Ολα τα καλά κάποτε τελειώνουν και αυτό αναμένεται να συμβεί μέσα στο επόμενο 18μηνο και με τις… υπερεισπράξεις φόρων από το πεδίο του ΦΠΑ. Το οικονομικό επιτελείο αναμένεται να πέσει… θύμα της επιτυχίας που καταγράφηκε στο μέτωπο του περιορισμού του λεγόμενου «κενού» (VAT-GAP). Αν από το 2022 στο 2023 και από το 2023 στο 2024 η συνολική είσπραξη από τον συγκεκριμένο φόρο αυξήθηκε σε δισεκατομμύρια, το 2025 θα μετρηθεί σε εκατοντάδες εκατομμύρια, ενώ από το 2026 θα στενέψουν ακόμη τα περιθώρια. Το 2023 ο ΦΠΑ απέδωσε 23,38 δισ. ευρώ. Το 2024 είχαν προϋπολογιστεί 24,39 δισ. ευρώ, αλλά τελικώς εισπράχθηκαν 26,345 δισ. ευρώ, ποσό-ρεκόρ. Για το 2025 ο πήχυς έχει μπει στα 26,645 δισ. ευρώ, αλλά αναμένεται να υπάρξει και πάλι υπεραπόδοση λόγω περαιτέρω μείωσης του «κενού ΦΠΑ». Ετσι, και με δεδομένο ότι ήδη στο 5μηνο υπάρχει υπεραπόδοση 271 εκατ. ευρώ, το τέλος του 2025 είναι πιθανό να μας βρει με εισπράξεις άνω των 27 δισ. ευρώ. Γιατί προβλέπεται «φρενάρισμα» για το 2026 και το 2027;

• Πρώτον, διότι η μείωση του λεγόμενου «κενού ΦΠΑ» θα έχει πλέον δώσει το μέγιστο. Μέσα στο 2026 η ελληνική επίδοση αναμένεται να διαμορφωθεί πολύ κοντά στον μέσο όρο της Ευρώπης, κάπου ανάμεσα στο 5%-7%. Σήμερα είμαστε περίπου στο 10%. Αυτή η περαιτέρω μείωση της τάξεως των 3-5 μονάδων μπορεί να μεταφραστεί σε επιπλέον έσοδα ενός δισ. ευρώ από το «μέτωπο» του περιορισμού της φοροδιαφυγής. Φέτος θα είναι έτος κορύφωσης, καθώς θα ενεργοποιηθούν η καθολική εφαρμογή των POS για ολόκληρη τη χρονιά, τα ψηφιακά τιμολόγια, τα ηλεκτρονικά βιβλία πελατών κ.λπ.

• Δεύτερον, διότι το «φρενάρισμα» του πληθωρισμού δεν μπορεί παρά να αποτυπωθεί και στους έμμεσους φόρους κατανάλωσης. Είναι ενδεικτικό ότι η μείωση της μέσης τιμής του πετρελαίου στους πρώτους πέντε μήνες του χρόνου έφερε και μειωμένες εισπράξεις από τον ΦΠΑ στα καύσιμα.

Αυτές τις παραδοχές το οικονομικό επιτελείο θα τις λάβει υπόψη του φέτος το καλοκαίρι προχωρώντας στην κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2026. Ο πήχυς για τον ΦΠΑ αναμένεται να μπει πλέον ανάμεσα στα 27 με 28 δισ. ευρώ για το 2026, ενώ μετά θα κινούμαστε με βάση τις προβλέψεις για την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης και του πληθωρισμού.

Με βάση τη φετινή έκθεση του Tax Foundation, η Ελλάδα καταλαμβάνει για το 2025 την 7η θέση στην Ευρώπη με βάση το ύψος του βασικού συντελεστή. Η Ουγγαρία είναι στην πρώτη θέση με 27%, ακολουθεί η Φινλανδία με 25,5%, Κροατία, Δανία, Νορβηγία και Σουηδία είναι στο 25%, και ακολουθούν Ελλάδα και Ισλανδία με 24%. Ομως, η Ελλάδα, εφαρμόζει αυτόν τον συντελεστή σε πολύ περιορισμένη περίμετρο. Ουσιαστικά, το 24% αφορά το 38% της κατανάλωσης, επίδοση καλύτερη μόνο από αυτή του Μεξικού. Η Ουγγαρία, για παράδειγμα, όχι μόνο έχει υψηλότερο συντελεστή, αλλά τον εφαρμόζει και σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60% της κατανάλωσης.

Και ενώ στην Ελλάδα οι αλλαγές στους συντελεστές ΦΠΑ είναι εκτός της περιμέτρου των προωθούμενων αλλαγών από την κυβέρνηση, πολλές ευρωπαϊκές χώρες προχωρούν σε τροποποιήσεις.

Η Βουλγαρία κατάργησε σταδιακά τις προσωρινές μειώσεις συντελεστών για ορισμένα είδη που εισήχθησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η Εσθονία διεύρυνε τη βάση του ΦΠΑ μεταφέροντας ορισμένα είδη σε υψηλότερους συντελεστές και πρόκειται να αυξήσει τον κανονικό της συντελεστή από 22% σε 24% τον Ιούλιο. Η Φινλανδία αύξησε τον κανονικό της συντελεστή από 24% σε 25,5% και διεύρυνε τη βάση του ΦΠΑ μεταφέροντας τα περισσότερα είδη από το κλιμάκιο του 10% στο κλιμάκιο του 14% τον Σεπτέμβριο του 2024. Η Μολδαβία εισήγαγε προσωρινό μειωμένο συντελεστή 6% για τις υπηρεσίες εστιατορίων και καφετεριών από τον Δεκέμβριο του 2024 έως τον Ιούνιο του 2025. Οι Κάτω Χώρες μετέφεραν ορισμένα είδη από τον μειωμένο στον κανονικό συντελεστή. Η Σλοβακία αύξησε τον κανονικό της συντελεστή από 20% σε 23%, τον μειωμένο της συντελεστή από 10% σε 19% και μετέφερε πολλά είδη σε διαφορετικούς συντελεστές. Το Ηνωμένο Βασίλειο κατήργησε την απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τα δίδακτρα της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Το Βέλγιο και η Ιρλανδία παρέτειναν τους προσωρινούς μειωμένους συντελεστές για ορισμένα είδη που εισήχθησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας μέχρι τον Ιούνιο και τον Απρίλιο του 2025, αντιστοίχως.