετική ρύθμιση που εξαίρεσε για πέντε μήνες τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις από τις χρεώσεις ΥΚΩ, μειώνοντας τις εισροές κατά 65 εκατ. ευρώ.

Ο ΕΣΠΕΝ ζητά από την κυβέρνηση άμεση παρέμβαση και ενεργοποίηση της δυνατότητας στήριξης του ΕΛΥΚΩ μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, ενώ τονίζει ότι όσο διαρκεί η σημερινή κατάσταση οι προμηθευτές θα πρέπει να αποζημιώνονται για το επιπλέον χρηματοοικονομικό βάρος που σηκώνουν.