|
Σύμφωνα
με το Oxford Reference, η «πλάνη της σύνθεσης»
υφίσταται όταν κάποιος ισχυρίζεται ότι επειδή
κάτι ισχύει για μέλη μιας ομάδας, ισχύει και για
την ομάδα ως σύνολο.
Τηρουμένων των αναλογιών, μπορεί να υποστηρίξει
κανείς ότι η μελέτη του Shiller αποδεικνύει την
πλάνη της σύνθεσης στην περίπτωση των επιθυμιών
των ανθρώπων σχετικά με τον πληθωρισμό.
Κάθε
άτομο επιθυμεί χαμηλότερες τιμές για το
νοικοκυριό του, καθώς σκέφτεται την υψηλότερη
αγοραστική δύναμη. Ωστόσο, εάν οι άνθρωποι ως
σύνολο επιθυμούν χαμηλότερες τιμές, η συνολική
προτίμηση για αποπληθωριστικές δυνάμεις θα
ενέτεινε τη μείωση της συνολικής ζήτησης στην
οικονομία (παράλληλα και με την επίδραση της
αύξησης των επιτοκίων από τις κεντρικές
τράπεζες), οδηγώντας έτσι σε ύφεση και υψηλότερη
ανεργία.
Στην
πραγματικότητα, καθένας πιστεύει ότι άλλοι θα
είναι οι άνεργοι, αλλά η επιθυμία του καθενός να
μην είναι ανάμεσα στους ανέργους, ενόσω
απολαμβάνει χαμηλότερες τιμές, δεν μπορεί,
δυστυχώς, να εκπληρωθεί συλλογικά.
* Ο
Κωνσταντίνος Γκράβας είναι διδάκτωρ του Τμήματος
Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ.
Διδάσκει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Είναι συγγραφέας του βιβλίου «Οικονομικός
Πόλεμος και Νομισματική Ειρήνη» (εκδόσεις Ι.
Σιδέρης, πρόλογος: Γιάννης Στουρνάρας) και
συν-συγγραφέας του βιβλίου «Κεντρικές Τράπεζες»
(εκδόσεις Παπαδόπουλος).
** Το
άρθρο αυτό βασίζεται σε επιστολή του κ. Γκράβα
που δημοσιεύθηκε στις 22 Δεκεμβρίου στους
Financial Times. |
