Καθοριστικός ο ρόλος του «Ηρακλή» στην υποχώρηση των ΜΕΔ

Το πρόγραμμα «Ηρακλής» συνέχισε να έχει σημαντική συμβολή στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) το 2024, καθώς ενσωματώθηκαν και τα προβληματικά χαρτοφυλάκια, συνολικού ύψους 3,7 δισ. ευρώ, των τραπεζών Attica Bank και Παγκρήτια, μετά τη συγχώνευσή τους.

Σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που δημοσιεύθηκε εντός του 2024, η ποιότητα των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών παρουσίασε αισθητή βελτίωση, με το απόθεμα των ΜΕΔ να περιορίζεται στα 6 δισ. ευρώ – μείωση κατά 39,8% ή 3,9 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τα 9,9 δισ. ευρώ στο τέλος του 2023. Συνολικά, από το υψηλότερο επίπεδο των ΜΕΔ τον Μάρτιο του 2016, η μείωση ανέρχεται στο 94,4% ή 101,2 δισ. ευρώ. Πάντως, ποσό ύψους 87,4 δισ. ευρώ σε δάνεια έχει μεταβιβαστεί σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, με το 83% εξ αυτών να εξακολουθούν να είναι μη εξυπηρετούμενα.

Προοπτικές και πιθανοί κίνδυνοι

Η ποιότητα των δανείων των τραπεζών στο μέλλον αναμένεται να επηρεαστεί από τους εξής παράγοντες:

Την επίδραση των γεωπολιτικών εντάσεων και της αυξανόμενης αβεβαιότητας στην παγκόσμια οικονομία, οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας και ειδικά εξωστρεφείς κλάδους, επιβαρύνοντας την οικονομική θέση των επιχειρήσεων.

Τη δυνατότητα των τραπεζών να διαχειριστούν αποτελεσματικά και βιώσιμα τα δάνεια ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Την επίτευξη των στόχων για επέκταση της δανειοδότησης, η οποία μπορεί να αυξήσει το ύψος των εξυπηρετούμενων δανείων.

Την ταχύτητα αποκλιμάκωσης των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που αναμένεται να μειώσει τις δόσεις δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο και να ενισχύσει την ελκυστικότητα της νέας χρηματοδότησης.

Απολογισμός του 2024

Η υποχώρηση των ΜΕΔ κατά το 2024 οφείλεται πρωτίστως σε τιτλοποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος «Ηρακλής», όπως αυτές των χαρτοφυλακίων της Attica Bank και της Παγκρήτιας. Δευτερευόντως, συνέβαλαν και πωλήσεις δανείων από τις μεγάλες τράπεζες.

Ωστόσο, παρά την αξιοσημείωτη αναταξινόμηση ΜΕΔ ως εξυπηρετούμενων, η καθαρή εισροή νέων προβληματικών δανείων κατά το 2024 παρέμεινε θετική. Ταυτόχρονα, οι εκκαθαρίσεις μέσω ρευστοποιήσεων περιουσιακών στοιχείων παρέμειναν αμελητέες.

Το συνολικό υπόλοιπο δανείων (εξυπηρετούμενων και μη) διαμορφώθηκε στα 158,8 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 6,2%. Η αύξηση αυτή προήλθε κυρίως από τα δάνεια προς μεγάλες επιχειρήσεις (+15,1%) και τη ναυτιλία (+16,2%). Το ποσοστό ΜΕΔ προς το σύνολο των δανείων μειώθηκε στο 3,8% τον Δεκέμβριο 2024, από 6,7% το 2023 – μια βελτίωση που αποδίδεται κυρίως στη μείωση των ΜΕΔ και, δευτερευόντως, στην πιστωτική ανάπτυξη.

Το ποσοστό αυτό είναι το χαμηλότερο από την είσοδο της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ και πλησιάζει τον μέσο όρο των χωρών της Τραπεζικής Ένωσης, που ήταν 2,3% στο τέλος του 2024. Στις μικρότερες, λιγότερο σημαντικές τράπεζες, η μείωση ήταν ακόμη πιο έντονη, με τον δείκτη ΜΕΔ να υποχωρεί στο 6,1% από 37,6% το 2023, κυρίως λόγω της τιτλοποίησης των δανείων των Attica – Παγκρήτιας.

Ρυθμισμένα δάνεια και επιμέρους χαρτοφυλάκια

Τα ρυθμισμένα δάνεια υποχώρησαν στα 5,5 δισ. ευρώ, ή 3,4% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου, από 8,5 δισ. ευρώ (5,7%) το 2023. Η μείωση αποδίδεται κυρίως σε πωλήσεις ΜΕΔ που πραγματοποιήθηκαν εντός του έτους. Από τα ήδη ρυθμισμένα δάνεια, το 10,3% παρουσίαζε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, ποσοστό ελαφρώς μειωμένο σε σχέση με το 10,6% του Δεκεμβρίου 2023.

Σε επίπεδο επιμέρους χαρτοφυλακίων, η μεγαλύτερη μείωση ΜΕΔ καταγράφηκε στα επιχειρηματικά δάνεια (-46,6% ή 3,16 δισ. ευρώ), με ιδιαίτερη έμφαση στα δάνεια προς ελεύθερους επαγγελματίες και πολύ μικρές επιχειρήσεις (-63,3%). Αξιοσημείωτη ήταν επίσης η πτώση στα ναυτιλιακά δάνεια (-46,1%) και στα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων (-41,3%).