Η μεταρρύθμιση, που αρχικά προβλεπόταν να τεθεί σε εφαρμογή το 2028, επιταχύνθηκε εξαιτίας της δραματικής αύξησης των εισαγόμενων μικροδεμάτων και των έντονων αντιδράσεων των ευρωπαϊκών εμπορικών ενώσεων.

Έναρξη ισχύος από το πρώτο τρίμηνο του 2026

Η κατάργηση της απαλλαγής αναμένεται να εφαρμοστεί από τις αρχές του 2026, με ένα μεταβατικό πλαίσιο που θα επικυρωθεί οριστικά στο Συμβούλιο Υπουργών της 12ης Δεκεμβρίου. Το διάστημα αυτό θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη να εκσυγχρονίσουν τα τελωνειακά τους συστήματα και να προσαρμόσουν τις ψηφιακές διαδικασίες ελέγχου, ενώ οι πλατφόρμες θα έχουν χρόνο να συμμορφωθούν με τους νέους κανόνες.

Παράλληλα, προβλέπεται η καθιέρωση τέλους επεξεργασίας για κάθε δέμα που εισέρχεται στην ΕΕ, ύψους 2 ευρώ, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε ισχύ προς το τέλος του 2026. Το μέτρο εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για παραγγελίες πολύ χαμηλής αξίας.

Εκρηκτική αύξηση μικροδεμάτων από την Κίνα

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΕΕ, το 2024 εισήλθαν στην ΕΕ 4,6 δισεκατομμύρια μικροδέματα, εκ των οποίων το 91% προερχόταν από την Κίνα. Για το 2025, οι προβλέψεις ανεβάζουν τον αριθμό στα 6 δισεκατομμύρια.

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Σταύρος Καφούνης, επισήμανε πως «η στρέβλωση του ανταγωνισμού εις βάρος των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων δεν μπορεί να συνεχιστεί» και χαρακτήρισε τη μεταρρύθμιση «καθοριστική για την αποκατάσταση ισορροπίας στην αγορά».

Η Ελλάδα ανάμεσα στις πιο ενεργές αγορές των Temu και Shein

Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των πιο δυναμικών ευρωπαϊκών αγορών για τις δύο πλατφόρμες. Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, ο ετήσιος κύκλος εργασιών τους στην ελληνική αγορά εκτιμάται μεταξύ 529 και 627 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας 17,6% έως 20,9% του συνολικού ηλεκτρονικού εμπορίου, το οποίο ανέρχεται περίπου στα 3 δισ. ευρώ.

Η μέση αξία κάθε παραγγελίας δεν ξεπερνά τα 25 ευρώ, γεγονός που καταδεικνύει την προτίμηση των Ελλήνων καταναλωτών σε προϊόντα χαμηλής τιμής, ενισχυμένη από τις εντατικές διαφημιστικές καμπάνιες των δύο εταιρειών.

Απώλεια εσόδων 56 εκατ. ευρώ για το Δημόσιο

Η ανάλυση της ΕΣΕΕ υπολογίζει ότι το ελληνικό Δημόσιο χάνει κάθε χρόνο περίπου 56 εκατ. ευρώ από μη εισπραχθέντες δασμούς στα μικροδέματα αυτών των πλατφορμών. Το ισχύον καθεστώς λειτουργούσε ως «παραθυράκι», προσφέροντας στις επιχειρήσεις εκτός ΕΕ σημαντικό πλεονέκτημα κόστους έναντι των ευρωπαϊκών.

Αθέμιτες πρακτικές και έλεγχος των μεγάλων πλατφορμών

Οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν εντοπίσει επαναλαμβανόμενες πρακτικές αθέμιτου ή παραπλανητικού χαρακτήρα, όπως:

εικονικές εκπτώσεις και ψευδείς αρχικές τιμές,

προσφορές περιορισμένου χρόνου για δημιουργία πίεσης αγοράς,

ασαφείς όρους επιστροφής προϊόντων,

αλγοριθμική προώθηση συγκεκριμένων ειδών.

Με την αναγνώρισή τους ως Πολύ Μεγάλες Διαδικτυακές Πλατφόρμες (VLOPs), στο πλαίσιο του Κανονισμού DSA, οι Temu και Shein υποχρεούνται πλέον να εφαρμόζουν αυστηρότερες πολιτικές διαφάνειας και συμμόρφωσης.

Ζητήματα προστασίας προσωπικών δεδομένων

Η ΕΣΕΕ επισημαίνει επίσης αυξανόμενη ανησυχία για τον τρόπο διαχείρισης προσωπικών δεδομένων από τις πλατφόρμες, όπως:

μαζικό profiling χρηστών,

προσωποποιημένη τιμολόγηση,

μεταφορά δεδομένων σε τρίτες χώρες,

εμπορική αξιοποίησή τους μέσω στοχευμένων διαφημίσεων.

Το θέμα αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής συζήτησης για την ενίσχυση της εποπτείας στις ψηφιακές αγορές εκτός ΕΕ.

Μια νέα πραγματικότητα για το ηλεκτρονικό εμπόριο

Η κατάργηση της αδασμολόγητης εισαγωγής μικροδεμάτων και η επιβολή νέων τελών σηματοδοτούν μια νέα εποχή για το ευρωπαϊκό ηλεκτρονικό εμπόριο. Το επόμενο διάστημα θα δείξει αν η μεταρρύθμιση θα ενισχύσει ουσιαστικά τις εγχώριες επιχειρήσεις και τα δημόσια έσοδα ή αν θα επιβαρύνει κυρίως τους καταναλωτές που επιλέγουν αγορές χαμηλού κόστους από το εξωτερικό.