|
Ο
Musk
δεν προειδοποιεί για την αντικατάσταση ανθρώπου
από
cyborg
και ανδροειδή (androids):
προειδοποεί γι αυτό που κατά βάθος είναι το
κρυμμένο συγκριτικό πλεονέκτημα της ολιγομελούς
«τάξης» του (
Bezos,
Zukenberg,
Altman
κ.α) : η μείωση του μισθολογικού κόστους που
επιφέρει το ανθρώπινο χέρι και το μυαλό.
Το
φιλοσοφικό ζήτημα περι “μηχανής και ανθρώπου”
έρχεται δεύτερο στην παρούσα συγκυρία( άλλωστε
αφθονούν οι μελέτες και οι ακαδημαϊκές
συζητήσεις για την αντικατάσταση του νου από τον
τεχνητό νου).
Από τη
στιγμή που το
smartphone έγινε
προέκταση του σώματος μας, από την στιγμή που η
υπερδικτυωση και η υπερ-συνδεσιμότητα αγγίζουν
τα όρια του εθισμού, το ανθρώπινο υποκείμενο
έχει ήδη «αντικειμενοποιηθεί» από τις μηχανές
και τους αλγόριθμους.
Πέραν της
αλλοτρίωσης και του φετιχισμού, πέραν των
γνωστών συνδρόμων εξάρτησης από την τεχνολογία,
ο άνθρωπος – εργάτης χάνει έδαφος ως
«παραγωγικός συντελεστής», ως «κεφάλαιο».
Και ο
Musk έθεσε τον ορίζοντα
του 2040, φυσικά υπερβάλλοντας για την
επικράτηση των ρομπότ, γνωρίζοντας εκ των
προτέρων την κλιμάκωση των αποτελεσμάτων και των
προσομοιώσεων που ήδη τρέχουν πάνω ακριβώς σε
αυτό που αποκαλείται «εργασιακή απόδοση».
Είχα γράψει
πρόσφατα («Η χαμένη άλγεβρα της ωφελιμότητας»)
ότι αυτός ο τεχνοφουτουριστικός οπτιμισμός στην
ρητορική του
Musk,
αλλά και μερικών άλλων, δεν είναι ζήτημα
λειτουργικής αποκατάστασης του ιδεολογικού
μοντέλου των ορθολογικών προσδοκιών στην αγορά,
λόγω τεχνολογικού άλματος.
Είναι κάτι
βαθύτερο : αφορά ουσιαστικά «το πρόβλημα της
συμφιλίωσης» των διοικητικών αποφάσεων του
κεφαλαίου απέναντι στην ανθρώπινή και τεχνητή
εργασία.
Πχ Πέρυσι η
Τesla
ανακοίνωσε ότι θα απολύσει 14-20 χιλιάδες
εργαζόμενους (έχει 140 χιλιάδες) και ο
Musk
επικαλέστηκε ότι εφταιγε η διαφήμιση και το
marketing, για την πτώση
της ζήτησης. Δείτε όμως την πραγματικότητα : η
Tesla παρέδωσε 386.810
ηλεκτρικά οχήματα τους πρώτους 3 μήνες του 2024,
δηλαδή κατά 8,5% λιγότερα συγκριτικά με το
αντίστοιχο διάστημα του 2023.
Σε όρους
μαθηματικής λογικής : πέφτει ο τζίρος (άρα και η
προσδοκία του κέρδους θα υποχωρήσει) κατά 8,5 %.
Και ο «αλγόριθμος» περικοπών του
Musk
λειτουργεί όπως και με την αποστολή του στην
κυβέρνηση Τραμπ : απολύουμε το διπλάσιο ποσοστό
(άνω του 15%) από το προσωπικό.
Όπως
έγραψαν πέρυσι οι χρηματιστηριακοί αναλυτές :
«οι σαρωτικές απολύσεις, που ισοδυναμούν με
μείωση της παραγωγικής δυναμικότητας της
εταιρείας, μαρτυρούν ότι η μείωση των πωλήσεων
οφείλεται σε αποδυνάμωση της ζήτησης και όχι της
προσφοράς μοντέλων».
Το
εμπόρευμα θα γίνει φθηνότερο – ανακοίνωσε τότε ο
Musk – αλλά θα γίνουν και
λιγότεροι οι εργαζόμενοι.
Και επειδή
«μεσολαβεί» η ανάγκη για παραγωγική αφοσίωση
ώστε να μην δημιουργηθεί πτώση της προσδοκίας
για κέρδος, έρχεται σήμερα ο
Musk
να προειδοποιήσει όχι για νέες απολύσεις αλλά
για επικράτηση των ρομπότ ( και φυσικά εννοεί
στη εργασία περισσότερο από ότι στην
καθημερινότητα μας).
Οι
Musk
των εκατοντάδων δις χάρτινου πλούτου
χρησιμοποιούν μια ρητορικη πλήρως συντεταγμένη
με το περίφημο
mathiness
(μαθηματική κατάχρηση και επιτήδευση) όπως
έγραψε στην
American
Economic
Review
το 2015
o
Paul
Romer.
Η ελίτ της
Silicon
Valley
και της
Wall
Street
-με τα δυσθεώρητα ύψη των αποτιμήσεών τους
συγκριτικά με το εργατικό δυναμικό απασχόλησης
και το ύψος των μισθών που δίνουν- έχουν το δικό
τους διανοητικό σχέδιο εμφύτευσης ενός και μόνο
οικονομικού υποδείγματος στην αγορά : αυτό της
ολοένα και φθηνότερης συνεχούς «ρομποτικής»
παραγωγής αλλά και της μονίμως αυξανόμενης
«ανθρώπινης» ζήτησης.
Αγνοούν
εσκεμμένα και μυωπικά ότι όταν τα κέρδη και οι
χρηματιστικές αποτιμήσεις εκτοξεύονται σε σχέση
με τον μισθό και τα έσοδα των μικρομεσαίων, τα
ρομπότ που θα παράγουν εμπόρευμα δεν θα είναι
(ίσως) έτοιμα να το αγοράζουν κιόλας (αντί ημών
των κοινών θνητών).
Και εμείς
οι θνητοί άραγε ; Θα έχει μείνει απόθεμα
αγοραστικής δύναμης και διαθέσιμο εισόδημα να
ψωνίζουμε τα
hi
tech
αγαθά ; Ή μήπως θα έχουμε χαθεί εντός της μέχρι
τώρα εξοντωτικής υπερσυσσώρευσης όπου οσοι
πρόλαβαν «δούλεψαν» και «μάζεψαν» πλούτο ;
Διότι το
μείζον ερώτημα όταν με το καλό τα
cyborgs
androids
εργάζονται για εμάς χωρίς εμάς, θα είναι κάπως
μπερδεμένο : πως θα πληρώνονται όσοι δεν θα
έχουν ούτε δουλειά ούτε απόθεμα ;
Μήπως θα τους αποσπάται ξανά και ξανά υπεραξία
από όσους θα κατέχουν τα ρομπότ και από όσους
μάζεψαν αποθέματα πλούτου ;
Ο κος
Musk και η ομήγυρη του
δεν μας λύνουν ποτε αυτή την απορία ( ούτε
φυσικά και οι εκπρόσωποι τους στην εξουσία )….
Πρώτη
δημοσίευση στο New Ideas
|
