Πιο προωθημένες είναι οι εξελίξεις στο Ιόνιο με την υπογραφή την περασμένη εβδομάδα της συμφωνίας - ορόσημο για την είσοδο της ExxonMobil στην παραχώρηση του “ μπλοκ 2” δυτικά της Κέρκυρας στο σύνορο με την ΑΟΖ της Ιταλίας, συμφωνία που ανοίγει το δρόμο για την εκτέλεση της πρώτης, μετά από 40 χρόνια, ερευνητικής γεώτρησης στην Ελλάδα.

Η συμφωνία για την είσοδο της ExxonMobil στο «μπλοκ 2» υπεγράφη στο πλαίσιο της διακυβερνητικής διατλαντικής συνεργασίας για την ενέργεια (P-Tec) που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα. Στο πλαίσιο της οποίας ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου έκανε λόγο για «ιστορική ευκαιρία» για τη χώρα μας καθώς, αν επιβεβαιωθεί η ύπαρξη εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων, δημιουργούνται προϋποθέσεις για ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας.

Με βάση τη συμφωνία, η ExxonMobil αποκτά το 60 % της Κοινοπραξίας ενώ η Energean διατηρεί το 30 % και η Helleniq Energy το 10 %. Τα επόμενα βήματα στην εν λόγω παραχώρηση περιλαμβάνουν, εκτός από τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις και την παράταση της ερευνητικής περιόδου που λήγει τον επόμενο Μάρτιο, την επανεκτίμηση των σεισμικών δεδομένων από την περιοχή που έχουν συλλεγεί τα προηγούμενα χρόνια και την λήψη της επενδυτικής απόφασης για εκτέλεση ερευνητικής γεώτρησης, κόστους 50 - 100 εκατ. δολαρίων. Το “ παράθυρο ευκαιρίας” για την εξασφάλιση διαθεσιμότητας του απαιτούμενου εξοπλισμού για τη γεώτρηση τοποθετείται στα τέλη του 2026 με αρχές 2027 καθώς για εκείνη την περίοδο η Energean έχει “ option” για χρήση του γεωτρύπανου που έχει ήδη δεσμεύσει για τις δραστηριότητές της στο Ισραήλ.

Εφόσον τα αποτελέσματα της ερευνητικής γεώτρησης είναι θετικά, θα ακολουθήσουν νέες ερευνητικές γεωτρήσεις για την εκτίμηση του μεγέθους και στο τέλος παραγωγική γεώτρηση με επενδύσεις που τοποθετούνται στο επίπεδο των 5 δισ. δολαρίων για την κατασκευή των εγκαταστάσεων άντλησης, επεξεργασίας και μεταφοράς του φυσικού αερίου που μπορεί να αρχίσει να ρέει μετά το 2030.

Οι πρώτες ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές για δυο λόγους: Πρώτον, η μέχρι στιγμής επεξεργασία των σεισμικών δεδομένων “ δείχνει” ότι οι πιθανοί πόροι στη δομή «Ασωπός» του “ μπλοκ 2” φθάνουν στα 200 δισ. κυβικά μέτρα, σε βάθος νερού 850 μέτρων και συνολικό βάθος 4000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Και δεύτερον, στην Δυτική Ελλάδα υπάρχει επιβεβαιωμένο πετρελαϊκό σύστημα.

Στο περιθώριο της συνεδρίασης ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil, αρμόδιος για τις διεθνείς ερευνητικές δραστηριότητες, Tζον Άρντιλ ανέφερε ότι είναι σε εξέλιξη η ερμηνεία των δεδομένων από τις σεισμικές έρευνες και στα άλλα δύο θαλάσσια μπλοκς, που συμμετέχει η εταιρεία από κοινού με την Helleniq Emergy, δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, προκειμένου να αποφασιστεί αν θα προχωρήσουν και εκεί ερευνητικές γεωτρήσεις, προσδιορίζοντας χρονικά τις αποφάσεις για τα μέσα του 2026.

Ιδιαίτερα σημαντικές από γεωπολιτικής άποψης ήταν οι συμφωνίες που υπεγράφησαν στο πλαίσιο της P-Tec για την διοχέτευση υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ μέσω του ελληνικού συστήματος στις χώρες της περιοχής μέχρι και την Ουκρανία. Το σχέδιο αυτό αναδεικνύει τις ΗΠΑ σε βασικό προμηθευτή της περιοχής και την Ελλάδα σε βασικό κόμβο διαμεταφοράς καθώς η διοχέτευση μεγάλων ποσοτήτων θα γίνεται μέσω του ελληνικού συστήματος. Αλλά και σε συνεργασία με την ελληνική ναυτιλία και του στόλου πλοίων μεταφοράς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) στον οποίο έκανε ειδική αναφορά ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Chris Wright που συμμετείχε (όπως και ο υπουργός Εσωτερικών Doug Burgum) στην P-Tec.

Οι προοπτικές για το εγχείρημα διευρύνονται τώρα καθώς, πέρα από την αναμενόμενη αύξηση της κατανάλωσης στην περιοχή, πρόσθετες ανάγκες δημιουργεί η διακοπή των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αέριου, σταδιακά έως το τέλος του 2027 σύμφωνα με τις τελευταίες αποφάσεις της ΕΕ.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ελληνικής αγοράς τα επόμενα χρόνια αναμένεται αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη κατά 15-17 δις. κυβικά μέτρα ετησίως ενώ άλλα 15 - 16 δις, είναι το κενό που θα δημιουργηθεί από τη διακοπή του ρωσικού αερίου. Η Ελλάδα μπορεί να καλύψει σημαντικό μέρος των ποσοτήτων αυτών καθώς το δυναμικό εξαγωγών από το ελληνικό σύστημα με τις αναβαθμίσεις που έγιναν και προγραμματίζονται θα φθάσει στα 10 δις. κυβικά μέτρα. Δηλαδή το ένα τρίτο των πρόσθετων αναγκών της περιοχής. Με δεδομένη την πολιτική υποστήριξη του σχεδίου, προϋπόθεση για να αυξηθούν περαιτέρω οι ελληνικές εξαγωγές στην περιοχή είναι η σύναψη εμπορικών συμφωνιών. Αυτό ξεκίνησε την Παρασκευή με την υπογραφή της συμφωνίας της ATLANTIC - SEE LNG TRADE (κοινή εταιρεία του ομίλου AKTOR και της ΔΕΠΑ Εμπορίας) για αγορά LNG από την αμερικανική Venture Global, που περιλαμβάνεται στους μεγαλύτερους παραγωγούς LNG στις ΗΠΑ. Την ίδια ημέρα υπεγράφησαν συμφωνίες και με εταιρείες της Ρουμανίας και της Ουκρανίας για τη μεταπώληση του αερίου.

Όπως επισημαίνουν πηγές της ΔΕΠΑ το συμβόλαιο με την Venture Global είναι το πρώτο μακροχρόνιο συμβόλαιο αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου στην περιοχή ενώ ταυτόχρονα η εταιρεία θα είναι η μόνη στην περιοχή που θα έχει συμβόλαιο για αέριο από αγωγό (πρόκειται για τον αγωγό ΤΑΡ).