Επενδυτική ευφορία χωρίς όρια

Μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες, τα παγκόσμια ETFs μετοχών προσέλκυσαν 152 δισ. δολάρια, ενώ τα κεφάλαια σε «ασφαλή» προϊόντα ρευστότητας έχουν πέσει σε ιστορικά χαμηλά. Οι επενδυτές αναλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερο ρίσκο — μια συμπεριφορά που οι αναλυτές θεωρούν κλασικό προάγγελο διόρθωσης.

Η σκιά του 1929

Ένα ακόμη ανησυχητικό μοτίβο: για πέντε συνεχόμενους μήνες, το χαμηλότερο επίπεδο του S&P 500 σημειώθηκε την πρώτη ημέρα του μήνα. Το ίδιο συνέβη και το 1928 — έναν χρόνο πριν το μεγάλο κραχ. Ο Hartnett αποφεύγει τις καταστροφικές προβλέψεις, ωστόσο προειδοποιεί ότι η ιστορία σπάνια δείχνει έλεος όταν οι αγορές νιώθουν «άτρωτες».

Η τεχνητή νοημοσύνη ως νέα «μαύρη τρύπα» κεφαλαίου

Η επενδυτική φρενίτιδα γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη (AI) δεν έχει προηγούμενο. Το 2025 οι επενδύσεις σε υποδομές και εξοπλισμό εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 400 δισ. δολάρια, ενώ το 2026-2027 θα ξεπεράσουν τα 500 δισ. — ποσά αντίστοιχα με το ΑΕΠ της Σιγκαπούρης.
Το πρόβλημα; Η αγορά υπηρεσιών AI είναι σήμερα μόλις 12 δισ. δολάρια. Το χάσμα ανάμεσα στο κεφάλαιο που ρίχνεται και στην πραγματική οικονομική απόδοση θυμίζει τις πιο κλασικές φούσκες της ιστορίας.

Όταν το κόστος ξεπερνά το όφελος

Η ανάπτυξη των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων δείχνει να φτάνει σε οροφή:

GPT-3: κόστος 50 εκατ. δολάρια

GPT-4: 500 εκατ.

GPT-5: 5 δισ.
Όμως η απόδοση αυτών των τεράστιων επενδύσεων είναι ολοένα και πιο περιορισμένη. Οι επιχειρήσεις αρχίζουν να φρενάρουν τη χρήση τους, καθώς οι υπολογιστικοί πόροι κοστίζουν περισσότερο απ’ ό,τι αποδίδουν. Μια βιομηχανία που καίει κεφάλαιο αντί να το δημιουργεί.

Οι φωνές της προειδοποίησης

Ο CEO της Goldman Sachs, David Solomon, προβλέπει «πιθανή σημαντική διόρθωση» τους επόμενους 12-24 μήνες. Ο Jeff Bezos κάνει λόγο για «βιομηχανική φούσκα», ενώ αναλυτές της Saxo Bank συγκρίνουν την τρέχουσα έξαρση με τις πιο γνωστές κερδοσκοπικές μανίες της Ιστορίας.

Πόσο μεγάλη είναι η φούσκα;

Σύμφωνα με τη MacroStrategy, η σημερινή «έκρηξη» της τεχνητής νοημοσύνης είναι:

17 φορές μεγαλύτερη από τη dot-com φούσκα

4 φορές μεγαλύτερη από τη φούσκα στεγαστικών δανείων του 2008
Αν επαληθευτούν αυτοί οι υπολογισμοί, η AI δεν είναι απλώς υπερεπένδυση — είναι πιθανός κίνδυνος για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Το χάσμα Wall Street – Main Street

Η ανισότητα είναι εμφανής: μετοχές όπως η Ferrari «πετάνε», ενώ εταιρείες μαζικής κατανάλωσης όπως η Dollar General βουλιάζουν. Σύμφωνα με την Bank of America, η χρηματιστηριακή περιουσία είναι πλέον έξι φορές μεγαλύτερη από την πραγματική οικονομία — ένα χάσμα που διευρύνει κοινωνικές εντάσεις και πολιτικούς κινδύνους.

Αν το πάρτι τελειώσει…

Το αρνητικό σενάριο κάνει λόγο για αποπληθωριστική ύφεση. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ακόμη και η Fed ή η κυβέρνηση Trump θα δυσκολευτούν να αποτρέψουν την κρίση. Ίσως χρειαστεί υποτίμηση του δολαρίου, ώστε να τονωθεί η παραγωγή και η απασχόληση.
Ο οικονομολόγος Paul Kedrosky παρομοιάζει τη συγκυρία με το τηλεπικοινωνιακό «boom» της δεκαετίας του ’90 — τεράστια ροή κεφαλαίων σε ένα μόνο κλάδο, με κόστος για την υπόλοιπη οικονομία.

Η τεχνητή νοημοσύνη ίσως αποδειχθεί το σημαντικότερο επίτευγμα του 21ου αιώνα. Όμως, όπως συνέβη με τους σιδηρόδρομους και το διαδίκτυο, το ταξίδι ίσως περάσει πρώτα μέσα από μια φούσκα που θα σκάσει. Το ερώτημα δεν είναι αν η τεχνολογία θα αλλάξει τον κόσμο. Είναι πόσο ανώδυνη — ή πόσο οδυνηρή — θα είναι η μετάβαση.