|
Αν δούμε
την γεωγραφική διάρθρωση του παγκόσμιου χρέους
βλέπουμε ότι την μεγάλη αύξησή του, την
ενισχύουν δύο χώρες: οι ΗΠΑ και η Κίνα. Και οι
δύο έχουν πολιτικές τάξεις με ιδιόμορφα
χαρακτηριστικά. Η πρώτη πλέον μεταβάλλεται σε
μία αυταρχική δημοκρατική διακυβέρνηση. Η
δεύτερη είναι μια καθαρά μη φιλελεύθερη
δημοκρατική τάξη η οποία όμως διεκδικεί από τις
ΗΠΑ την παγκόσμια ηγεμονία. Είναι τυχαίο ότι
είναι οι πρωταθλητές της αύξησης του χρέους;
Συνεπώς το
χρέος θέτει επί τάπητος την σχέση δύο θεμελιωδών
ζητημάτων: την ευημερία των μελλοντικών γενεών
και την λειτουργία της δημοκρατίας. Η
φιλελεύθερη δημοκρατία, από τον ορισμό της,
αφορά το μέλλον (οι πολίτες ψηφίζουν για να
κυβερνηθούν τα επόμενα τέσσερα χρόνια), άρα
είναι ένα πολίτευμα το οποίο θα έπρεπε θεωρητικά
να έχει την άποψη ότι το χρέος θα πρέπει να
περιορίζεται εκτός εάν συμβαίνουν έκτακτες
συνθήκες εξωγενούς χαρακτήρα. Μάλιστα είναι
χαρακτηριστικό ότι η ομάδα χωρών που μειώνει το
συνολικό παγκόσμιο χρέος είναι οι ανεπτυγμένες
(δημοκρατικές) χώρες εκτός ΗΠΑ. Αλλά αυτό ισχύει
βέβαια στον βαθμό που οι δημοκρατίες αυτές δεν
καταλαμβάνονται από πολιτικές δυνάμεις οι οποίες
προωθούν το «αγόρασε τώρα, πλήρωσε αργότερα»
πολιτικές.
Όμως οι
φιλελεύθερες δημοκρατίες υποφέρουν και από έναν
πρόσθετο σύνδρομο. Πρόκειται για τον
βραχυπρόθεσμο ορίζοντα της πολιτικής σκέψης.
Είναι η ίδια η διαδικασία εκλογής που ωθεί
καταρχήν το εκλογικό σώμα και στην συνέχεια τους
πολιτικούς εκπροσώπους του να αναπτύσσουν
κίνητρα προτεραιοποίησης πολιτικών οι οποίοι
έχουν βραχυχρόνια αποτελέσματα. Είναι ακριβώς
αυτή η πίεση η οποία ανοίγει την πόρτα είτε σε
λαϊκιστικές μορφές δημοκρατίας είτε σε
αυταρχικές πολιτικές εκδοχές και τελικά στην
ανεξέλεγκτη αύξηση του χρέους.
Ήταν
ακριβώς αυτός ο τρόπος σκέψης που είναι
υπεύθυνος για τις εκρήξεις χρέους (Ελλάδα – και
όχι μόνο – πριν το 2010).
Μία
πολιτική για ένα μέλλον των επόμενων γενεών (που
δεν μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις του
σήμερα αλλά είμαστε υποχρεωμένοι ηθικά να τις
λαμβάνουμε υπόψη αφού αφορούν τα παιδιά μας και
τα παιδιά των παιδιών μας) και θα αφορά το χρέος
θα πρέπει να περιλαμβάνει μία συνολική θεσμική
ανανέωση της πολιτικής σκέψης (πολιτικά
κόμματα). Επίσης θα πρέπει να περιλαμβάνει τον
τρόπο θεσμοθέτησης των ρυθμίσεων αλλά και του
τρόπου εκλογής και ορισμού κρίσιμων οργάνων,
όσων δηλαδή λαμβάνουν σχετικές αποφάσεις
κάνοντας ένα συνεχή επαναπροσδιορισμό του
κόστους και του οφέλους (σε παρούσες αξίες).
Ιδίως την σημερινή εποχή του υπερακοντισμού της
αβεβαιότητας είναι περισσότερο από ποτέ
απαραίτητο. Δεν είναι απαραίτητο να περιμένουμε
ή να προκαλέσουμε την επόμενη πληθωριστική κρίση
(διέξοδος) για να απομειωθούν τα χρέη γιατί οι
κρίσεις αυτές έχουν συνήθως και μεγάλο κοινωνικό
πόνο.
Π.Ε.
Πετράκης, Ομ. Καθηγητής ΕΚΠΑ
Οι απόψεις
που διατυπώνονται δεν αποτελούν απόψεις του ΚΕΠΕ
ΕΝΤΥΠΗ
ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗΣ
|
