Τα 12 βασικά σημεία της ισχύουσας νομοθεσίας

Πότε επιβάλλεται φόρος: Φόρος γονικής παροχής ή δωρεάς επιβάλλεται όταν μεταβιβάζονται περιουσιακά στοιχεία ή χρηματικά ποσά σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα.

Ποιοι υποβάλλουν τη δήλωση: Υποχρέωση υποβολής έχουν τόσο ο δωρητής όσο και ο δωρεοδόχος.

Προθεσμία υποβολής: Αν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, η δήλωση γίνεται πριν από τη σύνταξη του συμβολαίου· διαφορετικά, εντός έξι μηνών από τη μεταβίβαση.

Κατηγορίες συγγένειας: Οι φορολογούμενοι κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες (Α’, Β’, Γ’), ανάλογα με τη συγγένεια.

Στην Α’ κατηγορία ανήκουν σύζυγοι, τέκνα, εγγόνια και γονείς.

Στη Β’ κατηγορία παππούδες, αδέλφια, ανιψιοί, γαμπροί, νύφες, πεθεροί κ.ά.

Στην Γ’ κατηγορία περιλαμβάνονται λοιποί συγγενείς ή μη συγγενείς.

Αφορολόγητα και συντελεστές:

Για την Α’ κατηγορία, ισχύει αφορολόγητο 800.000 ευρώ και συντελεστής 10% για το υπερβάλλον ποσό.

Για τη Β’ και τη Γ’ κατηγορία, ισχύουν κλίμακες με υψηλότερους συντελεστές.

Περιουσιακά στοιχεία που καλύπτονται: Το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ αφορά κάθε είδους περιουσία (κινητή, ακίνητη ή χρηματική), εφόσον η μεταφορά χρημάτων γίνεται μέσω τραπεζών.

Χρηματικές δωρεές: Αν η μεταφορά χρημάτων δεν γίνεται τραπεζικά, ο φόρος υπολογίζεται με συντελεστή 10% (Α’ κατηγορία), 20% (Β’) ή 40% (Γ’).

Προϋποθέσεις για το αφορολόγητο: Το όριο των 800.000 ευρώ ισχύει μία φορά για κάθε σχέση (γονέας-παιδί, σύζυγοι, παππούς-εγγόνι) και καλύπτει το σύνολο των μεταβιβάσεων από 1/10/2021 και μετά.

Αφορολόγητες χρηματικές δωρεές: Κάθε χρηματική μεταβίβαση έως 800.000 ευρώ μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού είναι αφορολόγητη, υπό την προϋπόθεση ότι έχει γίνει μέσω τραπεζικού συστήματος.

Τρόποι απόδειξης τραπεζικής μεταφοράς: Το αφορολόγητο ισχύει εφόσον η μεταφορά τεκμηριώνεται με αποδεικτικά τραπεζικής συναλλαγής, IBAN δωρητή και δωρεοδόχου, ή με τραπεζική επιταγή που συνδέεται με λογαριασμό.

Απαραίτητα δικαιολογητικά: Στη δήλωση φόρου πρέπει να αναγράφονται τα IBAN, το πιστωτικό ίδρυμα και να επισυνάπτεται το αποδεικτικό μεταφοράς.

Πρόσθετο αφορολόγητο για πρώτη κατοικία:

Για απόκτηση πρώτης κατοικίας, προβλέπεται επιπλέον αφορολόγητο έως 250.000 ευρώ για έγγαμα τέκνα (200.000 ευρώ για άγαμα), με προσαυξήσεις ανά παιδί.

Για γονικές παροχές οικοπέδων, το πρόσθετο αφορολόγητο φτάνει έως 100.000 ευρώ (ή 50.000 ευρώ για άγαμα τέκνα).

Αν η αξία υπερβαίνει τα όρια, ο φόρος ανέρχεται σε 10% για το υπερβάλλον ποσό.

Αύξηση 11% στις μεταβιβάσεις το 2025

Το ευνοϊκό φορολογικό πλαίσιο έχει οδηγήσει σε έντονη άνοδο των μεταβιβάσεων: το πρώτο επτάμηνο του 2025 οι γονικές παροχές και δωρεές αυξήθηκαν κατά 11% σε σχέση με πέρυσι, φθάνοντας τις 152.000 μεταβιβάσεις έναντι 137.000 το 2024.

Τα έσοδα του Δημοσίου από τις συναλλαγές αυτές ανήλθαν σε 152 εκατ. ευρώ, από 137 εκατ. ευρώ πέρυσι. Η αύξηση αποδίδεται στο υψηλό αφορολόγητο των 800.000 ευρώ για συγγενείς πρώτου βαθμού – που καθιστά τις μεταβιβάσεις αυτές σχεδόν πλήρως αφορολόγητες, με μόλις 10% φόρο για τυχόν υπερβάλλον ποσό.