Η ΕΚΤ έχει διαπιστώσει ότι οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι μπορούν να απειλήσουν άμεσα τη λειτουργική ανθεκτικότητα των τραπεζών, ιδίως μέσω της ενίσχυσης των κυβερνοκινδύνων και των απειλών πληροφορικής. Για τον λόγο αυτό, σχεδιάζει εντατικότερη εποπτεία στις αδυναμίες που αφορούν την ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων και την εξωτερική ανάθεση σχετικών υπηρεσιών. Ήδη, από στοχευμένες δοκιμές ανθεκτικότητας σε ακραία σενάρια, εντοπίστηκαν ελλείψεις στην ικανότητα σημαντικών τραπεζών να διασφαλίσουν τη συνέχεια κρίσιμων υπηρεσιών μετά από κυβερνοεπιθέσεις.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έρευνα Διαχείρισης Κινδύνων Τραπεζών 2025 της Ernst & Young και του Ινστιτούτου Διεθνών Χρηματοοικονομικών, οι κυβερνοαπειλές αποτελούν τον σημαντικότερο κίνδυνο για τις τράπεζες, ενώ οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι καταγράφουν ραγδαία άνοδο στις προτεραιότητες των ανώτατων στελεχών διαχείρισης κινδύνου. Το 38% των ερωτηθέντων CROs τοποθετεί πλέον τις γεωπολιτικές απειλές στις πέντε κορυφαίες ανησυχίες, έναντι μόλις 16% το προηγούμενο έτος. Ο πόλεμος στην Ευρώπη, η αστάθεια στη Μέση Ανατολή και οι νέοι δασμοί που επέβαλε η κυβέρνηση Τραμπ εντείνουν τους φόβους για νέα κύματα προστατευτισμού και εμπορικών συγκρούσεων.

Η ΕΚΤ δεν είναι η μόνη που προειδοποιεί. Το Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης Κινδύνων της EBA για τα stress tests του 2025 δείχνει ότι οι αυξημένες διεθνείς εντάσεις συνδέονται με υψηλότερους κινδύνους νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, απάτης και παραβίασης κανονιστικών ρυθμίσεων. Οι κίνδυνοι κυβερνοασφάλειας και παραβίασης δεδομένων θεωρούνται πλέον ο κυρίαρχος λειτουργικός κίνδυνος για το 82% των τραπεζών. Παρ’ όλα αυτά, η EBA επισημαίνει ότι το 2024 οι γεωπολιτικές πιέσεις δεν περιόρισαν τη διάθεση ανάληψης κινδύνου: το ενεργητικό των τραπεζών αυξήθηκε κατά 3,2%, τα δάνεια και οι προκαταβολές κατά 3,4%, ενώ σημαντική άνοδο παρουσίασαν τα χαρτοφυλάκια χρέους και μετοχών.

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, οι τράπεζες ενισχύουν την άμυνά τους με αυστηρότερα μέτρα κυβερνοασφάλειας, αυξημένη κανονιστική συμμόρφωση και προσομοιώσεις κρίσεων. Μία στις τέσσερις δηλώνει ότι σχεδιάζει αλλαγές στις δραστηριότητες, το προσωπικό, τους προμηθευτές ή τις επιχειρηματικές μονάδες της για να περιορίσει την έκθεσή της σε γεωπολιτικούς κινδύνους.

Η ΕΚΤ προτείνει σειρά ενεργειών για τη βελτίωση της ετοιμότητας των τραπεζών απέναντι στα γεωπολιτικά «σοκ». Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η ενίσχυση των αμυντικών μηχανισμών στον κυβερνοχώρο, η τακτική δοκιμή σχεδίων ανάκαμψης, η ανάπτυξη προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων που ενσωματώνουν γεωπολιτικές απειλές, καθώς και η δημιουργία επαρκών αποθεμάτων ρευστότητας για περιόδους κρίσης. Επίσης, η επένδυση σε κανονιστικά συστήματα συμμόρφωσης και παρακολούθησης πελατών, η διαφοροποίηση χαρτοφυλακίων, η συλλογή αξιόπιστων δεδομένων κινδύνου και η βελτίωση της επικοινωνίας με τις ρυθμιστικές αρχές θεωρούνται κρίσιμα βήματα. Τέλος, η ΕΚΤ υπογραμμίζει τη σημασία της εκπαίδευσης των στελεχών στη γεωπολιτική ανάλυση και στη διαχείριση κρίσεων, προκειμένου οι τράπεζες να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις προκλήσεις ενός ολοένα πιο αβέβαιου διεθνούς περιβάλλοντος.