Ο χαλκός ως νέο στρατηγικό αγαθό

Όπως το πετρέλαιο σφράγισε τη γεωπολιτική πραγματικότητα του 20ού αιώνα, έτσι και η πρόσβαση στον χαλκό εξελίσσεται σε κρίσιμο παράγοντα για την οικονομική πρόοδο του 21ου.

Αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα και απαραίτητα μέταλλα, παρόν σε σχεδόν κάθε ηλεκτρική και ηλεκτρονική συσκευή: από smartphones και οικιακές συσκευές μέχρι ηλεκτρικά αυτοκίνητα, δίκτυα μεταφοράς ενέργειας και κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης. Όμως, την ώρα που η ζήτηση ανεβαίνει διαρκώς, η σταθερή προσφορά μόνο δεδομένη δεν θεωρείται.

Σύμφωνα με την BloombergNEF, η παγκόσμια αγορά χαλκού ενδέχεται να αντιμετωπίσει σημαντικό έλλειμμα ήδη από το 2026. 

Συσσώρευση αποθεμάτων στις ΗΠΑ

Οι αγορές παραμένουν σε αναβρασμό, καθώς οι ανησυχίες για ενδεχόμενους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ σε διυλισμένα προϊόντα χαλκού έχουν οδηγήσει σε μαζική συσσώρευση αποθεμάτων στις ΗΠΑ, περιορίζοντας τις διαθέσιμες ποσότητες αλλού στον κόσμο.

Ακόμη και η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας, η οποία έχει μειώσει τη ζήτηση στη χώρα, δεν καταφέρνει να κατευνάσει τις αγορές.

Τι ενισχύει τη ζήτηση

Οι μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις δείχνουν ότι η παγκόσμια κατανάλωση θα παραμείνει σε ανοδική πορεία, ίσως πάνω από 30% μέχρι το 2035.
Κύριοι μοχλοί:

η στροφή σε καθαρές μορφές ενέργειας (φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες),

η αύξηση των ηλεκτρικών οχημάτων,

η διεύρυνση των δικτύων μεταφοράς ρεύματος.

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα απαιτούν περισσότερες από τριπλάσιες ποσότητες χαλκού σε σχέση με τα συμβατικά οχήματα. Παράλληλα, τα κέντρα δεδομένων για τεχνητή νοημοσύνη καταναλώνουν έως και τετραπλάσιο χαλκό σε σχέση με τις κλασικές εγκαταστάσεις.

Γιατί δεν αυξάνεται εύκολα η παραγωγή

Παρότι ο χαλκός αποτελεί βασικό δείκτη της παγκόσμιας οικονομίας —καθώς η ζήτησή του κινείται παράλληλα με τη βιομηχανική δραστηριότητα— οι μεταλλευτικές εταιρείες διστάζουν να επεκτείνουν τις παραγωγικές τους δυνατότητες από φόβο υπερπροσφοράς σε περίοδο πιθανής ύφεσης.

Επιπλέον:

τα νέα κοιτάσματα είναι πιο δύσκολα και ακριβότερα στην εκμετάλλευση λόγω χαμηλότερης ποιότητας μεταλλεύματος,

οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί και η αυξημένη ευαισθησία σε θέματα κατανάλωσης και ρύπανσης νερού καθυστερούν ή μπλοκάρουν έργα,

οι ανακαλύψεις νέων μεγάλων κοιτασμάτων έχουν μειωθεί δραματικά, ενώ απαιτούνται πάνω από 15 χρόνια για να τεθεί σε παραγωγή ένα νέο μεταλλείο.

Από τα 239 μεγάλα κοιτάσματα που εντοπίστηκαν από το 1990 έως το 2023, μόνο 14 ανακαλύφθηκαν την τελευταία δεκαετία.

Η επίδραση των αμερικανικών δασμών

Οι αγορές έχουν ανατραπεί από τότε που ο Τραμπ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές χαλκού. Παρότι το επεξεργασμένο μέταλλο δεν επιβαρύνθηκε, τέθηκε δασμός 50% σε βιομηχανικά προϊόντα χαλκού —σωλήνες, καλώδια και εξαρτήματα— από τον Αύγουστο.

Ο ίδιος άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να επανεξετάσει την πολιτική αυτή το δεύτερο εξάμηνο του 2026. Η αβεβαιότητα έχει εκτοξεύσει τις τιμές των futures στο Comex, που πλέον κινούνται πάνω από τις αντίστοιχες άλλων διεθνών αγορών, δημιουργώντας σημαντικές ευκαιρίες κερδοσκοπίας.

Ως αποτέλεσμα, μεγάλες ποσότητες χαλκού κατευθύνθηκαν προς τις ΗΠΑ. Στις αρχές Δεκεμβρίου, τα αποθέματα στο Comex ήταν σχεδόν πενταπλάσια σε σχέση με την αρχή του έτους.

Η Ευρώπη και η Ασία σηκώνουν το βάρος

Οι παραγωγοί έχουν ήδη ενημερώσει τους πελάτες τους σε Ευρώπη και Ασία ότι το 2026 θα επιβληθούν σημαντικές ανατιμήσεις, ώστε να αντισταθμιστούν τα αυξημένα κέρδη που θα μπορούσαν να αποκομίσουν από τις πωλήσεις στις ΗΠΑ.