Παρά ταύτα, το ευρωπαϊκό μπλοκ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρά ζητήματα, όπως η γήρανση του πληθυσμού, οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, η άνοδος λαϊκιστικών κομμάτων και η δυσκολία ανάκτησης της ανταγωνιστικότητας. Επιπλέον, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει δεχθεί έντονη κριτική για τις προτάσεις αναδιάρθρωσης του προϋπολογισμού.

Ωστόσο, ακόμη και χώρες όπως η Δανία, που παραδοσιακά διατηρούσαν επιφυλάξεις για τις πολιτικές της Ε.Ε. σχετικά με τα σύνορα και τον προϋπολογισμό, εμφανίζονται πλέον πιο θετικές. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση της Κομισιόν, το 74% των Δανών δήλωσε ότι εμπιστεύεται την Ε.Ε., έναντι 63% πριν από πέντε χρόνια. Η μεταστροφή αυτή δεν περιορίζεται στη Δανία, καθώς σε όλα τα κράτη μέλη η εμπιστοσύνη των πολιτών στην Ε.Ε. έχει αυξηθεί.

Βεβαίως, η αλλαγή δεν οφείλεται αποκλειστικά στον Τραμπ. Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν οι κοινές ευρωπαϊκές δράσεις στην πανδημία, όπως η εξασφάλιση εμβολίων, που ενίσχυσαν την εικόνα της Ένωσης. Παράλληλα, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία υπενθύμισε σε κυβερνήσεις και πολίτες ότι η εθνική τους κυριαρχία μπορεί να απειληθεί.

Ωστόσο, η στάση των ΗΠΑ συνέβαλε σε μια «συσπείρωση γύρω από τη σημαία της Ε.Ε.», όπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο Γιορν Φλεκ, υψηλόβαθμο στέλεχος του think tank Atlantic Council.

Από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, ο Τραμπ έχει κλιμακώσει τη ρητορική του. Απείλησε με εισβολή στη Γροιλανδία –ημιαυτόνομο έδαφος της Δανίας–, ενώ η κυβέρνησή του αποκάλεσε τους Ευρωπαίους «αξιοθρήνητους» σε διαρρεύσαντα μηνύματα στο Signal. Παράλληλα, υποστήριξε ότι η Ε.Ε. δημιουργήθηκε για να πλήξει τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Επιπλέον, επέβαλε υψηλότερους δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα και αυτόν τον μήνα απείλησε με νέους οριζόντιους δασμούς 30%, οι οποίοι, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, θα έπλητταν σοβαρά το διατλαντικό εμπόριο. Απαίτησε επίσης από την Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την άμυνά της και υπαινίχθηκε ότι οι ΗΠΑ δεν θα συνδράμουν χώρες που, κατά την άποψή του, δεν συμβάλλουν επαρκώς στη δική τους ασφάλεια.

Όλες αυτές οι κινήσεις απομάκρυναν την Ευρώπη από τις ΗΠΑ και έφεραν τα κράτη-μέλη πιο κοντά μεταξύ τους. Αντιμέτωπα με την αυξανόμενη επιθετικότητα της Ρωσίας και την πίεση των ΗΠΑ να επενδύσουν περισσότερα στην άμυνά τους, τα μέλη της Ε.Ε. αύξησαν σημαντικά τις στρατιωτικές δαπάνες τους. Και όταν οι χώρες δυσκολεύτηκαν να βρουν δημοσιονομικό χώρο για νέες αμυντικές αγορές, η Ε.Ε. παρενέβη για να στηρίξει τις προσπάθειες.

Πέρα από τον τομέα της άμυνας, η Κομισιόν διαπραγματεύεται εμπορικές συμφωνίες εκ μέρους όλων των κρατών-μελών, αξιοποιώντας τη δύναμη ενός μπλοκ που, ως η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως, διαθέτει πολύ μεγαλύτερη ισχύ από οποιαδήποτε μεμονωμένη χώρα.

Αν και αρχικά υπήρχαν φόβοι ότι ορισμένα κράτη θα επιχειρούσαν να συνάψουν ξεχωριστές συμφωνίες με τις ΗΠΑ –και αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ διαμαρτυρήθηκαν ότι δεν μπορούν να διαπραγματευτούν απευθείας με τη Γερμανία ή άλλες χώρες– τελικά οι Ευρωπαίοι παρέμειναν ενωμένοι.

Πηγή: New York Times