Διεθνές περιβάλλον: Ενίσχυση της αβεβαιότητας – Αλλαγές στις ροές κεφαλαίων

Το 2025 αναμένεται περαιτέρω επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς το διεθνές εμπόριο επιβαρύνεται από ένα πιο περιοριστικό περιβάλλον και από την αυξημένη αβεβαιότητα που προκαλείται κυρίως από τις εμπορικές και οικονομικές πολιτικές των ΗΠΑ, αλλά και από την όξυνση των γεωπολιτικών εντάσεων.

Η ανακοίνωση, τον Απρίλιο του 2025, περί επιβολής «ανταποδοτικών» δασμών από τις ΗΠΑ προς σχεδόν όλους τους βασικούς εμπορικούς εταίρους τους, προκάλεσε έντονες αναταράξεις στις διεθνείς αγορές μετοχών και ομολόγων. Ενδεικτική της συγκυρίας είναι η στροφή των επενδυτών από τα αμερικανικά ομοσπονδιακά ομόλογα – που ιστορικά θεωρούνται χωρίς κίνδυνο – προς άλλα επενδυτικά καταφύγια, για πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του 1970. Το φαινόμενο αυτό αντανακλά τη μειούμενη εμπιστοσύνη στην οικονομική πολιτική των ΗΠΑ και εγείρει ανησυχίες για τη μακροοικονομική σταθερότητα και τη βιωσιμότητα των αμερικανικών δημόσιων οικονομικών.

Αντιθέτως, η ευρωζώνη κατέγραψε καθαρές εισροές κεφαλαίων σε μακροπρόθεσμα ομόλογα και στην αγορά χρήματος, συνοδευόμενες από ενίσχυση του ευρώ. Οι εξελίξεις αυτές ενισχύουν τον ρόλο του ενιαίου νομίσματος ως διεθνούς αποθεματικού μέσου, προσφέροντας στρατηγική ευκαιρία στην Ευρώπη.

Ευρωζώνη: Ανθεκτικότητα με καθοδικούς κινδύνους

Η οικονομία της ευρωζώνης επέδειξε ανθεκτικότητα στο ξεκίνημα του 2025, ωστόσο αντιμετωπίζει σημαντικούς καθοδικούς κινδύνους. Οι μεταβλητές στις παγκόσμιες αγορές, οι εντεινόμενες γεωπολιτικές εντάσεις και οι αβεβαιότητες στο εμπόριο υπονομεύουν τις επενδύσεις και την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Παρά τις εξωτερικές πιέσεις, η οικονομική δραστηριότητα επιταχύνθηκε στο α’ τρίμηνο του 2025, κυρίως λόγω αύξησης επενδύσεων και εξαγωγών πριν από την εφαρμογή των δασμών.

Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη συνεχίζει την πορεία αποκλιμάκωσης, με τον γενικό δείκτη να συγκλίνει προς τον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα, όπως υποδηλώνουν οι περισσότεροι δείκτες υποκείμενου πληθωρισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΚΤ μείωσε κατά 25 μονάδες βάσης το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων σε τέσσερις διαδοχικές συνεδριάσεις (Ιανουάριος, Μάρτιος, Απρίλιος, Ιούνιος 2025).

Ελληνική οικονομία: Ανάπτυξη παρά τις διεθνείς πιέσεις – Επιμονή του πληθωρισμού

Η ελληνική οικονομία παρέμεινε ανθεκτική, καταγράφοντας ρυθμό ανάπτυξης 2,2% το α’ τρίμηνο του 2025 σε ετήσια βάση. Η θετική αυτή εξέλιξη οφείλεται κυρίως στην αύξηση της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης και των εξαγωγών αγαθών. Αντίθετα, αρνητική υπήρξε η συμβολή των εξαγωγών υπηρεσιών, των επενδύσεων και των εισαγωγών.

Η απασχόληση συνεχίζει να αυξάνεται, η ανεργία υποχώρησε σε μονοψήφιο ποσοστό και οι πιέσεις στην αγορά εργασίας αποκλιμακώνονται. Οι δείκτες οικονομικής δραστηριότητας παραμένουν σε θετικό έδαφος, ενώ οι επιχειρηματικές προσδοκίες κινούνται υψηλότερα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Αντιθέτως, η καταναλωτική εμπιστοσύνη επηρεάζεται αρνητικά από τις διεθνείς εξελίξεις.

Ο πληθωρισμός παρουσιάζει επιμονή. Κατά το πεντάμηνο Ιανουαρίου–Μαΐου 2025, ο γενικός δείκτης κυμάνθηκε κοντά στο 3% κατά μέσο όρο, ενώ τον Μάιο ανήλθε στο 3,3%, έναντι 1,9% στην ευρωζώνη. Η αύξηση τιμών σε είδη διατροφής και μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά, αλλά και ο πληθωρισμός υπηρεσιών λόγω μισθολογικών αυξήσεων, έμμεσων φόρων και έντονης τουριστικής ζήτησης, καθυστερούν την αποκλιμάκωση.

Δημοσιονομικά: Υπεραπόδοση εσόδων – Ιστορικό πλεόνασμα

Το 2024 καταγράφηκε σημαντική δημοσιονομική βελτίωση, καθώς το αποτέλεσμα της γενικής κυβέρνησης μεταστράφηκε σε πλεόνασμα 1,3% του ΑΕΠ (από έλλειμμα 1,4% το 2023), ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στο 4,8% του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας κατά πολύ τις προβλέψεις του Προϋπολογισμού.

Η Ελλάδα πέτυχε τη μεγαλύτερη μείωση χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ στην ΕΕ για το 2024, κατά 10,3 ποσοστιαίες μονάδες, με τον δείκτη να διαμορφώνεται στο 153,6% του ΑΕΠ. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων και τη συγκράτηση δαπανών. Οι παράγοντες αυτοί κρίνονται διατηρήσιμοι και δημιουργούν περιθώρια για νέες, μόνιμες δημοσιονομικές παρεμβάσεις από το 2025.

Χρηματοπιστωτικό περιβάλλον: Ανθεκτικότητα παρά τη διεθνή αναταραχή

Οι αποδόσεις των ελληνικών κρατικών ομολόγων ευθυγραμμίζονται με τις εξελίξεις στην ευρωζώνη. Αυξήθηκαν προσωρινά στα μέσα Μαρτίου, ακολουθώντας τις γερμανικές αποδόσεις, αλλά μειώθηκαν τον Απρίλιο κατά την περίοδο διεθνούς αστάθειας.

Παρά τη διεθνή αναταραχή, οι αποδόσεις των τραπεζικών και εταιρικών ομολόγων στην Ελλάδα συνέχισαν την πτωτική τους πορεία, υποβοηθούμενες από τις συνεχιζόμενες αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας.