|
Με τις
προβλέψεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος
(ΚΦΕ ν. 4172/2013) που ισχύουν από 1.1.2020, η
παροχή σε είδος με τη μορφή μετοχών που λαμβάνει
ένας εργαζόμενος από εταιρεία στο πλαίσιο
προγραμμάτων δωρεάν διάθεσης μετοχών, στα οποία
τίθεται ως προϋπόθεση η επίτευξη συγκεκριμένων
στόχων ή η επέλευση συγκεκριμένου γεγονότος,
προκειμένου να πραγματοποιηθεί η διάθεση των
μετοχών (ενδεικτικά αναφέρονται τα κάτωθι συναφή
προγράμματα κινήτρων προς τους εργαζομένους:
restricted Stock Units (RSUs), performance
shares ή performance units, restricted shares
plan, matching shares ή employee stock purchase
plan, deferred stock κ.ά.), δεν περιλαμβάνεται
στο φορολογητέο εισόδημα από μισθωτή εργασία
(περ. ιζ’ παρ. 1 άρθρου 14 ΚΦΕ).
Κατά
συνέπεια, κατά τον χρόνο που χορηγούνται οι
μετοχές αυτές ο εργαζόμενος δεν αποκτά κανένα
εισόδημα. Στην περίπτωση όμως που μεταβιβαστούν
οι μετοχές, τότε στον χρόνο αυτόν θεωρείται ότι
αποκτάται εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης
κεφαλαίου του άρθρου 42Α, ν. 4172/2013. Ο τρόπος
υπολογισμού της υπεραξίας στην περίπτωση αυτή
είναι ειδικότερος της συνήθους μεταβίβασης
μετοχών, καθόσον οι μετοχές αυτές δεν έχουν
κόστος κτήσης και διαφοροποιείται από το αν οι
μετοχές που μεταβιβάζονται είναι εισηγμένες ή
όχι στο χρηματιστήριο.
Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που μεταβιβάζονται
μετοχές εισηγμένες στο χρηματιστήριο θα πρέπει
αρχικά να ληφθεί υπόψη και να σημειωθεί η τιμή
που είχαν οι μετοχές στο χρηματιστήριο κατά τον
χρόνο που χορηγήθηκαν δωρεάν στον εργαζόμενο.
Εφόσον η τιμή της μεταγενέστερης πώλησης αυτών,
όπως αυτή καθορίζεται από τα δικαιολογητικά
έγγραφα συναλλαγών που εκδίδει η χρηματιστηριακή
εταιρεία ή το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, είναι
μεγαλύτερη ή ίση της παραπάνω αναφερόμενης
τιμής, το τμήμα της υπεραξίας μέχρι την τιμή που
είχαν οι μετοχές κατά την ημερομηνία χορήγησης
φορολογείται με τον γενικό συντελεστή
μεταβίβασης κεφαλαίου 15% και όχι με τους
συντελεστές της κλίμακας φόρου εισοδήματος από
μισθωτή εργασία ως παροχή σε είδος, που μπορεί
να φθάνουν και το 44%. Το υπόλοιπο μέρος της
υπεραξίας που αποκτήθηκε από την πώληση
θεωρείται κέρδος από μεταβίβαση μετοχών
εισηγμένων στο χρηματιστήριο και απαλλάσσεται
από τον φόρο, εφόσον ο μεταβιβάζων δεν
συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας
με ποσοστό τουλάχιστον μισό τοις εκατό (0,5%).
Στην
περίπτωση που η τιμή πώλησης είναι μικρότερη της
αξίας της μετοχής κατά την ημερομηνία που
χορηγήθηκαν οι μετοχές, τότε ως υπεραξία
λαμβάνεται η τιμή των μετοχών κατά την
ημερομηνία που χορηγήθηκαν (και όχι η τιμή
πώλησης αυτών), η οποία θα φορολογηθεί με
συντελεστή 15%.
Για τις
μετοχές των μη εισηγμένων εταιρειών που δίνονται
δωρεάν σε εργαζομένους λόγω επίτευξης
συγκεκριμένων στόχων ή της επέλευσης
συγκεκριμένου γεγονότος, θα πρέπει αρχικά να
ληφθεί υπόψη και να σημειωθεί η εσωτερική
λογιστική αξία των μετοχών κατά την ημερομηνία
που χορηγούνται αυτές. Η εσωτερική αξία της
μετοχής είναι η τρέχουσα αξία του συνόλου των
περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας μειωμένη
κατά τις υποχρεώσεις της διά τον αριθμό των
μετοχών της, όπως αυτά εμφανίζονται στα βιβλία
που τηρεί κατά την ημερομηνία της άσκησης των
δικαιωμάτων.
Εφόσον η
τιμή πώλησης των μετοχών είναι μεγαλύτερη ή ίση
της ανωτέρω τιμής, τότε η υπεραξία ισούται με
την τιμή πώλησης αυτών και φορολογείται στο
σύνολό της με 15%. Εάν όμως η τιμή πώλησης είναι
μικρότερη της εσωτερικής αξίας των μετοχών κατά
τον χρόνο της δωρεάν διάθεσής των, τότε ως
υπεραξία λαμβάνεται η εσωτερική αξία των μετοχών
(δηλαδή το μεγαλύτερο ποσό) και φορολογείται με
15%.
Για τις
ανάγκες της ηλεκτρονικής διασταύρωσης και της
παρακολούθησης των εισοδημάτων αυτών μέχρι την
κατά περίπτωση φορολόγησή τους, ήτοι κατά τον
χρόνο πώλησης των δωρεάν λαμβανομένων μετοχών,
απαιτείται οι εταιρείες κατά το φορολογικό έτος
που δίνουν τέτοιες μετοχές, να χορηγούν στους
εργαζομένους διακριτή βεβαίωση αποδοχών, σε
έντυπη μορφή, με τον αριθμό των μετοχών που
χορήγησαν και την αξία των μετοχών κατά τον
χρόνο της δωρεάν διάθεσής τους. Παράλληλα,
οφείλουν να περιλαμβάνουν το ποσό αυτό στη
μηνιαία ηλεκτρονική δήλωση απόδοσης του
παρακρατούμενου φόρου, δίχως να προβαίνουν σε
παρακράτηση και απόδοση φόρου. Το ποσό αυτό θα
προσυμπληρώνεται στη δήλωση φορολογίας
εισοδήματος των δικαιούχων φυσικών προσώπων στο
οικείο φορολογικό έτος για πληροφοριακούς
λόγους, καθώς τελεί υπό αίρεση το πότε και το
πώς θα φορολογηθεί το εισόδημα αυτό (Ε
2208/24.12.2020).
Αντίστοιχη φορολογική αντιμετώπιση προβλέπεται
από τις διατάξεις του ΚΦΕ και για τα προγράμματα
δικαιωμάτων προαίρεσης απόκτησης μετοχών, τα
λεγόμενα «stock options plans». Ωστόσο για τα
προγράμματα αυτά θα αναφερθούμε σε επόμενο άρθρο
μας επειδή από τον τρόπο χορήγησής τους υπάρχουν
εκ των πραγμάτων διαφοροποιήσεις.
* Ο κ.
Σταύρος Πετριδίσογλου είναι υπεύθυνος του
Φορολογικού τμήματος της Accounting Solutions
A.E. (www.accountingsolutions.gr).
** Το
άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της
Κυριακής. |
