Τετάρτη, 00:01 - 04/10/2023

Την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός έδωσε μια τηλεοπτική συνέντευξη στο τηλεοπτικό κανάλι Bloomberg, η οποία θα περνούσε εντελώς απαρατήρητη αν σε κάποιο σημείο, απαντώντας σε μια εύλογη ερώτηση του παρουσιαστή, δεν έλεγε το εξής: «Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια ευκαιρία για να επεκτείνουμε την τουριστική μας σεζόν». Αυτό είπε. Η κριτική που δέχτηκε γι’ αυτή την ατάκα ήταν άμεση, έντονη και δίκαια. Αλλά εστίαζε κυρίως στο ότι «δεν λέγονται αυτά τα πράγματα». Η κλιματική κρίση είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, ένα γιγάντιο πρόβλημα που θέτει ήδη ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού σε κίνδυνο και προκαλεί τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Ακόμη κι αν υπάρχουν πρόσκαιρες ή τοπικές ευεργετικές συνέπειες του φαινομένου, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι σκόπιμο, δόκιμο ή έξυπνο να τις υπερτονίζουμε, υποβαθμίζοντας τη μεγάλη, ζοφερή εικόνα. Στη Βόρεια Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες θα μπορούν να ευδοκιμούν ποικιλίες σταφυλιών που έως τώρα ευδοκιμούσαν μόνο νοτιότερα. Κανένας αμπελουργός δεν δικαιούται να πανηγυρίζει (και δη δημόσια) τη στιγμή που τα γύρω δάση θα καίγονται, αλλά και τα ίδια τα χωράφια του θα πλημμυρίζουν ολοένα και πιο συχνά.

Αλλά η κριτική αυτή ήταν ημιτελής. Γιατί το μεγαλύτερο πρόβλημα με τη δήλωση του πρωθυπουργού δεν ήταν το ότι ήταν άκομψη ή το ότι είπε δημοσίως κάτι που καλύτερα να λέγεται μόνο ιδιωτικά. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν το ότι ήταν λάθος. Η άποψη αυτή, την οποία έχω ακούσει και από ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στον χώρο του τουρισμού, είναι λανθασμένη. Η Ελλάδα δεν έχει να κερδίσει τίποτε από την κλιματική αλλαγή – ούτε πουθενά αλλού, αλλά ούτε και στον τουρισμό.

Πρώτα απ’ όλα, υπάρχει μια μεγάλη παρανόηση όσον αφορά το θέμα «επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου» (κι αυτό είναι κάτι που το ξέρει ο τουριστικός κλάδος). Τα 7 από τα 8 δισεκατομμύρια του παγκόσμιου πληθυσμού ζουν στο βόρειο ημισφαίριο, και στο βόρειο ημισφαίριο το καλοκαίρι πέφτει τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Ο λόγος για τον οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν διακοπές μέσα σε εκείνο το διάστημα δεν είναι μόνο το ότι τότε κάνει περισσότερη ζέστη, αλλά κυρίως το ότι τότε κάνουν διακοπές και όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι. Η τουριστική περίοδος ορίζεται από το πότε οι άνθρωποι παίρνουν άδεια και μπορούν να ταξιδέψουν για τουρισμό, και πολιτισμικοί, επαγγελματικοί και οικονομικοί λόγοι έχουν ορίσει την περίοδο αυτή για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους του βόρειου ημισφαιρίου στους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο κυρίως. Αυτό είναι σχεδόν αδύνατο να αλλάξει. Η όποια επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου –αν έρθει– θα έρθει κυρίως από τον τουρισμό πόλεων (όπου έρχονται για λιγότερες ημέρες) και από τους συνταξιούχους, που έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια να επιλέγουν πότε θα ταξιδέψουν και οι οποίοι στο μέλλον θα είναι όλο και περισσότεροι. Αυτό είναι το ένα.

Το άλλο –και το σημαντικότερο– είναι ότι μάλλον δεν έχουμε καταλάβει καλά ότι κλιματική αλλαγή δεν σημαίνει μόνο ελαφριά αύξηση της θερμοκρασίας. Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη προκαλεί μια σειρά από άλλα φαινόμενα, τα οποία είτε δεν συνέβαιναν στο παρελθόν είτε συνέβαιναν πολύ πιο σπάνια. Ο δημοσιογράφος του Bloomberg αναρωτιόταν πώς θα τα πάει ο ελληνικός τουρισμός στο μέλλον φέρνοντας στο μυαλό του εικόνες από την απομάκρυνση τουριστών από τη φλεγόμενη Ρόδο και από τον 12ήμερο καύσωνα αυτού του καλοκαιριού. Εχει δίκιο. Τι να του πεις; Κάτι πρέπει να του πεις. Κι εγώ, όποτε με ρωτούν ξένοι για την κατάσταση στην Ελλάδα, γίνομαι άλλος, τους τα λέω και τους τα γράφω εντελώς διαφορετικά από ό,τι κάνω εδώ σε εσάς, ας πούμε. Μια απάντηση για να ωραιοποιήσουμε την κατάσταση και να μην τρομάξουν οι ξένοι, για παράδειγμα, θα ήταν το ότι σύμφωνα με τα μοντέλα του IPCC στην Ελλάδα θα έχουμε μεν περισσότερους καύσωνες και δασικές πυρκαγιές, αλλά ότι εδώ μέχρι το τέλος του αιώνα δεν θα δούμε 50άρια ή θανατηφόρες θερμοκρασίες υγρού βολβού, σε αντίθεση με άλλους δημοφιλείς προορισμούς κυρίως της Ασίας και της Μέσης Ανατολής. Ή πως δεδομένου ότι το φαινόμενο εκτυλίσσεται αργά, είναι στο χέρι μας να επενδύσουμε σε ανθεκτικές υποδομές για την αντιμετώπιση καυσώνων, πυρκαγιών, καταιγίδων και πλημμυρών. Και, ίσως το κυριότερο: ότι για αρκετό καιρό ακόμη, τα περισσότερα καλοκαίρια οι συνθήκες στην Ελλάδα θα εξακολουθούν να είναι πιο ευχάριστες από ό,τι στις χώρες από τις οποίες προέρχονται οι περισσότεροι τουρίστες.

Σίγουρα όμως δεν πρέπει να περιμένουμε –ή να υποσχόμαστε– γλυκά 30άρια με λιακάδες τον Απρίλιο ή ανέφελους καλοκαιρινούς Οκτώβρηδες. Αλλωστε, λίγες εβδομάδες πριν από τη δήλωση του πρωθυπουργού, ακριβώς με το που τελείωσε η «τουριστική σεζόν», η Μηλίνα, ο Πλατανιάς και άλλοι δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί του Πηλίου πνίγηκαν από τον «Daniel». Λίγες ημέρες μετά τη δήλωση του πρωθυπουργού, ξαναπνίγηκαν από τον «Elias». Ανεξαρτήτως του τι λέμε στους ξένους, η σοβαρότερη συνέπεια της κλιματικής κρίσης στην τουριστική περίοδο δεν είναι ότι θα την επιμηκύνει. Είναι ότι προσπαθεί να την εξαφανίσει.

Θοδωρής Γεωργακόπουλος (Καθημερινή)

Greek Finance Forum Team

Σχόλια Αναγνωστών