Ο Arlen Nercessian, εισαγωγέας εξοπλισμού κουζίνας με έδρα την Τεμέκιουλα της Καλιφόρνιας, επικοινώνησε την Τετάρτη με τον κινέζο αντιπρόσωπό του για να του πει να αναβάλει την αποστολή της τελευταίας παραγγελίας του για πλάκες αλουμινίου μόλις άκουσε ότι ο Τραμπ αύξανε τους δασμούς – αλλά ήταν ήδη αργά. Οπως λέει, αν δεν υπάρξει συμφωνία ανάμεσα στον Τραμπ και τον ηγέτη της Κίνας Σι Τζινπίνγκ για τον τερματισμό της εχθρότητας, αυτή θα είναι η τελευταία παραγγελία του από την Κίνα.

Τα οφέλη

«Δεν υπάρχει περίπτωση να αγοράσω κάποια από αυτά τα προϊόντα στις ΗΠΑ» σημειώνει. Μπορεί να χρειαστεί να απολύσει τους περισσότερους υπαλλήλους και εξωτερικούς συνεργάτες του (που είναι εννέα συνολικά), να στραφεί σε φθηνότερο λογισμικό και να σταματήσει τα ταξίδια για προβολή των προϊόντων του σε εκθέσεις τροφίμων μόνο και μόνο για να «αντέξει και να επιβιώσει».

Ενώ ο Τραμπ υποστηρίζει ότι οι αλγεινές επιπτώσεις των δασμών στις ΗΠΑ θα αντισταθμιστούν από μακροπρόθεσμα οφέλη σε θέσεις εργασίας και επενδύσεις, η επενδυτική τράπεζα JPMorgan ανέφερε την Τετάρτη ότι είναι «πιο πιθανό παρά απίθανο» η αμερικανική οικονομία να συρρικνωθεί μέσα στο έτος.

Στο διάστημα των 23 χρόνων από τότε που η Κίνα εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, η πρόσβαση στα φθηνά της προϊόντα έχει γίνει αναπόσπαστο τμήμα της οικονομίας των ΗΠΑ, που βασίζεται στην κατανάλωση. Το 2024, το 13% των συνολικών αγαθών που εισήγαγαν οι ΗΠΑ προήλθαν από την Κίνα.

Η ασιατική χώρα είναι προμηθευτής μιας ευρείας γκάμας προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων smartphones, παιχνιδιών και βιομηχανικών εξαρτημάτων. Ολόκληρες επιχειρήσεις έχουν χτιστεί πάνω σε αυτό το μοντέλο λειτουργίας, το οποίο συνδυάζει σχεδιασμό, μάρκετινγκ και διανομή στις ΗΠΑ με την παραγωγή των αγαθών στην Κίνα.

Νέα πραγματικότητα

Πολλές επιχειρήσεις είχαν ήδη αρχίσει να προσαρμόζονται στην πραγματικότητα των υψηλότερων δασμών, οι οποίοι εμφανίστηκαν κατά την πρώτη θητεία Τραμπ. Ωστόσο, αν οι νέοι δασμοί διατηρηθούν, οι επιχειρήσεις ενδέχεται να χάσουν εντελώς την πρόσβαση στην κινεζική παραγωγή – κάτι που θα έχει σημαντικές συνέπειες για τους αμερικανούς καταναλωτές.

Οι Αμερικανοί, που ήδη πιέζονται από την άνοδο των τιμών κατά 24% τα τελευταία πέντε χρόνια, μπορεί να καταλήξουν να πληρώνουν ακόμη περισσότερα χρήματα για λιγότερες επιλογές σε καθημερινά αγαθά.

Αποκλεισμός

Στο μεταξύ, για την Κίνα, ένας γενικευμένος εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ σημαίνει αποκλεισμό από τη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά στον κόσμο, σε μια στιγμή που η οικονομία της βασίζεται στις εξαγωγές για να αντισταθμίσει την επώδυνη κρίση στην αγορά ακινήτων και τις χλιαρές καταναλωτικές δαπάνες.

«Για να το πω ωμά, θα αντέξουμε όσο μπορούμε. Οταν δεν θα μπορούμε πια, θα αναγκαστούμε να κλείσουμε το εργοστάσιο» λέει ο Hong Binbin, διευθυντής της Shenzhen Jiaoyang Industrial, εταιρείας που κατασκευάζει λούτρινα παιχνίδια στη Νότια Κίνα. Το 70% έως 80% των εσόδων της εταιρείας προέρχεται από πωλήσεις στις ΗΠΑ.

Ο κόσμος οδεύει προς ένα «άτακτο οικονομικό διαζύγιο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου» έγραψαν οικονομολόγοι της Deutsche Bank σε ενημερωτικό σημείωμα προς τους πελάτες τους την Πέμπτη 10 Απριλίου.

Δύσκολη σχέση

Παρά τη νευρικότητα στις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας τα τελευταία χρόνια, οι οικονομίες των δύο χωρών είναι σήμερα στενά συνυφασμένες. Για πάνω από ένα τέταρτο του αιώνα οι Αμερικανοί ξόδευαν σημαντικό μέρος των χρημάτων τους αγοράζοντας προϊόντα κινεζικής κατασκευής. Οι ΗΠΑ είχαν φθηνά αγαθά και η Κίνα επένδυσε στη δημιουργία υποδομών και στην άνοδό της στην αναπτυξιακή κλίμακα.

Ωστόσο αυτή η σχέση δημιούργησε και τεράστιες εντάσεις, όπως χαμένες θέσεις εργασίας σε βιομηχανικές πόλεις της Αμερικής και διαρκώς αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα. Το 2024, οι ΗΠΑ εξήγαγαν προς την Κίνα προϊόντα αξίας 143,5 δισ. δολαρίων, ενώ προϊόντα αξίας 438,9 δισ. δολαρίων ακολούθησαν την αντίθετη κατεύθυνση και εισήχθησαν στις ΗΠΑ.

Το εμπορικό έλλειμμα

Στόχος του Τραμπ είναι να εξαλείψει μια για πάντα το εμπορικό έλλειμμα μέσω των δασμών, που, όπως ισχυρίζεται, θα βοηθήσουν να επιστρέψει η παραγωγή πίσω στις ΗΠΑ, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και σταματώντας την εκροή αμερικανικού χρήματος προς την Κίνα.

«Ελπίζω ότι σύντομα η Κίνα θα συνειδητοποιήσει ότι οι εποχές της εκμετάλλευσης των ΗΠΑ και άλλων χωρών δεν είναι πλέον κάτι αποδεκτό ή που μπορεί να συνεχιστεί» είπε ο Τραμπ την Τετάρτη 9 Απριλίου.

Παράλληλα, έδωσε σε συμμάχους και εμπορικούς εταίρους παράταση 90 ημερών για την εφαρμογή των «αμοιβαίων» δασμών που ανακοίνωσε στις 2 Απριλίου, αν και παραμένουν σε ισχύ οι ελάχιστοι δασμοί 10% σχεδόν σε όλες τις εισαγωγές – καθιστώντας σαφές πως ο κύριος στόχος του εμπορικού του πολέμου, τουλάχιστον προς το παρόν, είναι η Κίνα.

Διαγραφή μετοχών

Μέχρι στιγμής, το Πεκίνο έχει ανταποδώσει τα χτυπήματα σε κάθε γύρο δασμών εκ μέρους των ΗΠΑ, αυξάνοντας αντίστοιχα τους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα και βάζοντας στο στόχαστρο τις αμερικανικές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, κινέζοι αξιωματούχοι συζήτησαν πρόσφατα με μεγάλες επιχειρήσεις τη σκοπιμότητα διαγραφής των μετοχών τους από τα αμερικανικά χρηματιστήρια προκειμένου να περιοριστεί η έκθεσή τους στο δολάριο και στους αυξανόμενους γεωπολιτικούς κινδύνους.

Η Κίνα, την Τετάρτη 9 Απριλίου, εξέδωσε προειδοποιήσεις προς τους πολίτες που σκέφτονται να ταξιδέψουν ή να σπουδάσουν στις ΗΠΑ – ένδειξη ότι το Πεκίνο επιδιώκει να πιέσει τον αμερικανικό τουριστικό και εκπαιδευτικό τομέα.

Η κλιμάκωση των ενεργειών στο πνεύμα «οφθαλμός αντί οφθαλμού» έχει σοβαρές επιπτώσεις. Οι χρηματοοικονομικές αγορές βρίσκονται σε μεγάλη αναταραχή, με απότομες διακυμάνσεις στις μετοχές, τα ομόλογα και τις αγορές νομισμάτων.

Οι εξαγωγές

Οικονομολόγοι της Capital Economics υπολόγισαν ότι οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μπορεί να μειωθούν στο μισό τα επόμενα χρόνια, ενώ αναλυτές της Société Générale δήλωσαν ότι οι κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ «θα εξαλειφθούν σε μεγάλο βαθμό» λόγω των τελευταίων αυξήσεων Τραμπ στους δασμούς.

Οι καθημερινές κρατήσεις κοντέινερ στα εμπορικά δρομολόγια ΗΠΑ – Κίνας μειώθηκαν κατά 25% από τα τέλη Μαρτίου σε σύγκριση με πέρυσι, σύμφωνα με την πλατφόρμα εμπορευματικών δεδομένων Sonar Container Atlas.

Ακυρώσεις

Η Amazon.com, σύμφωνα με ορισμένους πωλητές, ακύρωσε κάποιες πάγιες παραγγελίες σε προμηθευτές της στην Κίνα μετά την ανακοίνωση των δασμών.

Ο Jacob Rothman είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Velong Enterprises, που κατασκευάζει είδη για ψησταριές, κουζινικά και είδη σπιτιού στην Κίνα, την Ινδία και την Καμπότζη, τα οποία πωλούνται σε αλυσίδες λιανικής όπως η Walmart και η Target. Οπως ανέφερε, η εταιρεία του έχει χάσει έως τώρα λόγω των δασμών περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια – και το ποσό αυξάνεται – από ακυρώσεις σε συνολικές παραγγελίες αξίας 160 εκατομμυρίων δολαρίων που είχε δεχθεί για το εργοστάσιό της στην Κίνα για το 2025. Οπως λέει, αναμένει ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί.

Αν ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα συνεχιστεί, λέει ο Rothman, θα αυξήσει δραστηριότητες όπως το design και το marketing στην ασιατική χώρα και θα μειώσει την παραγωγή εκεί, μεταφέροντάς τη σε χώρες όπως η Ινδία ή η Καμπότζη.

Λέει ότι δεν μπορεί να φανταστεί να μεταφέρεται η παραγωγή στις ΗΠΑ. Λόγω των αυστηρών μεταναστευτικών πολιτικών του Τραμπ, δεν είναι σίγουρος ότι θα έβρισκε το απαραίτητο εργατικό δυναμικό, ενώ, όπως λέει, φοβάται να κάνει μεγάλες επενδύσεις για την περίπτωση που αλλάξουν οι πολιτικές συνθήκες.

«Γιατί να επενδύσουμε εκατομμύρια δολάρια σε μια πολιτική που πιθανότατα θα αποτύχει ή θα αλλάξει;» είπε.

Τα βάσανα

Για την οικονομία των ΗΠΑη αναταραχή δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Οι δασμοί αυξάνουν τις τιμές των εισαγωγών, περιορίζοντας την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Οι δασμοί που έχουν ανακοινωθεί από τον Ιανουάριο αντιστοιχούν σε «αύξηση φόρων άνω των 300 δισ. δολαρίων» έγραψε ο επικεφαλής οικονομολόγος της JP Morgan για τις ΗΠΑ, Michael Feroli, σε σύντομη ανάλυσή του που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη 9 Απριλίου.

Στο μεταξύ, η αβεβαιότητα για μελλοντικούς δασμούς δυσκολεύει τον επιχειρηματικό σχεδιασμό, επιβαρύνοντας τις επενδύσεις. Τα αυξανόμενα εμπόδια στις εισαγωγές από την Κίνα απειλούν να τινάξουν στον αέρα την πρόοδο που έχει σημειωθεί στον περιορισμό του πληθωρισμού στις ΗΠΑ μετά την τελευταία κορύφωσή του το 2022. Παρότι τα τελευταία στοιχεία, που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη 10 Απριλίου, έδειξαν χαμηλότερο πληθωρισμό απ’ ό,τι αναμενόταν, αν οι τιμές αρχίσουν να ανεβαίνουν λόγω των δασμών και αυτό συμπέσει με ασθενέστερη ανάπτυξη, ο συνδυασμός αυτός θα αποτελέσει σοβαρή πρόκληση για τους ιθύνοντες της Fed. Αν μειώσουν τα επιτόκια για να τονώσουν την οικονομία, υπάρχει ο κίνδυνος να ενισχυθεί ο πληθωρισμός.

Απαισιοδοξία

Παρότι η απασχόληση και η οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ παραμένουν ισχυρές, έρευνες δείχνουν ότι αυξάνεται η απαισιοδοξία. Ενας βασικός δείκτης που παρακολουθεί το καταναλωτικό κλίμα στις ΗΠΑ υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 2022.

Θα είναι δύσκολο να μειωθεί το εμπορικό έλλειμμα όταν επιβάλλονται όλο και υψηλότεροι δασμοί στις εισαγωγές, λένε οικονομικοί αναλυτές. Πολλά από τα προϊόντα που οι ΗΠΑ εισάγουν από την Κίνα, όπως τα ηλεκτρονικά, είναι δύσκολο να αντικατασταθούν από εγχώρια ή από εισαγόμενα από άλλες χώρες, λέει ο Cristian DeRitis, αναπληρωτής επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s.

Οι συνεχείς απειλές για δασμούς, οι παλινωδίες και οι αυξήσεις προκαλούν κρίση στις μικρές επιχειρήσεις.

Η εταιρεία Darianna Bridal & Tuxedo στο Γουόριγκτον της Πενσιλβάνια έχει πουλήσει 223 νυφικά τους τελευταίους 3-4 μήνες, τα οποία, όταν φθάσουν, θα υπόκεινται στους νέους δασμούς.

«Αυτό θα πλήξει το περιθώριο κέρδους μας» λέει ο συνιδιοκτήτης Franco Salerno, ο οποίος δεν σκοπεύει να μετακυλίσει τις επιβαρύνσεις στις νύφες που έχουν ήδη πληρώσει ή έχουν δώσει προκαταβολή 50%. «Αυτό θα είναι εις βάρος της δικής μου αμοιβής» λέει.

«Εχουμε κάνει ό,τι μπορούμε για να μην αυξήσουμε ποτέ τις τιμές μας πάνω από την αρχική λιανική αξία τους» λέει ο Adam Fazackerley, διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της Lay-n-Go, η οποία κατασκευάζει νεσεσέρ καλλυντικών και τσάντες με κορδόνι στην Κίνα και την Καμπότζη. «Εχει γίνει τρομερά δύσκολο».

Τελειωτικό χτύπημα

Ο Fazackerley ίδρυσε την εταιρεία του στην Αλεξάνδρεια της Βιρτζίνια μαζί με τη σύζυγό του Amy το 2010. Οι νέοι δασμοί «ίσως είναι το τελειωτικό χτύπημα» λέει. «Αν ξεπεράσουμε την τιμή των 19,95 ή 29,95 δολαρίων, οι πωλήσεις θα πέσουν» προσθέτει.

Η εταιρεία επίπλων Ethan Allen ίσως αυξήσει τις τιμές σε κάποια προϊόντα ή προσαρμόσει τα προϊόντα που προβάλλει διαφημιστικά, λέει ο CEO Farooq Kathwari. Με έδρα στο Ντάνμπερι του Κονέκτικατ, κατασκευάζει το 75% των επίπλων της στη Βόρεια Αμερική,και τα υπόλοιπα στο εξωτερικό. Κάποια φωτιστικά δαπέδου, πολυέλαιοι και άλλα διακοσμητικά έρχονται από την Κίνα.

Αναδιάρθρωση

Για την Κίνα, η εύρεση νέων αγοραστών μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση. Αν τα απούλητα προϊόντα καταλήξουν να συσσωρεύονται στην κορεσμένη κινεζική αγορά, αυτό θα ενισχύσει τις ήδη έντονες αποπληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία της χώρας.

Το διακύβευμα σε αυτόν τον εμπορικό πόλεμο, λένε οι οικονομικοί αναλυτές, δεν είναι μόνο οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές επιδόσεις της Κίνας, αλλά ολόκληρο το οικονομικό της μοντέλο. Ο πλούτος των Κινέζων έχει βασιστεί σε πλουσιοπάροχες επενδύσεις σε εργοστάσια, υποδομές και ακίνητα, καθώς και σε έναν τεράστιο εξαγωγικό τομέα – μια στρατηγική που την ανέβασε στη δεύτερη θέση της παγκόσμιας οικονομίας.

Τώρα, λένε οι οικονομολόγοι, η χώρα θα πρέπει να στραφεί στην ενίσχυση της κατανάλωσης, αλλιώς θα δει την ανάπτυξη να βαλτώνει. Η ανακατεύθυνση της κινεζικής οικονομίας προς την κατανάλωση σημαίνει αύξηση της οικονομικής ενίσχυσης των νοικοκυριών και μείωση της στήριξης της παραγωγής.

Η ανάπτυξη

«Το κινεζικό αναπτυξιακό μοντέλο, που υπήρξε θεαματικά επιτυχημένο τις τελευταίες δεκαετίες, έχει φτάσει στα όριά του» σχολιάζει ο Frederic Neumann, επικεφαλής οικονομικός αναλυτής της HSBC για την Ασία στο Χονγκ Κονγκ. Η τράπεζα προβλέπει ότι ο εμπορικός πόλεμος θα μειώσει την ανάπτυξη της Κίνας κατά 1,5 έως 2 ποσοστιαίες μονάδες το επόμενο έτος – και ακόμη περισσότερο αν άλλες χώρες ακολουθήσουν τις ΗΠΑ και αντισταθούν στην αύξηση των κινεζικών εξαγωγών. Η κινεζική κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την ανάπτυξη περίπου 5% στο 2025.

Η Goldman Sachs εκτιμά ότι 10 με 20 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στα κινεζικά εργοστάσια συνδέονται με την ικανοποίηση της αμερικανικής ζήτησης για οικιακά είδη, παιχνίδια, ηλεκτρονικά gadgets και άλλα εισαγόμενα προϊόντα.

Πηγή: The Wall Street Journal