Τρίτη, 00:01 - 24/10/2023

Η πώληση αντικειμένων της προσωπικής περιουσίας ενός φυσικού προσώπου (π.χ. ένα επιβατικό αυτοκίνητο, ένα κόσμημα, ένα ρολόι κ.λπ.), υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως επιχειρηματική συναλλαγή και τα κέρδη να φορολογηθούν ως κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από το αν το πρόσωπο που μεταβιβάζει διαθέτει οργανωμένη ατομική επιχείρηση.

Το πότε όμως μια τέτοια συναλλαγή μπορεί να θεωρηθεί ότι πραγματοποιείται στο πλαίσιο επιχειρηματικής δραστηριότητας και επομένως το κέρδος από τις συναλλαγές αυτές να φορολογηθεί με τους συντελεστές 9% έως 44%, ανάλογα με το ύψος αυτού, το ορίζει ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος στο άρθρο 21 αλλά και οι διευκρινίσεις που δόθηκαν κυρίως με την εγκύκλιο της ΑΑΔΕ – Ε 2031/2023.

Συγκεκριμένα, με την παρ. 3 του άρθρου 21 ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Ως “επιχειρηματική συναλλαγή” θεωρείται κάθε μεμονωμένη πράξη με την οποία πραγματοποιείται συναλλαγή ή και η συστηματική διενέργεια πράξεων στην οικονομική αγορά με σκοπό την επίτευξη κέρδους. Κάθε τρεις ομοειδείς συναλλαγές που λαμβάνουν χώρα εντός ενός εξαμήνου θεωρούνται συστηματική διενέργεια πράξεων».

Προκειμένου περί συναλλαγών που αφορούν ακίνητα, η ανωτέρω αναφερόμενη περίοδος είναι δύο (2) έτη.

Από την ανωτέρω διάταξη προκύπτει ότι εκτός της συστηματικής διενέργειας ομοειδών συναλλαγών εντός των ανωτέρω διαστημάτων, και μία μεμονωμένη συναλλαγή μπορεί να θεωρηθεί επιχειρηματική συναλλαγή εφόσον έχει σκοπό την επίτευξη κέρδους.

Ο «σκοπός της επίτευξης κέρδους» κρίνεται με βάση τα πραγματικά περιστατικά και το βάρος της απόδειξης φέρει κατ’ αρχάς η φορολογική αρχή. Ενδείξεις σκοπού επίτευξης κέρδους μπορεί να είναι η αγορά ενός περιουσιακού στοιχείου και η εν συνεχεία πώλησή του σε σύντομο χρονικό διάστημα, σε συνδυασμό με το ύψος του επιτευχθέντος τιμήματος. Σημειώνεται πάντως ότι ο σκοπός της επίτευξης κέρδους πρέπει να υπάρχει κατά την απόκτηση του πράγματος.

Κατ’ αναλογία των ανωτέρω, η ΑΑΔΕ έκανε δεκτό ότι η πώληση μουσικού οργάνου μεγάλης αξίας που είχε στην κατοχή του φυσικό πρόσωπο για πολλά χρόνια λόγω του επαγγέλματός του ως μουσικός, δεν θεωρείται επιχειρηματική συναλλαγή, διότι όταν το αντικείμενο αυτό αποκτήθηκε, δεν αποκτήθηκε με σκοπό να πουληθεί και συνεπώς η μεταπώλησή του δεν συνιστά μεμονωμένη ή συμπτωματική πράξη με σκοπό την επίτευξη κέρδους (έγγραφο ΔΕΑΦΑ1035254 ΕΞ 2016).

Αντίθετα, η ΑΑΔΕ έκρινε ότι το εισόδημα που προκύπτει από τμηματικές πωλήσεις συλλογής γραμματοσήμων ή άλλες συλλογές αποτελεί εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, καθόσον η απόκτηση της συλλογής αυτής δεν προκύπτει από μεμονωμένη ενέργεια (π.χ. κληρονομιά) και η πώλησή της πραγματοποιείται με πολλαπλές επιμέρους (τμηματικές) πωλήσεις (ΔΕΑΦ Α 1033419 ΕΞ 2016).

Ειδικότερα για τα ακίνητα, η ένδειξη σκοπού κέρδους υπάρχει όταν φυσικό πρόσωπο ανεγείρει οικοδομή στην οποία σε σύντομο χρονικό διάστημα πωλείται σημαντικό ποσοστό των διαμερισμάτων. Αντίθετα, δεν θεωρείται ότι υπάρχει ο σκοπός της επίτευξης κέρδους σε περίπτωση πώλησης ακινήτων τα οποία αγοράστηκαν με σκοπό να εκμισθωθούν, να ιδιοκατοικηθούν ή να ιδιοχρησιμοποιηθούν ως επαγγελματική στέγη.

Με ρητή πρόβλεψη στον νόμο, δεν θεωρείται επιχειρηματική συναλλαγή η πώληση περιουσιακού στοιχείου από φυσικό πρόσωπο, το οποίο έχει αποκτηθεί αιτία κληρονομιάς ή δωρεάς από συγγενείς μέχρι δευτέρου βαθμού ή έχει διακρατηθεί για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των πέντε (5) ετών.

Επίσης, με ρητή πρόβλεψη στον νόμο (παρ. 5) η μεμονωμένη πώληση ακινήτου από φυσικό πρόσωπο δεν θεωρείται επιχειρηματική συναλλαγή. Το κέρδος από τη συναλλαγή αυτή θα φορολογείτο σύμφωνα με το ειδικό άρθρο 41 του ΚΦΕ, αλλά προς το παρόν το άρθρο αυτό είναι σε αναστολή. (Η τελευταία αναστολή δόθηκε με το άρθρο 14 του ν. 5000/2022 μέχρι τις 31.12.2024.)

Παρόμοια πρόβλεψη υπάρχει και για τη μεταβίβαση τίτλων (μη εισηγμένων) από φυσικό πρόσωπο, τα κέρδη της οποίας φορολογούνται με 15% (άρθρα 42 και 43) και όχι ως επιχειρηματικές συναλλαγές, καθόσον τα φυσικά πρόσωπα αποκτούν κέρδος από τις μεταβιβάσεις αυτές ως επενδυτές και όχι από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας.

Για τα κέρδη που προκύπτουν από μεταβιβάσεις τίτλων εισηγμένων στο χρηματιστήριο και ανεξάρτητα αν οι πράξεις αυτές είναι περισσότερες από τρεις μέσα σε ένα εξάμηνο επίσης δεν θεωρούνται επιχειρηματικές συναλλαγές. Τα κέρδη αυτά δεν φορολογούνται ούτε με άλλη διάταξη του ΚΦΕ, εφόσον ο πωλητής δεν συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας της οποίας μεταβιβάζονται οι τίτλοι με ποσοστό τουλάχιστον μισό τοις εκατό (0,5%).

* Ο κ. Σταύρος Πετριδίσογλου είναι υπεύθυνος του Φορολογικού τμήματος της Accounting Solutions A.E. (www.accountingsolutions.gr).

** Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της Κυριακής. 

Greek Finance Forum Team

Σχόλια Αναγνωστών