| Ειδήσεις | Ο Κυνηγός | Λεωφόρος Αθηνών | "Κουλου - Βάχατα" | +/- | "Μας ακούνε" | Fundamentalist | Marx - Soros | Start Trading |

 

 

Τρίτη, 00:01 - 11/10/2022

 
Περίληψη: 
 
Ο εντοπισμός και η τιμωρία των συνεργατών από την ουκρανική κυβέρνηση πρέπει να γίνει με διαφανή και υπεύθυνο τρόπο, για να μην γίνει άλλη μια πηγή τραύματος για τους καταβεβλημένους πληθυσμούς. Η Ουκρανία θα πρέπει να αποφύγει τις ταχείες καθολικές τιμωρίες ολόκληρων κατηγοριών φερόμενων ως συνεργατών, διατηρώντας το δικαίωμα της έφεσης και λαμβάνοντας υπόψη τα ελαφρυντικά στοιχεία.
 

 
----------------------
 
Την περασμένη 11η Σεπτεμβρίου, ο υπερεθνικιστής Ρώσος ποπ σταρ Oleg Gazmanov προγραμματιζόταν να δώσει μια συναυλία με τίτλο «Η Ρωσία είναι εδώ για πάντα!» στην βομβαρδισμένη ουκρανική πόλη Ίζιουμ, στην βορειοανατολική περιοχή του Χάρκοβο, την οποία η Ρωσία είχε καταλάβει στις αρχές Μαρτίου. Αλλά λίγο πριν εμφανιστεί ο Gazmanov στην σκηνή, ο ουκρανικός στρατός εξαπέλυσε μια εκπληκτική αντεπίθεση στην περιοχή, απελευθερώνοντας την Ίζιουμ και εκδιώκοντας τις ανεπαρκώς εξοπλισμένες ρωσικές δυνάμεις από 6.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους.
 
 
Πολίτες εκκενώνουν την [πόλη] Pokrovsk, στην Ουκρανία, τον Αύγουστο του 2022. Alkis Konstantinidis / Reuters
 
-------------------------------------------------------
 
Η συναυλία δεν ήταν το μόνο πράγμα που καταστράφηκε από την ουκρανική επίθεση. Μετά την ταπεινωτική συντριβή του ρωσικού στρατού, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν [1], διεξήγαγε ένα ψεύτικο δημοψήφισμα στις ουκρανικές περιοχές που κατέχει ακόμη, και συγκεκριμένα τμήματα της Ντόνετσκ, της Χερσώνας, της Λουχάνσκ και της Ζαπορίζια. Τα παραποιημένα αποτελέσματα έδειξαν τεράστιες πλειοψηφίες υπέρ της απόσχισης από την Ουκρανία, και ημέρες αργότερα ο Πούτιν ανακοίνωσε την επίσημη κατάληψη αυτών των εδαφών. Καθώς την ανακοίνωνε, ωστόσο, ο ουκρανικός στρατός συνέχιζε την επιτυχημένη προέλασή του στα ανατολικά, καταλαμβάνοντας πολλές πόλεις και κωμοπόλεις που ο Πούτιν είχε μόλις ανακηρύξει ρωσικό έδαφος. Οι ουκρανικές δυνάμεις είναι τώρα έτοιμες να κυριεύσουν κάποιες περιοχές που ήταν υπό ρωσικό έλεγχο από το ξέσπασμα του πολέμου.
 
Αυτά είναι εξαιρετικά νέα για την Ουκρανία και για τους Δυτικούς συμμάχους. Αλλά δημιουργούν και πρόβλημα για το Κίεβο. Τον Οκτώβριο, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι οι κάτοικοι των κατεχόμενων περιοχών που ήταν πιστοί στην Ουκρανία δεν είχαν τίποτα να φοβηθούν. «Η προσέγγισή μας ήταν πάντα και παραμένει σαφής και δίκαιη: εάν ένα άτομο δεν υπηρέτησε τους κατακτητές και δεν πρόδωσε την Ουκρανία, τότε δεν υπάρχει λόγος να θεωρήσουμε συνεργάτη ένα τέτοιο άτομο», ανακοίνωσε. Αλλά το να προσδιοριστεί ποιος είναι συνεργάτης ίσως είναι πιο περίπλοκο από όσο έχει αναγνωρίσει ο Ζελένσκι. Υπάρχει ένα φάσμα υπαιτιότητας, από την ξεκάθαρη προδοσία έως την παθητική συμμετοχή. Ο Ζελένσκι θα πρέπει να εξετάσει ποια ισορροπία μεταξύ των τιμωρητικών [μέτρων] και των μέτρων επανένταξης είναι κατάλληλη σε περιοχές όπως η Ντονμπάς, όπου ένα σημαντικό ποσοστό δημοσίων υπαλλήλων παρέμειναν στην εργασία τους κατά την διάρκεια της κατοχής. Αυτές είναι οι ίδιες περιοχές που η ουκρανική κυβέρνηση έχει εργαστεί σκληρότερα για να ενσωματώσει πληρέστερα από την πρώτη εισβολή της Ρωσίας [2] το 2014 και μετά, με κάποια αξιοσημείωτη επιτυχία. Μια καλά βαθμονομημένη προσέγγιση στο ζήτημα των συνεργατών θα είναι κρίσιμη στο μέλλον για ετούτη την διαδικασία.
 
Η ΕΜΜΟΝΗ ΤΟΥ ΠΟΥΤΙΝ
 
Στα πρώτα στάδια του πολέμου [3], η Ρωσία κατέλαβε περιοχές κοντά στο Κίεβο και άλλα μέρη της βόρειας Ουκρανίας, όπως το Τσερνίχιβ και το Σούμι, όπου ο τοπικός πληθυσμός ήταν συντριπτικά εχθρικός. Από τότε που υποχώρησε τον Μάρτιο, η Ρωσία έχει εστιάσει στην κατάληψη των νοτιοανατολικών, της περιοχής όπου ιστορικά η ήπια ισχύς της ήταν ισχυρότερη. Ο Πούτιν αναφέρεται σε αυτήν την περιοχή - μια τεράστια έκταση στέπας και η ακτογραμμή που απέσπασαν οι τσάροι από τους Οθωμανούς σουλτάνους τον δέκατο όγδοο αιώνα - με το όνομα Novorossiya, ή αλλιώς Νέα Ρωσία. Παρά το γεγονός ότι οι εθνοτικά Ουκρανοί αποτελούσαν πάντα την πλειοψηφία στην περιοχή, ο Πούτιν έχει εμμονή με την ιδέα ότι αυτή είναι μια χαμένη ρωσική επαρχία.
 
Στην πραγματικότητα, η εθνική ταυτότητα στα νοτιοανατολικά είναι εξαιρετικά περίπλοκη, ένα δίδαγμα που θα έπρεπε να έχει μάθει ο Πούτιν το 2014, την τελευταία φορά που η Ρωσία εισέβαλε στον δυτικό γείτονά της [4]. Η Ρωσία ήλπιζε να απεικονίσει την εισβολή της ως μια τοπική εξέγερση της Νέας Ρωσίας που εκτεινόταν από το Χάρκοβο στον βορρά έως την Οδησσό στον νότο. Αλλά μόνο στην ανατολική περιοχή που ονομάζεται Ντονμπάς, η οποία περιλαμβάνει τις περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, το Κρεμλίνο βρήκε μια κρίσιμη μάζα ντόπιων που ήταν πρόθυμοι να υποστηρίξουν την ρωσική εξουσία, και ακόμη και εκεί ο στρατός του Πούτιν κατάφερε να καταλάβει μόνο περίπου το ήμισυ του εδάφους. Τα οκτώ χρόνια που ακολούθησαν ενίσχυσαν την διαίρεση. Η ρωσική προπαγάνδα και το επίμονο τραύμα του πολέμου συνέβαλαν στην δημιουργία έντονα αντιουκρανικού αισθήματος στις «Λαϊκές Δημοκρατίες» της Ντονέτσκ και της Λουχάνσκ. Εν τω μεταξύ, το φιλο-ουκρανικό αίσθημα εκτοξεύθηκε και στη νοτιοανατολική Ουκρανία, τροφοδοτούμενο εν μέρει από τις επενδύσεις του Κιέβου σε υποδομές και κυβερνητικές υπηρεσίες στην περιοχή.
 
Αλλά οι υπηρεσίες πληροφοριών του Πούτιν έχασαν εντελώς αυτή την δυναμική. Ο Ρώσος πρόεδρος ήταν προφανώς πεπεισμένος ότι οι κάτοικοι των νοτιοανατολικών θα καλωσόριζαν τους εισβολείς του. Αντίθετα, τα ρωσικά στρατεύματα αντιμετωπίστηκαν με άγριες αντικατοχικές διαμαρτυρίες [5] σε ολόκληρη την περιοχή, και ειδικά στις παράκτιες πόλεις Μπερντιάνσκ, Χερσώνα και Μελιτόπολη.
 
Αυτή η αντίδραση αποπροσανατόλισε τους Ρώσους εισβολείς. Σύμφωνα με τον Mykhailo Minakov, ανώτερο σύμβουλο στο Wilson Center’s Kennan Institute, η ρωσική κυβέρνηση επιχείρησε να αντιμετωπίσει αυτήν την αντίσταση επιστρατεύοντας την προσέγγιση που χρησιμοποίησε εναντίον του απείθαρχου πληθυσμού της Τσετσενίας, της ρωσικής επαρχίας του Καυκάσου που προσπάθησε να αποσχιστεί την δεκαετία του 1990 και την πρώτη δεκαετία αυτού του αιώνα. Οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν δακρυγόνα και πραγματικά πυρά εναντίον των διαδηλωτών και απήγαγαν φιλο-ουκρανούς ακτιβιστές, βετεράνους του στρατού και τις οικογένειές τους. Κάποιοι τέθηκαν υπό κράτηση επ' αόριστον· άλλοι σκοτώθηκαν και θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους που αποκαλύπτονται τώρα σε απελευθερωμένες πόλεις όπως το Ίζιουμ. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου έντονης βίας, η Ρωσία άφησε ανοιχτές οδούς διαφυγής για να επιτρέψει σε άλλους φιλο-ουκρανούς κατοίκους να «αυτό-απελαθούν» από τις κατεχόμενες περιοχές. Η έξοδος ήταν τεράστια και κάποιες κατεχόμενες κοινότητες έχασαν τους μισούς κατοίκους τους. Εν τω μεταξύ, οι πιο ευνοϊκά διακείμενοι ντόπιοι ανταμείφθηκαν με πολλές ρωσικές γιορτές και δημόσιες εκδηλώσεις. Μια λατρεία του πνεύματος της Σοβιετικής Ένωσης επανέφερε τα σύμβολα της υποτιθέμενης προηγούμενης δόξας. Η Μόσχα επιδίωξε να πείσει τους εναπομείναντες κατοίκους ότι αυτή ήταν η νέα τους κανονικότητα. Πινακίδες που διακήρυτταν ότι «η Ρωσία είναι εδώ για πάντα!» το καθιστούσαν σαφές.
 
ΠΑΙΡΝΟΝΤΑΣ ΘΕΣΗ
 
Τις πρώτες μέρες της κατοχής, οι φιλορώσοι ντόπιοι που ήταν πρόθυμοι να αγκαλιάσουν τα κατοχικά στρατεύματα ήταν κυρίως συνταξιούχοι νοσταλγοί της Σοβιετικής Ένωσης. Αλλά καθώς επικρατούσε η ψεύτικη κανονικότητα της κατοχής, ένας πιο διαφοροποιημένος δημογραφικά φιλορωσικός πληθυσμός άρχισε να εμφανίζεται στους δρόμους και στις πλατείες των πόλεων τους, ανεμίζοντας σημαιάκια στους εορτασμούς της Ημέρας της Ρωσίας και τοποθετώντας «Z» (σύμβολο υποστήριξης της ρωσικής κατοχής) στα αυτοκίνητά τους. Στην [πόλη] Κουπιάνσκ, στην περιοχή του Χάρκοβο, μια ομάδα εφήβων συγκεντρώθηκε για να θρυμματίσει με σφυριά το ουκρανικό έμβλημα της τρίαινας από το τοπικό πολιτιστικό κέντρο και στην συνέχεια έδωσαν συνεντεύξεις σε ένα κοντινό συνεργείο του [τηλεοπτικού σταθμού] Russian TV για την περιφρόνησή τους για την Ουκρανία.
 
Τούτου λεχθέντος, η επικράτηση εκείνων που καλωσόρισαν την ρωσική κατοχή ποικίλλει στα κατεχόμενα εδάφη της νοτιοανατολικής [Ουκρανίας], με τρόπο που γενικά αντανακλά τις διαφορές που αναδύθηκαν το 2014. Στην Χερσώνα, η ανοιχτή υποστήριξη της Ρωσίας είναι σπάνια, ίσως λόγω των επιθέσεων ανταρτών που έχουν αφαιρέσει την ζωή πολλών ντόπιων συνεργατών. Στην περιοχή του Χάρκοβο, οι πρώτες αναφορές υποδεικνύουν ότι η αφοσίωση ήταν ομοιόμορφα μοιρασμένη, μολονότι αυτό συμβαίνει μετά από μια μεγάλη έξοδο φιλο-ουκρανών κατοίκων. Στις περιοχές της Λουχάνσκ και της Ντονέτσκ, οι φιλορώσοι ντόπιοι αισθάνονται την αριθμητική ισχύ και κυριαρχούν στους δημόσιους χώρους τώρα που πατριώτες γείτονες τους έχουν εκδιωχθεί ή βρίσκονται υπό κράτηση. Κάποια μοτίβα έχουν αναδυθεί εκεί: σε πόλεις και περιοχές που ήταν καλά ενσωματωμένες στην εθνική οικονομία, το φιλο-ουκρανικό αίσθημα είναι ισχυρό. Η συμπάθεια για τους Ρώσους είναι μεγαλύτερη στα απομακρυσμένα χωριά και στις πόλεις [παραγωγής] άνθρακα που βρίσκονται σε ύφεση, όπου η οικονομική αισιοδοξία είναι ελάχιστη.
 
Οι ντόπιοι που υποστήριζαν την Ρωσία [6] τράπηκαν σε φυγή από την επαρχία του Χάρκοβο και την Ντονμπάς στον απόηχο της ουκρανικής στρατιωτικής αντεπίθεσης, δημιουργώντας συμφόρηση στα συνοριακά περάσματα προς την Ρωσία. Αυτή η μετανάστευση περιελάμβανε αποστάτες γραφειοκράτες της ελίτ που οδηγούσαν ακριβά εισαγόμενα αυτοκίνητα αλλά και ανθρώπους με χαλασμένα οχήματα της σοβιετικής εποχής, υποδηλώνοντας ότι και οι ευνοϊκά διακείμενοι στους Ρώσους με περιορισμένους πόρους τρέπονταν σε φυγή. Κάποιοι εξήγησαν σε Δυτικούς δημοσιογράφους ότι φοβούνταν τις διώξεις και ανησυχούσαν για τους συνεργάτες αντίστοιχους τους στην περιοχή της Χερσώνας, οι οποίοι θα μπορούσαν επίσης να βρεθούν ξαφνικά εγκαταλελειμμένοι εάν ο ουκρανικός στρατός προελαύσει.
 
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΡΧΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗ
 
Αυτός δεν είναι ένας ανούσιος φόβος. Πολλοί Ουκρανοί απαιτούν να τιμωρηθούν εκείνοι που συνεργάστηκαν με τους Ρώσους. Επισημαίνουν ότι η Ουκρανία ήταν σχετικά ελαστική με τους διοργανωτές του πρώτου παράνομου δημοψηφίσματος της Ρωσίας, το 2014, για να αιτιολογήσουν την κατάληψη της μισής Ντονμπάς, και ότι το 2022 πολλές από αυτές τις ίδιες προσωπικότητες αναδύθηκαν ξανά ως συνεργάτες. Ένας νόμος που ψήφισε το κοινοβούλιο τον Μάρτιο ποινικοποιεί την συνεργασία με ένα επιτιθέμενο κράτος· οι μόνοι εργαζόμενοι που εξαιρέθηκαν ήταν οι γιατροί και οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες εκτάκτων αναγκών και κοινής ωφέλειας. Άλλοι δημόσιοι λειτουργοί που παρέμειναν στην εργασία τους μπορούν να διωχθούν. Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτό περιλαμβάνει τους εκπαιδευτικούς και τους κοινωνικούς λειτουργούς.
 
Η πρόκληση έγκειται στην εξακρίβωση της πρόθεσης και της αυτενέργειας τέτοιων ατόμων. Σχετικά λίγοι εκλεγμένοι αξιωματούχοι επέλεξαν να συνεργαστούν με τους Ρώσους, αλλά με την πάροδο του χρόνου πολλοί τοπικοί γραφειοκράτες επέστρεψαν στις θέσεις τους. Κάποιοι το έκαναν με προφανή ενθουσιασμό, βρίζοντας το ουκρανικό κράτος, ενώ άλλοι το έκαναν παθητικά. Ανεξάρτητα από το επίπεδο του ενθουσιασμού τους, τα ρωσικά και τα αυτονομιστικά media δημοσίευαν τακτικά φωτογραφίες και βίντεο αυτών των δημοσίων λειτουργών κάτω από την ρωσική σημαία, και εντός λίγων ωρών θα εμφανίζονταν στιγμιότυπα οθόνης (screenshots) σε φιλο-ουκρανικά κανάλια της [εφαρμογής] Telegram που παρακολουθούν τους συνεργάτες και τους ευνοϊκά διακείμενους και δίνουν τα προσωπικά τους στοιχεία στις ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας. Με αυτόν τον τρόπο, η Ρωσία έκαψε τις γέφυρες πίσω από εκείνους που αποδέχτηκαν την κατοχή ως τη νέα τους πραγματικότητα.
 
Αυτό μπορεί να παγιδεύσει κάποια άτομα των οποίων το κίνητρο για να παραμείνουν στην εργασία τους δεν ήταν ιδεολογικό. Η Almut Rochowanski είναι μια διεθνής ακτιβίστρια για την οικοδόμηση της ειρήνης η οποία έχει συνεργαστεί από το 2014 με ακτιβίστριες στην ανατολική Ουκρανία που υποστηρίζουν τους αμάχους στα κατεχόμενα εδάφη. Αρκετές από τις επαφές της ισχυρίζονται ότι κάποιοι εκπαιδευτικοί και κοινωνικοί λειτουργοί παρέμειναν στην θέση τους διότι φοβούνταν ότι κανένας άλλος δεν θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας και βιασμού, δύο επικρατούντων εγκλημάτων στην εμπόλεμη ζώνη. Σύμφωνα με τα λόγια μιας ακτιβίστριας, θεωρούν τέτοιους δημόσιους λειτουργούς ως «μέρος της ομάδας τους» και όχι ως πράκτορες του εχθρού. Συμβουλεύουν να μην στιγματιστούν όλοι όσοι παρέμειναν στις κατεχόμενες περιοχές.
 
Τούτου λεχθέντος, αυτές οι γυναίκες υποστηρίζουν την τιμωρία των τοπικών διαχειριστών που έχουν συνεργαστεί με τους Ρώσους κατακτητές και τους διοργανωτές του πρόσφατου δημοψηφίσματος. Οι εκκλήσεις για λογοδοσία μόνο θα αυξηθούν μετά τις αναφορές για θαλάμους βασανιστηρίων και τους ομαδικούς τάφους που βρέθηκαν μετά την απελευθέρωση του Ίζιουμ και άλλων πόλεων. Οι Ουκρανοί δεν θα ανεχθούν την επιστροφή στο status quo.
 
Ταυτόχρονα, η αναζήτηση συνεργατών θα είναι ιδιαίτερα έντονη στις περιοχές που αντιμετωπίζουν την κατάρρευση των υποδομών, της στέγασης και της ενέργειας· την τεράστια πληθυσμιακή μείωση· και το ψυχολογικό τραύμα ως αποτέλεσμα του πολέμου. Ο εντοπισμός και η τιμωρία των συνεργατών από την ουκρανική κυβέρνηση πρέπει να γίνει με διαφανή και υπεύθυνο τρόπο, για να μην γίνει άλλη μια πηγή τραύματος για τους καταβεβλημένους πληθυσμούς. Η Ουκρανία [7] θα πρέπει να αποφύγει τις ταχείες καθολικές τιμωρίες ολόκληρων κατηγοριών φερόμενων ως συνεργατών, διατηρώντας το δικαίωμα της έφεσης και λαμβάνοντας υπόψη τα ελαφρυντικά στοιχεία. Με δίκαιη διαχείριση, μια τέτοια διαδικασία μπορεί να ενισχύσει την λογοδοσία, την δικαιοσύνη και το κράτος δικαίου σε περιοχές που αναδύονται από την μηδενιστική κατοχή της Ρωσίας.
 
Ο BRIAN MILAKOVSKY είναι σύμβουλος με εξειδίκευση στην οικονομική ανάπτυξη και στην ανθεκτικότητα της Ουκρανίας. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2022 ζούσε στην [πόλη] Severodonetsk, στην Ουκρανία.
 
Foreign Affairs
 
https://foreignaffairs.gr/articles/73845/brian-milakovsky/synergates-i-sympatriotes?page=show
 
https://www.foreignaffairs.com/ukraine/collaborators-or-compatriots
 

Greek Finance Forum Team

 

 

Σχόλια Αναγνωστών

 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 
   

   

Αποποίηση Ευθύνης.... 

© 2016-2022 Greek Finance Forum