|
Για τον
Φράνσις Φουκουγιάμα η οικουμενοποίηση της
δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας έμοιαζε ισχυρή,
καθώς ο πολιτικός
και οικονομικός φιλελευθερισμός έδειχνε να
θριαμβεύει σε παγκόσμιο επίπεδο. Στη
συνέχεια, όμως οι εξελίξεις τον διέψευσαν, με
τον ειδικό στο τέλος να παραδέχεται πως η θεωρία
του είχε κενά.
Ο
Σάμιουελ Χάντινγκτον, από την άλλη, υποστήριξε
πως οι
πολιτισμοί έχουν αντικαταστήσει τις ιδεολογίες
ως την καθοριστικής σημασία δύναμη σε θέματα
γεωπολιτικής. Χώρισε τον παγκόσμιο
χάρτη σε διάφορες ζώνες θεωρώντας πως η
πολιτισμική και θρησκευτική ταυτότητα θα γίνεται
όλο και πιο συχνά η κύρια πηγή σύγκρουσης. Παρά
την σφοδρότητα που συνάντησαν οι ιδέες του, οι
εξελίξεις φαίνεται σε κάποιο βαθμό να τον
δικαιώνουν.
Βλέπουμε, πως αν και παγκοσμιοποίηση μετέβαλε
τους δημοκρατικούς συσχετισμούς, ο πλανήτης
μίκρυνε και οι άνθρωποι έρχονται σε διαρκή
επαφή, οι διαφωνίες και το χάσμα δεν έχουν
μειωθεί. Επιπλέον, οι
θρησκευτικές και πολιτισμικές διαφορές παίζουν
όλο και πιο σημαντικό ρόλο και αναδεικνύονται ως
ένας σημαντικός παράγοντας σε κάθε κρίση.
Τα
παραδείγματα είναι πολλά. Η
σύγκρουση της Χαμάς με το Ισραήλ δεν άργησε να
πάρει διαστάσεις και πολιτισμικού πολέμου. Αν
και ομόθρησκες, το ίδιο συμβαίνει με την Ρωσία
και την Ουκρανία με την πρώτη να προτάσσει τα
εθνικιστικά, ορθόδοξα χαρακτηριστικά της και τη
δεύτερη να μιλά για το ότι ανήκει στη Δύση.
Ο
γεωπολιτικός ανταγωνισμός των ΗΠΑ με την Κίνας
έχει, επίσης, στον πυρήνα του μια διάσταση
σύγκρουσης πολιτισμών. Ή αυτό που προβάλλεται
στο καυτό ζήτημα του μεταναστευτικού είναι οι
θρησκευτικές και πολιτισμικές διαφορές. «Είναι
ξένο σώμα δεν μοιράζονται τις αξίες μας» λέγεται
πολύ συχνά. Αλλά και οι
πολιτικές συζητήσεις δεν περιστρέφονται πλέον,
γύρω από τις παραδοσιακές, ιδεολογικές αξίες
αλλά τη φυλή, το σεξ, τη θρησκεία.
Ίσως να
είναι υπερβολικό να γίνεται λόγος θα σύγκρουση
πολιτισμών. Την ίδια στιγμή, ούτε και για
ειρηνική συνύπαρξη μπορούμε να μιλούμε. Αυτό που
φαίνεται βέβαιο είναι πως ήταν πραγματικά άστοχο
να πιστέψουμε πως η οικονομική πρόοδος και
συνεργασία θα έσβηναν τις διαφορές και πως θα
μας έκαναν «ένα ενωμένο, χαρούμενο πλανήτη».
Ειδικά, όταν αυτό πήγε να επιβληθεί κάπως
ετσιθελικά.
Οι
άνθρωποι, οι κοινωνίες, οι χώρες πάντα θα πατούν
πάνω στην διαφορετικότητά τους. Και η ειρηνική
συνύπαρξη θα έχουμε όχι όταν οι διαφορές
εξαφανιστούν αλλά όταν λαμβάνονται υπόψη.
Ξένια
Τούρκη (philenews.com) |
