|
«Ίσως
τέτοιες σκέψεις να
μοιάζουν ξένες με τον
κόσμο των υπερηρώων,
γεμάτο μύες και
θεαματικά κατορθώματα.
Όμως ο Superman είναι
κάτι παραπάνω: είναι μια
αλληγορία για το πώς η
Αμερική αντιλαμβάνεται
τον εαυτό της»,
παρατηρεί ο
Economist.
Από την
πρώτη του εμφάνιση το
1938, ο Superman
εκπροσωπεί την «αλήθεια,
τη δικαιοσύνη και τον
αμερικανικό τρόπο ζωής».
Η δύναμή του έγκειται
στην απλότητά του: είναι
κατανοητός, συμπαθής,
ευπροσάρμοστος.
Εξελίσσεται ανάλογα με
τις εποχές, εκφράζοντας
ό,τι θεωρείται «σωστό»
για τις ΗΠΑ.
Ο
συγγραφέας Ρικ Μπάουερς
τον αποκαλεί «τον πιο
αυθεντικό Αμερικανό». Αν
και προέρχεται από τον
πλανήτη Κρύπτον,
μεγάλωσε στην
αμερικανική ύπαιθρο,
πίστεψε στην αξία της
δουλειάς και ενσωμάτωσε
την αμερικανική
ταυτότητα. Ο δημιουργός
του, Τζέρι Σίγκελ, παιδί
Εβραίων μεταναστών από
τη Λιθουανία, έχασε τον
πατέρα του σε ληστεία
και δημιούργησε μέσα από
τη φαντασία του έναν
άτρωτο προστάτη.
Από τον
κοινωνικό αγωνιστή στον
πατριώτη ήρωα
Στα
πρώτα κόμικς, ο Superman
ασχολούνταν με
κοινωνικές αδικίες —
προστάτευε αθώους, τα
έβαζε με διεφθαρμένους
πολιτικούς. Στην Αμερική
του ’38, κυριαρχούσε η
εσωστρέφεια, ακόμη και
απέναντι στην άνοδο του
ναζισμού.
Μετά την
εμπλοκή των ΗΠΑ στον Β΄
Παγκόσμιο Πόλεμο, οι
δημιουργοί του βρέθηκαν
σε δίλημμα: πώς να
δικαιολογήσουν ότι ο
υπερήρωας δεν τελείωνε
μόνος του τον πόλεμο;
Για να μην απογοητεύσουν
τους στρατιώτες που
διάβαζαν κόμικς στο
μέτωπο (όπου το 80% της
αναγνωστικής ύλης τους
ήταν τέτοια), ο Superman
παρουσιάζεται να
απορρίπτεται από τον
στρατό λόγω… προβλημάτων
όρασης.
Αντί να
πολεμά στον πραγματικό
κόσμο, στρέφεται σε
φανταστικούς αντιπάλους,
πάντα όμως με φόντο την
αμερικανική σημαία. Το
1944, ένα εξώφυλλο τον
απουσιάζει, αλλά η Λόις
Λέιν εμφανίζεται με
Αμερικανούς στρατιώτες
δηλώνοντας: «Εσείς είστε
οι δικοί μου Superman!»
Σύνθετα
ηθικά ερωτήματα στη
μεταψυχροπολεμική εποχή
Στη
δεκαετία του 1980, στο
Superman II,
ο Κλαρκ Κεντ απαρνείται
τις υπερδυνάμεις του για
να ζήσει σαν απλός
άνθρωπος με τη Λόις.
Όμως αυτή η επιλογή
αφήνει τον κόσμο ευάλωτο
στην απειλή του Ζοντ.
Όταν επιστρέφει στη
δράση, το κάνει μέσα από
πατριωτικά σύμβολα, με
τη σημαία να κυματίζει
στον Λευκό Οίκο.
Καθώς
περνούν τα χρόνια, οι
ιστορίες του Superman
γίνονται σκοτεινότερες
και πιο ηθικά
πολύπλοκες. Ο ήρωας
αρχίζει να αμφιβάλλει:
«Έχω το δικαίωμα να
επιβάλλω τις αξίες μου
στον υπόλοιπο κόσμο;»
Στρέφεται σε
περιορισμένες,
στοχευμένες επεμβάσεις —
παρεμβάσεις που θυμίζουν
την τακτική των
αμερικανικών επιθέσεων
με drones μετά το 2002.
Ο
Superman στον κόσμο της
εποχής Τραμπ
Η πιο
πρόσφατη ταινία διατηρεί
την παραδοσιακή
θεματολογία της
παγκόσμιας απειλής, αλλά
προσθέτει μια ανατροπή:
η σύγκρουση στην οποία
επεμβαίνει ο Superman
αποδεικνύεται
σκηνοθετημένη. Η
παρέμβασή του δεν έσωσε
ζωές — έθεσε τον κόσμο
σε μεγαλύτερο κίνδυνο.
Και τότε αναδύεται το
κεντρικό ερώτημα: μήπως
κάποιες φορές, η μη
επέμβαση είναι η πιο
υπεύθυνη επιλογή;
Πίσω από
τον υπερήρωα κρύβεται
ένας υπαινιγμός για τη
στάση των ΗΠΑ απέναντι
στον κόσμο στην εποχή
Τραμπ: μια υπερδύναμη
που έχει κουραστεί από
τους πολέμους και τις
επεμβάσεις, και αρχίζει
να αναρωτιέται αν το
κόστος της ανάμειξής της
είναι μεγαλύτερο από το
όφελος.
«Ο
Superman, ο ήρωας που
μπορεί να κάνει τα
πάντα, αρχίζει να
αναρωτιέται μήπως δεν
πρέπει να κάνει τίποτα.
Και αυτό ίσως είναι το
πιο ρεαλιστικό αφήγημα
που έχουμε δει ποτέ».
|
