|
Η εικόνα των
δημόσιων οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών μοιάζει ολοένα
και πιο ανησυχητική. Τα δύο διαγράμματα που παραθέτουμε
αποτυπώνουν με σαφήνεια τη ραγδαία επιδείνωση της
δημοσιονομικής κατάστασης, ενώ οι αριθμοί αναδεικνύουν μια
κρίση που –αν δεν αντιμετωπιστεί– μπορεί να οδηγήσει σε
σοβαρές οικονομικές και γεωπολιτικές συνέπειες.
1. Έλλειμμα
Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού: Μια Πορεία Καθόδου
Από το 2019 μέχρι
σήμερα, οι ΗΠΑ καταγράφουν διαρκή και αυξανόμενα
δημοσιονομικά ελλείμματα, με αποκορύφωμα την περίοδο της
πανδημίας το 2020, όταν το έλλειμμα εκτοξεύτηκε στα
-3,3 τρισ. δολάρια. Αν και το 2021 και το 2022
σημειώθηκε μια κάποια «εξομάλυνση», η μείωση ήταν προσωρινή.
Το έλλειμμα για το 2023 ανήλθε στα -1,8 τρισ.,
το 2024 στα -2,0 τρισ. και το 2025 (σε
trailing 12 months έως τον Μάρτιο) φτάνει ήδη τα
-2,1 τρισ..
Η διαχρονική
απεικόνιση στο πρώτο διάγραμμα δείχνει ότι η δημοσιονομική
πειθαρχία που χαρακτήριζε την περίοδο των πλεονασμάτων στα
τέλη της δεκαετίας του 1990 (κορυφή: +255 δισ. το 2000),
έχει πλέον αντικατασταθεί από ένα καθεστώς μόνιμων
και δομικών ελλειμμάτων. Το πρόσφατο ρεκόρ
ελλείμματος των -4,1 τρισ. κατά την
πανδημία (Απρ. 2021) αποτελεί σοκαριστικό δείγμα αυτής της
πορείας.
2. Κόστος
Εξυπηρέτησης Χρέους: Το Νέο "Υπουργείο Άμυνας"
Αν η δημοσιονομική
εκτροπή προκαλεί ανησυχία, η εκρηκτική αύξηση των
τόκων επί του δημόσιου χρέους προκαλεί τρόμο. Το
δεύτερο διάγραμμα αποκαλύπτει μια ανησυχητική
πραγματικότητα: το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους
εκτινάχθηκε από $482 δισ. το 2020 σε
$1,193 τρισ. δολάρια το 2025, αύξηση
148% σε μόλις τέσσερα χρόνια.
Πλέον, οι ΗΠΑ
δαπανούν περισσότερα χρήματα για την πληρωμή τόκων
παρά για την εθνική άμυνα – μια πρωτοφανής
εξέλιξη με σοβαρές επιπτώσεις. Αυτό το βάρος περιορίζει τις
δυνατότητες του κράτους να επενδύσει σε κρίσιμους τομείς
όπως η υγεία, η εκπαίδευση και οι υποδομές, ενώ ταυτόχρονα
αυξάνει τον κίνδυνο δημοσιονομικής κρίσης αν τα επιτόκια
συνεχίσουν να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.
3. Ποια είναι τα
αίτια της επιδείνωσης;
Ραγδαία
αύξηση δαπανών (κυρίως κατά
την πανδημία).
Μειώσεις
φόρων που δεν συνοδεύτηκαν
από περικοπές δαπανών.
Άνοδος
επιτοκίων από τη Fed που
επιβάρυνε δραματικά το κόστος δανεισμού.
Αδυναμία
πολιτικής συναίνεσης για τη
χάραξη μακροπρόθεσμης στρατηγικής δημοσιονομικής εξυγίανσης.
4. Οι Πιθανοί
Κίνδυνοι στο Ορίζοντα
Η διατήρηση αυτής
της πορείας εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους:
Απώλεια
εμπιστοσύνης των αγορών, ειδικά με πρόεδρο τον D. Trump που
δείχνει να πέφτει στο ένα λάθος μετά το άλλο με μια φανερά
μη ξεκάθαρη πολιτική.
Αύξηση του
κινδύνου χρεοκοπίας ή
«τεχνικού default», όσο υπερβολικό και αν ακούγεται αυτό
όταν μιλάμε για την τεράστια Αμερικανική Οικονομία.
Πιέσεις στο
δολάριο και ενίσχυση
πληθωριστικών πιέσεων.
Πολιτική
αστάθεια λόγω της αναγκαίας
επιβολής μέτρων λιτότητας.
----------------------
Τα στοιχεία είναι
ξεκάθαρα: η δημοσιονομική κατάσταση των ΗΠΑ δεν
είναι βιώσιμη στη σημερινή της μορφή. Αν και οι
Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να κατέχουν τον προνομιακό
ρόλο της έκδοσης του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, οι
ανισορροπίες του προϋπολογισμού και το αυξανόμενο κόστος
εξυπηρέτησης του χρέους εντείνουν την πίεση για άμεσες και
δύσκολες αποφάσεις. Η αναβλητικότητα μπορεί να οδηγήσει σε
ένα περιβάλλον που, ακόμα και για τις ΗΠΑ, θα καταστεί
εξαιρετικά δύσκολο να διαχειριστεί, με κίνδυνο να οδηγήσει
συνολικά την παγκόσμια οικονομία σε κρίση.
|
